سند ۲۰۳۰ یونسکو چیست؟

رهبر انقلاب اسلامی در بیانات خود به موضوع پذیرش سند ۲۰۳۰ سازمان ملل و یونسکو از جانب دولت اشاره کردند و با انتقاد شدید از این موضوع گفتند: این سند و امثال آن، مواردی نیستند که جمهوری اسلامی ایران تسلیم آنها شود، و امضای این سند و اجرای بی سر و صدای آن قطعاً مجاز نیست و به دستگاههای مسئول نیز اعلام شده است.

 سند ۲۰۳۰ یونسکو در سال سال ۲۰۱۵ میلادی با عنوان و پوشش سواد و افزایش کیفیت آموزش(سبک زندگی غربی)، با ۱۷ هدف اصلی و ۱۶۹ هدف ویژه در سازمان ملل به تصویب رسید و کشورهای عضو ملزم به رعایت آن شدند.

این اسناد با اهدافی خاص به تصویب رسیده و سازمان یونسکو مسئول اجرا و پیگیری اجرای آن در کشورهای عضو شده است. اگرچه این سند دارای بخش هایی از جمله برخورداری همگان از سیستم نظام آموزشی است اما در بخش هایی دارای برنامه هایی است که با فرهنگ و رفتار ایرانیان دارای مغایرت بسیاری است. موضوعاتی که به راحتی می تواند پروژه نفوذ را اجرایی کرده و با ایجاد تعارض در جامعه مشکلات بسیاری را برای مردم و نظام ایجاد کند.

در موضوع آموزشی این سند آورده شده است که همگان باید ۹ سال حداقل تحصیل کرده و نابرابری آموزشی برداشته شود. همچنین آموزش ها باید دو زبانه یا چند زبانه باشد. موضوعاتی که اگرچه در نگاه سطحی مناسب به نظر می رسند اما دارای تعارضات بسیاری با فرهنگ کشور ما هستند. علاوه بر این موارد در این سند به موضوعات دیگری مانند اشتغال و توسعه مهارت‌ها،آموزش های اجتماعی،شهروندی،آموزش عالی اشاره شده است مواردی که در جزئیات با روح حاکم بر نظام آموزشی کشور ما منافات دارد. گفتنی است موضوع مهم در این سند،مبهم بودن نحوه آموزش و روح حاکم بر ان است.

حجت الاسلام علی ذوعلم از کارشناسان آموزشی چندی قبل در مصاحبه ای  در این رابطه، می‌گوید: کمیسیون ملی یونسکو در ایران بیشتر مدافع ادبیات یونسکو است و به‌جای اینکه از این نهاد برای انتقال دیدگاه ایران به جهان استفاده کند، ادبیات آنها را پذیرفته است. سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، ادبیات جدیدی از جمله حیات طیبه را خلق کرد اما در سند آموزش ۲۰۳۰ به شهروند جهانی تأکید می‌شود، شاخص‌های شهروند جهانی چیست؟ آیا ما در ایران به‌دنبال تربیت آن هستیم؟

براساس سند ۲۰۳۰ کشورهای عضو ملزم به رعایت و اجرای دقیق ۱۷ سر فصل اعلام شده هستند و این سازمان بر حسن اجرای آن نظارت می کند. در کشور ما نیز مسئولان اجرایی در اواخر آذرماه گذشته سند ۲۰۳۰ را امضا کرده و خود را ملزم به اجرای این سند کردند. سندی که تنها در حوزه آموزش کشور مغایر با روح سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است . براین اساس ایران هم با امضای این سند متعهد شده که اهداف میان مدت و بلند مدت آموزشی خود را براساس  همین سند تنظیم و اجرا کند.

تصویب این سند از سوی مسئولان کشور بدون سر و صدا انجام شده و اجرای آن در دستور کار قرار گرفت. موضوعی که بارها در ماههای گذشته اعتراض جسته و گریخته ای به آن وارد شد. برخی اجرای این سند را نفوذ فرهنگی دانسته و برخی دیگر اجرای آن را به بار آوردن خسارت به نظام اعلام کردند. برخی نیز مدعی شدند این سند بدون اطلاع شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده و اعضای آن در جریان تصویب و اجرای آن نبودند.

زاهدی رئیس کمیسیون آموزش مجلس چندی قبل با انتقاد از تصویب طرح ۲۰۳۰ یونسکو گفت: این طرح بدون طی مراحل قانونی به تصویب رسیده است و از نظر مجلس طرحی بی اعتبار است. مسئولان آموزش و پرورش ما بدون اینکه به این موضوع دقت کنند که اجرای این طرح الزامی نبوده است، این سند را بدون طی مراحل قانونی تصویب کردند.

وی ادامه داد: مسئولان این وزارتخانه این طرح را به صورت الزامی برای اجرا تا پانزده سال آینده در نظام آموزشی به تصویب رساندند.

* ابهامات و مغایرت‌های ۲۰۳۰

کارشناسان، نمایندگان مجلس و اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی به این سند اعتراض داشتند و مغایرت‌هایی را در این سند اعلام کردند.

۱- یونسکو، در راستای اهداف مبتنی بر«جهانی سازی» و « صلح جهانی» از طریق برنامه« آموزش‌های مشترک عمومی»، می‌کوشد ارزش‌های لیبرالیستی و سکولاریستی را در نظام تعلیم و تربیت کشورهای مختلف بگنجاند تا به واسطه آن از اصطکاک نسل‌های جدید با نظام‌های استکباری و سرمایه داری، جلوگیری کند.

از جمله می‌توان به برنامه های آن سازمان، برای اصلاح بنیادین مفاهیم آموزشی و تربیتی در جوامع اسلامی مانند فلسطین، اردن، امارات، بحرین، عمان، قطر، لبنان و عربستان به نفع رژیم صهیونیستی و به اصطلاح حل«بحران اعراب و اسرائیل» از مسیر تغییرات فرهنگی و ارزش های ملی در قالب برنامه « صلح جهانی» اشاره کرد.

۲- از موضوعات و تکالیف مهم اجرایی برنامه آموزش۲۰۳۰، که سبب نگرانی می‌شود، گردآوری اطلاعات و آمار معتبر از کشورها، توسط یونسکو است و تمام کشورها متعهد هستند که با مرکز آمار و اطلاعات یونسکو(Uis) همکاری کنند تا یونسکو و مجامع بین‌المللی به آمار و اطلاعات آموزشی و تربیتی کشورها به صورت منظم و دوره‌ای دسترسی داشته باشند.

نکته مهمی که در این امر نهفته است این است که ارائه آمار و اطلاعات آموزشی نسل آینده کشور به سازمان‌های بین‌المللی آن هم مطابق با خواست آنها چه نفعی برای کشور دارد؟ آیا این سازمان‌ها در راستای اعتلا و رشد و پیشرفت کشور ما کاری کرده‌اند؟

در قضایای مختلف مانند برجام، دیده‌ایم که نهادهای بین المللی و کشورهای غربی آمار و اطلاعاتی که از خودمان براساس تعهد داده شده، دریافت می‌کنند و باید محرمانه تلقی شود، آنها را منتشر می کنند و مسلماً بر علیه منافع ملی خودمان استفاده می کنند. بنابراین، این ساده اندیشی است که ما به راحتی اطلاعات نسل آینده ساز خود را در اختیار آنها قرار دهیم.

۳- یکی از برنامه‌های‌ کلیدی یونسکو « بین‌المللی‌سازی آموزش عالی ایران» است تاآنجا که «کمیسیون ملی یونسکو» به صورت متمرکز، بین‌المللی‌سازی آموزش عالی کشور را در دستور کارخود قرار داده است. دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو هم با اظهار تأسف از عدم ورود دانشگاه‌های ایران به حوزه بین‌الملل، از تأکید ویژه یونسکو بر« جهانی‌شدن آموزش عالی» خبر داد.

۴- باوجود اسناد بالادستی متعدد مانند:« سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»، « سند نقشه جامع علمی کشور»، « نقشه مهندسی فرهنگی کشور» و … ، چرا مسئولان مربوط، به جدیت برنامه۲۰۳۰ یونسکو پیگیر اجرای آنها نیست؟ پذیرش و اجرای برنامه‌های سازمان‌های بین‌المللی نظیر برنامه آموزش ۲۰۳۰ و درگیر شدن ۴ وزارتخانه دولت تدبیر و امید با آن، در سکوت رسانه‌ای و بدون شرح جزییات و منافعی که از اجرای آن نصیب سیستم آموزشی کشور می شود، چه توجیهی دارد؟

۵- «جهانی‌شدن» یکی از مفاهیمی است که مرزهای جغرافیایی کشورها و هنجارهای فرهنگی آموزشی را تحت تأثیر قرار داده است و سازمان‌های بین‌المللی مانند یونسکو، این مفهوم را درحوزه تعلیم و تربیت پیگیری می‌کنند.  به همین جهت شرکت‌های چندملیتی برای تصاحب مدارس درکشورهای جهان سوم و خاورمیانه، به بالاترین نهادهای دولتی« نفوذ» کرده و اجرای برنامه آموزش همگانی یونسکو را از ملزومات پیوستن به « سازمان تجارت جهانی» و بهره‌مندی از فاکتورهای اقتصادی و سیاسی کشورهای توسعه یافته برمی‌شمارند.

۶- در اسفند۹۴ «کنفرانس بازاندیشی و آینده نگری در نظام آموزش و یادگیری ایران با توجه به تغییرات پرشتاب جهان معاصر»، در تهران برگزار شد. اما منظور از جملاتی نظیر« بازنگری در نظام آموزشی» چیست!؟و  طرح این نوع مفاهیم به چه نیتی است؟

۷- هدف شماره۴ توسعه پایدار یعنی «تضمین آموزش باکیفیت، فراگیر و برابر و ارتقای فرصت‌های یادگیری مادام‌العمر برای همه» است، در حالی که تعابیر و برداشت‌هایی از آموزش باکیفیت وجود دارد که با مبانی آموزش در مدارس و دانشگاه‌های جمهوری اسلامی مغایر است.

۸- برنامه جامع آموزش۲۰۳۰، توصیه‌های جدی و مؤکد درخصوص ورود بعضی مفاهیم و مطالب به کتاب‌های درسی به کشورهای عضو دارد، که قطعا با فرهنگ اسلامی ما سازگار نیست. این موضوع از اقرارهای صریح برخی مدیران ارشد وزارت آموزش و پرورش است.

۹- در برنامه۲۰۳۰، ارتباطات و برنامه‌های بین المللی شبکه مدارس مرتبط با یونسکو در کشورها از جمله ایران که قبلا راه اندازی شدند، مورد توجه جدی قرار می‌گیرد که ابهامات فعالیت در مدرسه داری توسط این نهاد را با شک و تردید مواجه می‌کند.

۱۰- در برنامه‌های توسعه پایدار پس از ۲۰۱۵، از ارزش‌ها و اصول جهان شمول از قبیل همبستگی جهانی، صلح جهانی، احساس همدردی  با انسانها و مفاهیمی که ضدیت با رژیم غاصب صهیونیستی را از اذهان محو کند آموزش داده می‌شود.

۱۱- این برنامه، چه ارتباط و نسبتی با اسناد بالادستی مانند: « سند چشم انداز۲۰ ساله کشور» ، « سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» ، « سند نقشه جامع علمی کشور» ، « نقشه مهندسی فرهنگی کشور» و … سایر اسناد بالادستی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی دارد؟ اگر نسبتی دارد، کدامیک مرجع است ؟

باتوجه به تفکر حاکم بر یونسکو که تفکری لیبرالیستی و سکولاریستی است و قطعا با تفکر دینی در تقابل یا حداقل غیر همسو است، اجرای این برنامه، چگونه نیازها و شرایط تعلیم و تربیت اسلامی را محقق می‌کند؟ و آیا این برنامه با اهداف تعلیم و تربیت اسلامی که در اسناد بالادستی تصریح شده است هماهنگ است؟

۱۲- اگرچه اهداف کلان ۱۷ گانه برنامه توسعه پایدار ۲۰۳۰ که هدف شماره ۴ آن بصورت مشخص به آموزش مربوط  می شود،  با واژه‌های زیبا که برخی از آنها در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نیز آمده است، اما شاخص‌ها و مفاهیم مدنظر در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در تراز تربیت اسلامی است که  با برنامه آموزش ۲۰۳۰ بلکه مغایر است.

مانند تاکید بر تعلیم و تربیت اسلامی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش  با تاکید بر آموزش غیرایدئولوژیک در برنامه ۲۰۳۰ یا مثلا تربیت انسان خلیفه الله در اسناد بالادستی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی با تربیت انسان براساس مکتب اومانیسم در برنامه ۲۰۳۰.

۱۳- در برنامه ۲۰۳۰ تاکید فقط بر آموزش است در حالی که آموزش، شرط لازم برای تغییر و بهبود زندگی است ولی شرط کافی نیست. انسان امروز بیش از گذشته در کنار آموزش، نیازمند معنویات، اخلاق و ارزش‌ها و بطورکلی «تربیت» است، که این موضوع عنصر گمشده در برنامه آموزش ۲۰۳۰ است.

۱۴- باتوجه به مطالب پیش گفته، چگونه امکان دارد« سند تحول بنیادین آموزش و پرورش»  با « برنامه آموزش۲۰۳۰ » تطابق داشته باشد؟ از همین رو،  مهم جلوه دادن این برنامه یا تفاهم نامه، که به اشتباه به آن سند می‌گویند، برای تحت الشعاع قرار دادن «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» است.

۱۵- باتوجه به بندهای ۲ و ۵ از ماده ۲  اساسنامه کمیسیون ملی یونسکو، مصوب هیأت وزیران جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۶، چرا کمیسیون ملی یونسکو در  راستای این دوبند از شرح وظایف، اقداماتی را انجام نمی دهد و بصورت منفعل مجری برنامه‌های یونسکو است؟

به چه مناسبت باید یک مجموعه‌ به‌اصطلاح بین‌المللی که قطعاً تحت نفوذ قدرت‌های دنیاست، این حق را داشته باشد که برای ملتهای دنیا با فرهنگ‌های مختلف، تکلیف مشخص کند؟

منبع : میزان