چرا مصطفی کمال پورتراب فرزندی نداشت +مراسم تشییع
زنده‌یاد مصطفی‌کمال پورتراب تمام عمرش را صرف تربیت شاگردانش کرد، اما او هیچ فرزندی ندارد که راهش را ادامه دهد.
پیکر مصطفی کمال پورتراب، استاد موسیقی ایران و نایب رییس شورایعالی خانه موسیقی ساعت ۹ صبح روز جمعه چهارم تیرماه از مقابل تالار وحدت تشییع می شود.
به گزارش ایسنا، تقریبا همه‌ی موسیقیدانان ایرانی به نوعی شاگرد زنده‌یاد مصطفی‌کمال پورتراب محسوب می‌شوند. موسیقیدانان ایرانی یا شاگرد مستتقیم او هستند یا از طریق مطالعه‌ی کتاب‌هایش، شاگرد غیرمستقیم پورتراب به‌شمار می‌روند.
وقتی در مراسم بزرگداشت این هنرمند، از او پرسیده شد که چرا فرزندی ندارد، این‌گونه پاسخ داد: «من همیشه مشغول کار هستم و با این‌که خیلی به همسرم علاقه دارم، زمانی که قرار شد با هم ازدواج کنیم، یک شرط گذاشتم؛ خواستم اجازه دهد که هیچ‌وقت بچه‌دار نشویم تا من تمام وقتم را صرف شاگردانم کنم و کتاب بنویسم.»
این تئوریسین موسیقی ادامه داد: «وقتی سال‌ها پیش پدرم مفقود شد، مجبور شدم خواهر و برادرانم را بزرگ کنم. آن زمان خواهرم فقط دو سال سن داشت و من او را بزرگ کردم. برای همین تصمیم گرفتم، وقتی بزرگ شدم تمام فکر و ذکرم را روی علاقه‌ام، یعنی موسیقی بگذارم. همسرم ۱۲ سال پیش از دنیا رفت و من در این ۱۲ سال که تنها شده‌ام، فقط کتاب می‌نویسم و همیشه سعی کرده‌ام با ساده‌ترین جملات، موسیقی را به شاگردانم آموزش دهم.»
زنده‌یاد مصطفی‌کمال پورتراب صبح روز دوم تیرماه براثر ایست قلبی در سن ۹۲ سالگی از دنیا رفت.
پورتراب از ۱۳۲۴ تدریس موسیقی را آغاز کرد. وی در سال ۱۳۴۰ سرپرستی یکی از ارکسترهای وزارت فرهنگ و هنر ایران را برعهده گرفت. هم‌چنین در فاصله ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۲ مدیر هنرستان موسیقی ایران شد.
او در زمینه ترجمه نیز آثاری مانند «کنترپوان به‌زبان ساده» نوشته اچ. سی. ال. است‍اک، «تج‍زیه و تح‍لی‍ل موسیقی برای جوانان» نوشته ل‍ئ‍ونارد برنس‍تاین، «هارمونی بر روی شستی‌های پیانو» نوشته کارل پدرن، «تک‍الی‍ف و حل مس‍ائ‍ل تئوری موسیقی و تع‍لی‍م خط و خوشن‍ویس‍ی» نوشته اتوره پوتس‍ولی، «آموزش کن‍تر پوان مدال (مق‍امی)» نوشته مارسل دوپر، «هارمونی کلاسی‍ک» نوشته سی. اچ. کی‍تس‍ون، «موسیقی مدرن» نوشته موریس لورو، «موتس‍ارت» نوشته یان مک لی‍ن، «زندگی پراضطراب چایک‍وفس‍کی» نوشته هربرت ولس‍توک، «هانون» نوشته شارل لویی، «هارمونی مدرن (توضی‍ح و کاربرد آن)» نوشته ایگ‍لف‍یل‍د هال و «هماهنگی علمی و عملی» نوشته هانری سارلی را منتشر کرد.
مصطفی کمال پورتراب سال ۱۳۰۳ در تهران به دنیا آمد. پدرش از افسران نظامی شوروی بود که بعد از انقلاب اکتبر سال ۱۹۱۷ به ایران آمد و ازدواج کرد. فرزند اول خانواده بود و در پنج‌سالگی، پدرش یک فلوت برایش خرید و مصطفی با آن برای بچه‌های محله آهنگ‌هایی را که شنیده بود می‌نواخت. پس از آموختن مقدمات موسیقی سال ۱۳۱۸ وارد دوره شش ساله متوسطه هنرستان عالی موسیقی شد و تا سال ۱۳۲۴ که مدرک دیپلم را دریافت کرد، سازهای متنوعی نظیر فاگوت را از یاروسلاوبیزا، ویولن را از حشمت سنجری و عطاالله خادم میثاق و تار را از موسی معروفی فرا گرفت. وی هم‌چنین تئوری موسیقی ایرانی را نزد روح‌الله خالقی آموخت و در فراگیری آواز گروهی از آموزش‌های روبیک گریگوریان و در سرایش از آموزش‌های فریدون فرزانه و پاتما گریان استفاده کرد. پس از آن، به دلیل این که امکان تحصیل در دورهٔ عالی آهنگسازی در هنرستان وجود نداشت، به طور خصوصی نزد پرویز محمود به فراگیری آهنگسازی پرداخت. او بعداً همین رشته را در هنرستان نیز ادامه داد و در سال ۱۳۳۹ فارغ‌التحصیل شد. او بعدها در سال ۱۳۴۶ دوره‌ای تکمیلی نیز در فرانسه گذراند.
پورتراب از ۱۳۲۴ تدریس موسیقی را آغاز کرد. وی در سال ۱۳۴۰ سرپرستی یکی از ارکسترهای وزارت فرهنگ و هنر ایران را به عهده گرفت. هم‌چنین در فاصله ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۲ مدیر هنرستان موسیقی ایران شد.
بعد از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، پورتراب به تدرسی هارمونی و کنترپوان به صورت خصوصی ادامه داد و پس از گذشت چند سال، به عنوان استاد دانشکده موسیقی دانشگاه هنر و دانشگاه آزاد نیز به صورت رسمی در این زمینه تدریس کرد.
پورتراب چندین قطعه موسیقی خلق کرده و چند کتاب نیز نوشته یا ترجمه کرده‌است. یکی از پرفروش‌ترین آثار او کتابی به نام «تئوری موسیقی» است که تا سال ۱۳۹۱ به چاپ چهل و هشتم رسید.
وی در سال ۱۳۸۷ به عنوان چهره ماندگار موسیقی ایران انتخاب شد.
وی در ۲ تیر ۱۳۹۵ در سن ۹۲ سالگی در تهران در گذشت و پیکرش صبح روز جمعه، ۴ تیرماه از مقابل تالار وحدت تشییع و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا دفن شد..
کتاب های مصطفی کمال پورتراب
تألیف
- «تئوری موسیقی»، نشر چشمه، ISBN ۹۶۴–۶۱۹۴–۲۷–۳
- «مق‍دمه‌ای بر مب‍انی آهنگسازی»، نشر چشمه، ISBN ۹۶۴–۶۱۹۴–۴۳–۵
- «آهن‍گه‍ای برگزیده برای پیانو» ، انتشارات سرود، ISBN ۹۶۴–۵۸۴۲–۰۵–۰
ترجمه
- «متد آموزش پیانو اروپا»، ترجمهٔ پویان آزاده، ویرایش مصطفی کمال پورتراب، نشر چشمه ISBN ۹۲۸–۹۶۴–۳۴۲–۴۱۸–۲
- «کنترپوان به‌زبان ساده»، نوشتهٔ اچ. سی. ال. است‍اک، ISBN ۹۶۴–۵۸۴۲–۰۳–۴
- «تج‍زیه و تح‍لی‍ل موسیقی برای جوانان»، نوشتهٔ ل‍ئ‍ونارد برنس‍تاین، ISBN ۹۶۴–۶۱۹۴–۲۳–۰
- «هارمونی بر روی شستی‌های پیانو»، نوشتهٔ کارل پدرن، انتشارات چنگ، ISBN ۹۶۴–۸۵۳۸–۴۱–۷
- «تک‍الی‍ف و حل مس‍ائ‍ل تئوری موسیقی و تع‍لی‍م خط و خوشن‍ویس‍ی»، نوشتهٔ اتوره پوتس‍ولی، ISBN ۹۶۴–۶۱۹۴–۰۴–۴
- «آموزش کن‍تر پوان مدال (مق‍امی)»، نوشتهٔ مارسل دوپر، انتشارات چنگ، ISBN ۹۶۴–۸۵۳۸–۴۳–۳
- «هارمونی کلاسی‍ک»، نوشتهٔ سی. اچ. کی‍تس‍ون
- «موسیقی مدرن»، نوشتهٔ موریس لورو، ISBN ۹۶۴–۶۱۹۴–۹۹–۰
- «موتس‍ارت»، نوشتهٔ یان مک لی‍ن
- «زندگی پراضطراب چایک‍وفس‍کی»، نوشتهٔ هربرت ولس‍توک
- «هانون»، نوشتهٔ شارل لویی، ISBN ۹۶۴–۵۸۴۲–۳۸–۷
- «هارمونی مدرن (توضی‍ح و کاربرد آن)»، نوشتهٔ ایگ‍لف‍یل‍د هال، ISBN ۹۶۴–۵۸۴۲–۱۲–۵
- «هماهنگی علمی و عملی»، نوشتهٔ هانری سارلی، انتشارات چنگ، ۹–۹۲–۸۰۲۶۰۳–۰–۹۷۹ ISMN
نام هنرستانی که پورتراب دو سال مدیر آن بود، “هنرستان موسیقی ملی” بود نه “هنرستان موسیقی ایران”.