سود ۴۰۰ درصدی سهامداران پتروشیمی
بازگشت رانت به پتروشیمیها تا حدودی جدی شده است و نفتیها برای جلوگیری از احیای رانت بزرگ و شیرین عدهای خاص(سهامداران عمده صنعت پتروشیمی) خواهان حذف ماده ۵۳ گزارش کمیسیون تلفیق برنامه ششم شدهاند.
سال ۹۲ بود که صورتهای مالی پتروشیمیهای گازی نشان میداد این شرکتها به واسطه نرخ خوراک ۳ سنتی سود هنگفتی را کسب کردند و در این میان با بیتوجهی محض به توسعه صنایع میاندست و پاییندست، این صنعت را در گرداب خامفروشی و تولید محصولات کمارزش گرفتار کردهاند. به طوری که از امروز پتروشیمیها به واسطه صادرات مواد خام و شبهخام، ارزهای هنگفتی به دستمیآورند.
با ورود رسانههای کشور که عمدتاً رسانههای منتقد دولت بودند این رانت مورد واکاوی قرار گرفت و وزارت نفت را ترغیب کرد تا برای سامان دادن به این وضعیت وارد گود شود. با تشدید فشارها وزارت نفت وارد گود شد و خواهان افزایش قیمت خوراک به ۲۰ سنت شد که بعدها به ۱۸ و در مرحله بعد به ۱۶ سنت رسید. در نهایت ۱۵ سنت به تصویب رسید و دست آخر رقم ۱۳ سنت نهایی شد ولی پتروشیمیها ناراضی بودند. این نارضایتی، دولت و وزارت نفت را به سمت طراحی فرمولی شناور پیش برد که قیمت گاز را بین ۸ تا ۹ سنت در سال گذشته تعیین میکرد.
در برنامه ششم اما مادهای گنجانده شد که قیمت گاز را کاهش داده و به ۴ سنت رسانده بود که با واکنشهای رسانهها و وزارت نفت همراه شد. تعداد اندکی از نمایندگان مجلس که از قضا از منتقدان وزیر نفت بودند وارد گود شده و خواستار حذف این ماده شدند. پس از این اعتراضات و انتقاد به وزارت نفت مبنی بر بیتفاوتی نسبت به این موضوع، زنگنه طی نامهای به علی لاریجانی اعلام کرد در صورت تصویب این ماده، وزارت نفت ۱۶ میلیارد دلار ضرر میکند.
موافقان این ماده اما بر این باورند با توجه به اینکه گاز برای ایران مزیت نسبی خوبی ایجاد کرده است باید با کاهش قیمت خوراک، سرمایهگذاری را افزایش داد. آنها میگویند قیمت خوراک فعلی – ۸ سنت- بالاتر از قیمت سایر کشورهاست و همین موضوع موجب عدم جذب سرمایهگذاری خارجی میشود.
عدهای دنبال سودآوری مفت هستند
هدایتالله خادمی عضو کمیسیون انرژی به عنوان چهره شاخص مخالف ماده ۵۳ در گفتوگو با «جوان» با رد این ادعا گفت: کسانی که میگویند قیمت گاز در امریکا کمتر از قیمت فعلی ایران است نباید فراموش کنند که قیمتهای گاز منطقهای است و دلیلی وجود ندارد قیمتی که در امریکا وجود دارد در ایران هم پیاده شود. منطقهای بودن قیمت گاز را فرمولهای متفاوتی را پدید آورده است و اگر قرار بود چنین استدلالی پذیرفته شود پس باید به قطریها انتقاد داشت که چرا در قراردادهای جدیدشان قیمت گاز را ۱۵ سنت تعیین کردند.
وی افزود: موافقان میگویند قیمت گاز در عربستان کمتر از ایران است ولی نمیگویند عربستان گاز همراه نفت را به پتروشیمیها میفروشد و نه گاز طبیعی را. این کشور فاقد منابع گاز طبیعی است و به همین دلیل گازهای همراه نفت را قیمت کمتر از ۵ سنت در اختیار پتروشیمیها قرار میدهد ضمن آنکه در این کشورها، پتروشیمیها مالیاتهای سنگینی میدهند ولی در ایران مالیات خاصی وجود ندارد و تماماً سود است.
وی با اشاره به وضعیت کنونی صنعت پتروشیمی گفت: متأسفانه شنیده میشود سود شرکتها بهقدری بالاست که همچنان روی تولید محصولات کمارزشی مانند اوره و آمونیاک سرمایهگذاری مجدد کرده و برای فروش محصولات خود در بازار چین، دست به دامپینگ زده و حتی ۴۰ درصد زیر قیمت خود محصول را به فروش میرسانند. چرا باید اینطور باشد؟ چرا باید با منابع کشور و مردم چنان سودی عاید عدهای شود که چنین اتفاقی بیفتد؟
احیای رانت
سهشنبه شب گذشته نیز گفتوگوی ویژه خبری سیما به این موضوع پرداخت و هدایتالله خادمی عضو کمیسیون انرژی مجلس با حضور در این برنامه ضمن حمایت از حذف ماده ۵۳ گفت: در صورت تصویب این ماده نرخ خوراک پتروشیمیها به همان میزان گذشته بازمیگردد و توسعه این صنعت دچار اختلال جدی میشود زیرا با این اقدام برخی پتروشیمیها همچنان به روند تولید محصولات خام و بیارزش اقدام میکنند.
وی با اعلام حمایت از فرمول ۱۰ ساله نرخ خوراک پتروشیمی که توسط وزارت نفت تهیه شده است افزود: در سال ۹۲ نرخ خوراک به ازای هر متر مکعب گاز طبیعی حدود ۳ سنت بود در حالی که رقم صادراتی گاز ایران به ترکیه به طور میانگین ۴۰ سنت بوده است. با تلاش دلسوزان منافع ملی و همکاری دولت و وزارت نفت، فرمول ۱۰ سالهای طراحی شد که مبنای قیمتگذاری قرار گرفت که فرمول خوبی است.
خصوصیسازی اشتباه پتروشیمی
نماینده مردم ایذه و باغملک با اشاره به جریان خصوصیسازی در صنعت پتروشیمی خاطر نشان کرد: اینکه بانکها، بیمهها و برخی نهادها که با برنامه رد دیون دولتها در جریان خصوصیسازی، صاحب پتروشیمیها شدهاند دوست دارند حرفشان را در این باره به کرسی بنشانند حقیقتاً منطقی نیست و باید تابع قانون و فرمولی باشند که برایش از خرد جمعی استفاده شده است. میگویند سودشان کم شده و سرمایهگذاری کاهش مییابد ولی نمیگویند که برخیشان در یکسال ۴۰۰ درصد سود کردند و نرخ بازگشت سرمایهشان بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است.
وی با طرح این پرسش که کجای دنیا چنین سودی نهفته است گفت: برخی صنایع با ضرر ۲۴ درصدی سال مالی خود را به پایان میرسانند ولی پتروشیمیهای گازی به سود میپردازند و به همین دلیل است که انگیزهای برای تولید محصولات باارزشتر و سرمایهگذاری در صنایع میاندست و پاییندست را ندارند.
در ادامه این برنامه عبدالرضا مصری نماینده مردم کرمانشاه و عضو کمیسیون برنامه و بودجه از ضرردهی پالایشگاههای کشور گفت و عنوان کرد با کاهش قیمت خوراک میتوان آنها را به سوددهی نزدیک کرد که خادمی پاسخ داد: اتفاقاً با همین خوراک ارزان بود که این پالایشگاهها به ضرر رسیدند و اگر قیمت واقعیتر بود پالایشگاهها به فکر افزایش راندمان میافتادند تا به جای تولید ۳۰ درصدی نفت کوره، فرآوردههای باارزشتری تولید میکردند. نباید اینطور باشد که ارزش خوراک پالایشگاهها از محصولات آنها بیشتر باشد.
گاز مردم را نمیشود مفت به سهامداران پتروشیمیها داد
سخنان خادمی با واکنش مصری همراه شد و وی گفت: آقای خادمی چون نفتی هستند از روی تعصب و هواخواهی از وزارت نفت اظهار نظر میکنند زیرا دوست دارند همه پتروشیمیها زیر نظر خودشان باشد. خادمی هم در پاسخ گفت: من را به عنوان منتقد سیاستهای وزارت نفت میشناسند و نیازی به اشاره ندارد ولی بحث خوراک یک بحث ملی است و گازی که به قیمت ناچیز به عدهای خاص واگذار میشود متعلق به همه مردم است. متعلق به چوپانی که با یارانه ۴۵ هزار تومانی زندگی میکند و این اجحاف بزرگی است که به مردم میشود لذا به شدت تأکید دارم ماده ۵۳ باید حذف شود.
منبع: رونامه جوان