“اسناد پاناما” ،افشای اسناد فساد و پولشویی سیاستمداران مشهور جهان
پاناما کشوری است در آمریکای مرکزی. پایتخت آن پاناماسیتی است. جمعیت این کشور سه میلیون و چهارصد هزار نفر، زبان رسمی آن اسپانیایی و واحد پول آن بالبوآ و دلار آمریکا است. پاناما در سال ۱۸۲۱ از اسپانیا و سپس در سال ۱۹۰۳ از کلمبیا مستقل شد. جمهوری پاناما کمجمعیتترین کشور اسپانیاییزبان در آمریکای لاتین است.
نشریه آلمانی Süddeutsche Zeitung بزرگترین افشاگری در دنیای روزنامه نگاری را با انتشار بخشی از اسناد پولشویی و فرار مالیاتی دهها سیاستمدار و سرمایه دار بزرگ جهان رقم زده است.
PANAMA PAPERS
این نشریه ۱۱٫۵ میلیون سند را که از طریق منبعی ناشناس دریافت کرده منتشر خواهد کرد.
این اسناد مربوط به یک شرکت حقوقی پانامایی به نام Mossack Fonseca هستند و درک برخی از روش های مخفی و غیرقانونی قدرتمندان و ثروتمندان جهان برای حفظ درآمدهای نامشروعشان را برملا می سازد.
البته در این فهرست هیچ نامی از هیچ چهره یا شخصیت ایرانی به چشم نمی خورد و تنها به اسامی ۲۳ نفر غیر ایرانی اشاره شده که به علت دور زدن تحریم های ظالمانه تحمیل شده به ایران خود با محرومیت ها و تحریم هایی مواجه شدهاند و برای دور زدن مخفیانه این محدودیتها به شرکت پانامایی فوق الذکر متوسل شدهاند.
در مقابل فساد و پولشویی سران عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی در اسناد مذکور به خوبی افشا شده است.
به نوشته روزنامه آلمانی Süddeutsche Zeitung منبع ناشناس یک سال قبل اسناد مذکور را در اختیار این روزنامه گذارده و در ازای این کار نه مبلغی طلب کرده و نه هیچ درخواست دیگری داشته است. Süddeutsche Zeitung سپس با همکاری ۴۰۰ روزنامه نگار در ۱۰۰ موسسه رسانه ای در بیش از ۸۰ کشور جهان اطلاعات و اسناد به دست آمده را تکمیل کرده است. علاوه بر این تحلیل اسناد مربوطه با همکاری کنسرسیوم بین المللی روزنامه نگاران تحقیقی موسوم به ICIJ انجام شده است.
ادوارد اسنودن افشاگری جاسوسی های سایبری دولت امریکا این افشاگری را بزرگترین در نوع خود در طول تاریخ روزنامه نگاری دانسته و موضوع اصلی آن را فساد دانسته است.
اسناد مذکور به اسناد پانامایی یا Panama Papers مشهور شده اند و درک جهانی را ممکن می کنند که تنها در پس سایه ها وجود دارد. اسناد یاد شده ثابت می کنند صنعتی جهانی توسط بانک های بزرگ، شرکت های حقوقی و شرکت های مدیریت دارایی به وجود امده که به طور مخفیانه املاک و دارایی های ثروتمندان و افراد مشهور جهان را مدیریت می کند. این اشخاص عبارتند از سیاستمداران، مقامات فیفا، کلاهبرداران و قاچاقچیان مواد مخدر و چهره های مشهور ورزشی و هنری.
اسناد افشاشده فعالیت های شرکت Mossack Fonseca را در یک بازه زمانی طولانی از دهه ۱۹۷۰ میلادی تا بهار سال ۲۰۱۶ در بر می گیرد. اسنادی که از این طریق افشا میشوند بسیار بیشتر از مجموع اسناد افشاشده توسط ویکی لیکس، سایر روزنامه نگاران و تمامی منابع موجود هستند.
از مجموع این ۱۱٫۵ میلیون سند، حدود ۴٫۸ میلیون مورد از آنها را ایمیل، ۳ میلیون مورد را اسنادی با فرمت پایگاه های داده، ۲ میلیون مورد را پی دی اف یک میلیون مورد را عکس، ۳۲۰ هزار مورد را متن تشکیل می دهد.
تقریبا ۶ /۲ ترابایت سند (برای مقایسه: ویکی لیکس ۷ / ۱ گیگا بایت سند بود) مربوط به تاسیس ۲۱۴ هزار شرکت فرامرزی از سال ۱۹۷۷ تا ۲۰۱۵ توسط فردی ناشناس فاش شدهاند. این شرکتها در دفتر وکالت “Mossack Fonseca” در پاناما (در این ساختمان شیشهای) به ثبت رسیدهاند.
شرکتهایی با سرمایههای میلیونی که صاحبان آنها بسیار نزدیک به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه هستند توسط دفتر وکالت “موساک فونسکا” در پاناما به ثبت رسیدهاند. یکیاز آنها سرگئی رولدوگین است. او موزیسینی است که در سال ۱۹۸۵ سمت پدرخواندگی دختر پوتین را در مراسم غسل تعمید بر عهده گرفته بود.
دو ماه پس از انتخاب به عنوان رئیس جمهور اوکراین در سال ۲۰۱۴، پترو پروشنکو، شرکت فرامرزی خود را به وسیله دفتر وکالت “موساک فونسکا” به ثبت میرساند. بر اساس گزارش مجله فوربس ثروت پروشنکو برابر ۸۵۸ میلیون دلار است. او ماهانه بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار دلار به حساب شرکت واریز کرده و از آنجا پولها روانه اتریش و لتوانی شدهاند.
نام تعدادی از شرکتهایی که در آن سوی مرزهای آذربایجان تاسیس شدهاند با اعضای خانواده الهام علیاف، رئیس جمهور کشور پیوند خورده است. بیشتر این شرکتها در تجارت طلا فعال هستند. دفتر وکالت “موساک فونسکا” در پاناما که به “بهشت مالیاتی” شهرت دارد این شرکتها را به ثبت رسانده است.
نام ماریسیو ماکری، رئیس جمهور آرژانتین در میان “اسناد پاناما” دیده میشود. دفتر ریاست جمهوری آرژانتین اعلام کرده که “شرکت فرامرزی” تاسیس شده، شرکتی خانوادگی بوده است و آقای رئیس جمهور سرمایهای در این شرکت ندارند.
اسامی نخستوزیر، وزیر اقتصاد و کشور ایسلند در “اسناد پاناما” دیده میشود. شرکت فرامرزی زیگموندور داوید گونلاگسون، نخست وزیر ایسلند، صاحب اوراق قرضه یک بانک است که در دوران بحران اقتصادی به سوی ورشکستگی کشیده شد و با “کمک مالی دولت” از بحران خارج شد. ارزش این اوراق قرضه اکنون بسیار بالا رفته و ثروت هنگفتی برای نخست وزیر به همراه آورده است.
شرکت وابسته به ملک سلمان، پادشاه عربستان در “اسناد پاناما” نیز وجود دارد. وظیفه این شرکت تامین مالی خرید مسکن لوکس در لندن است.
“مگا استار اینترپرایز” نام شرکتی صوری است که نیمی از آن در تملک لیونل مسی، ستاره جهانی فوتبال است. خورخه هورایکو، پدر مسی نیز در این شرکت شریک است. این شرکت فرامرزی حتی تا چند هفته پیش نیز فعال بوده است.
ایان کامرون، پدر دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا شرکتهایی را در آن سوی مرزهای کشورش به ثبت رسانده بود تا بتواند مالیات کمتری در بریتانیا بپردازد. ایان کامرون روز ۸ دسامبر سال ۲۰۱۰ درگذشت. دیوید کامرون هنوز به سئوالات خبرنگاران گاردین در این زمینه پاسخ نداده است. اسامی ۶ تن از اعضای مجلس اعیان بریتانیا نیز در “اسناد پاناما” دیده میشود.
فهرست تعدادی از افرادی که در مورد فساد، پولشویی و فرار مالیاتی آنها در این اسناد افشاگری شده به شرح زیر است:
الف: رهبران جهان
پادشاه عربستان سعودی
امیر ابوظبی و رییس کشور امارات عربی متحده
امیر سابق قطر
نخست وزیر سابق قطر
نخست وزیر سابق اردن
رییس جمهور سابق سودان
نخست وزیر سابق اوکراین
رییس جهور اوکراین
رییس جمهور آرژانتین
نخست وزیر سابق گرجستان
نخست وزیر ایسلند
نخست وزیر سابق عراق
ب: اقوام و خویشاوندان رهبران جهان
پدر نخست وزیر انگلیس
پسر حسنی مبارک رییس جمهور سابق مصر
منشی شخصی شاه مراکش
فرزندان نخست وزیر پاکستان
پسر رییس جمهور سابق غنا
پسر نخست وزیر مالزی
دستیار دو رییس جمهور سابق آرژانتین
پیمانکار محبوب رییس جمهور مکزیک
خواهر پادشاه سابق اسپانیا
اعضای درجه اول خانواده رییس جمهور آذربایجان
دختر نخست وزیر سابق چین
برخی دوستان رییس جمهور روسیه
برخی اقوام رییس جمهور سوریه
برخی اقوام رییس جمهور آفریقای جنوبی
بیوه دیکتاتور سابق غنا
ج: برخی سیاستمداران و چهره های مشهور
محمد بن نایف بن عبدالعزیز ولیعهد و وزیر کشور عربستان سعودی
مایکل میتس عضو پارلمان انگلیس
محمد مصطفی یکی از چهره های کلیدی تشکیلات خودگردان فلسطین
در این فهرست برخی سیاستمداران فعلی و سابق و اقوام آنها از کشورهای انگلیس،عربستان سعودی، قطر، امارات متحده عربی، الجزایر، آنگولا، آرژانتین، آذربایجان، بلژیک، بلیز، بوتسوانا، برزیل، کامبوج، شیلی، چین، کلمبیا، کنگو، اکوادور، مصر، فنلاند، فرانسه، گرجستان، غنا؛ یونان، گینه، هندوراس، مجارستان، ایسلند، هند، عراق، ایتالیا، اردن، قزاقستان، کنیا، لوکزامبورگ، مالزی، مالت، مکزیک، مراکش، نیجریه، پاکستان، فلسطین، پاناما، پرو، لهستان، پرتغال، روسیه، روآندا، سنگال، آفریقای جنوبی، اسپانیا، سودان، سوییس، سوریه، اوکراین، ونزوئلا و زامبیا وجود دارد.
موساک فونسکا (انگلیسی: Mossack Fonseca) یک شرکت حقوقی و ارائه دهنده خدمات به شرکتها است که مقر اصلی آن در پاناما قرار دارد. این شرکت که دارای بیش از ۴۰ دفتر در سراسر جهان است در سال ۱۹۷۷ به دست یورگن موساک تأسیس شد. در سال ۱۹۸۶ رامون فونسکا به این شرکت پیوست. حوزه فعالیت این شرکت در زمینههای حقوق تجارت، مشاوره سرمایهگذار، مالکیت معنوی و ساختارهای بینالمللی است.
در تاریخ ۳ آوریل ۲۰۱۶، اعلام شد که ۱۱٫۵ میلیون سند محرمانه این شرکت به بیرون درز کرد. این مدارک که به نام اسناد پاناما مشهور شد نشان میداد که این شرکت به برخی از قدرتمندان و ثروتمندان جهان برای فرار از پرداخت مالیات آن هم در مقیاسی بزرگ یاری رسانده است که با تأسیس شرکتهای فرضی و جعلی، قوانین مالیاتی را دور بزنند.