گفت وگو با علی همت مومی وند +بیوگرافی

کارتون‌ها، فیلم‌ها و سریال‌هایی چون «باب اسفنجی»، «گربه سگ»، «داستان اسباب‌بازی»، «قصه‌های جزیره» و «تنها در خانه» از جمله آثاری است که علی‌همت مومی‌وند به عنوان دوبلور در آنها حضور داشته است؛ البته از میان کارنامه هنری او احتمالا خاطره انگیزترین‌شان کارتون‌هایی باشد که این دوبلور با خلق تیپ‌های متفاوت و با بهره بردن از تنوع رنگ صدایش برای بیشتر گروه‌های سنی و نه تنها کودکان به یادماندنی کرده است.

خودش معتقد است به دلیل تیپ‌سازی، بعید است کسی با شنیدن صدای او، شخصیت‌های کارتونی که به جای آنها صحبت کرده است برایش تداعی شود، اما بر این باوریم که دست‌کم صدای رسا و گیرای او به خاطر دیگر آثارش در حافظه مخاطبان ثبت شده است.

آقای مومیوند شما در ژانرهای مختلف موفق بودهاید، ترجیح خودتان کدام است؟

انیمیشن را خیلی دوست دارم، اما هیچ‌وقت پیش نیامده است بخواهم یک ژانر خاص را به دیگری ترجیح دهم. بستگی به پیشنهادی دارد که به من داده می‌شود.

معیار انتخابهاتان چیست.

معیار انتخابم خود اثر است؛ یعنی کیفیت آن.

برخی از همکارانتان کار برای مخاطب بزرگسال را ترجیح میدهند، اما ظاهرا شما اینگونه نیستید.

من دوبله کارتون، سینمایی، سریال و خواندن نریشن انجام می‌دهم، اما انیمیشن را خیلی دوست دارم. به دنیای بچه‌ها علاقه‌مندم، بچه‌ها هم رابطه خوبی با من دارند. به همین خاطر با تمام وجود سر کار انیمیشن می‌روم. به نظر من دوبله انیمیشن کار بسیار مهمی است که تاثیر عمیقی روی کودکان می‌گذارد.

یعنی میتوان گفت دوبله انیمیشن سختتر است؟

بله. کار بسیار دشواری است. ممکن است برخی با لحنی بگویند: «انیمیشنه دیگه» و بخواهند سطح کار را پایین بیاورند، اما واقعیت این نیست، چون انیمیشن مستقیما با دنیای بچه‌ها و باورهای آنان سروکار دارد. هر کلمه‌ای که ما می‌گوییم ممکن است تاثیر مثبت یا منفی روی آنها بگذارد، بنابراین از نظر من کار بسیار بزرگی است.

به طور کلی انیمیشن چه ویژگیهایی دارد که شما به آن علاقهمند هستید؟

یکی از دلایلم این است که در انیمیشن می‌توان تیپ‌های جدید و متنوع‌تری خلق کرد. درست است که در دوبله انیمیشن‌های فرنگی یک مقدار از تیپ را از دوبله زبان اصلی آن وام می‌گیریم ولی به هر حال آن را پردازش می‌کنیم. این برای من جذابیتش بسیار زیاد است. در فیلم، ما اسیر بازیگر هستیم و نمی‌توانیم بیشتر یا کمتر از آن باشیم ولی در انیمیشن دستمان بازتر است و می‌توانیم از خودمان خلاقیت به خرج دهیم.

چگونه تیپسازی میکنید؟ بویژه در انیمیشنها و برای شخصیتهای خیالی که هرگز نمیتوان تصوری از صدایشان داشت.

پاسخ به این پرسش بسیار مشکل است، چون کار ما فرمول خاصی ندارد. در واقع یک کار ذهنی است و باید به ذهن من خطور کند که چگونه می‌توانم جای فلان شخصیت صحبت کنم. مثلا کاراکتر آقای ایمنی را در هشدارهای شرکت گاز گفته‌ام. ابتدا قرار بود آقای بازیاران جای این شخصیت حرف بزند و من نقش مقابل او یعنی همان آقایی را که همیشه خانه را آتش می‌زد بگویم، اما صدای همکارم روی صورت آقای ایمنی نمی‌نشست. همانجا بود که من با توجه به میمیک صورت این کاراکتر به لحن آن رسیدم و وقتی گفتم همه خوششان آمد و جای من و آقای بازیاران در این مجموعه عوض شد. جایمان را که عوض کردیم دیدیم که درست از آب درآمد؛ پس نمی‌توان گفت فرمول خاصی دارد. باید در وجود آدم
باشد.

کدامیک از کارهایی که تا بهحال دوبله کردهاید بیشتر در خاطرتان مانده است و دوست دارید با آن شناخته شوید؟

انتخاب سختی است، چون اکثر کارهایی را که کرده‌ام، دوست دارم.

مردم صدای شما را بیشتر با چه کاری به یاد میآورند؟

صدای مرا که می‌شنوند زیاد به یاد کارتون‌ها نمی‌افتند، چون در انیمیشن تیپ‌سازی می‌کنم و با صدای عادی‌ام فرق دارد. کسی صدای عادی مرا بشنود، فکر می‌کند یک آدم اخمو و عصبانی هستم! در صورتی‌که در انیمیشن‌ها این‌گونه نیست.

وقتی وارد این هنر شدید کسی بود که بیش از دیگران پیگیر کارهایش باشید و او را الگوی خود بدانید؟

ماجرا این است که من قبل از ورود به این کار آشنایی چندانی با دوبلورها نداشتم. آن زمان مسئول امور هنری در بخش فرهنگی آموزش و پرورش بودم. خودمان در آنجا استودیو درست کرده بودیم و کار گویندگی انجام می‌دادیم. مجموعه‌های مناسبتی ضبط می‌کردیم و کتاب قصه بچه‌ها را به صورت نمایش درمی‌آوردیم تا این‌که شنیدم دوبله نیرو می‌خواهد. آمدم، تست دادم و قبول شدم. آشنایی من با دوبله از آنجا شروع شد و از سال ۶۳ وارد این عرصه شدم. ما جزو اولین کسانی بودیم که به شکل کلاسیک دوره‌های آموزش دوبله را در سازمان صداوسیما گذراندیم. استادان بزرگی به ما درس می‌دادند. حقیقتا آن زمان شخص خاصی در ذهنم نبود اما به طور کلی تک تک دوبلورهای پیشکسوت روی کارمان تاثیر داشتند و گردن ما و این هنر حق دارند.

از چه زمانی متوجه شدید صدای خاصی دارید؟

من از دوران دبیرستان علاقه‌مند بودم برای دیگران ادای کارتون‌ها را دربیاورم و کارهای نمایشی انجام دهم، حتی در سربازی هم این کارها را می‌کردم و دوستانم می‌گفتند تو باید به تلویزیون بروی اما من جدی نمی‌گرفتم و هیچ‌وقت فکر نمی‌کردم در نهایت این اتفاق بیفتد.

پس از واکنشهای دیگران متوجه شدید؟

در واقع چیزی در وجودم بود که نمی‌دانستم چیست و با تشویق دیگران متوجه آن شدم.

هنوز هم همان علاقه اولیه را به این حرفه دارید؟

بشدت.

یعنی پشیمان نیستید به عنوان یک نیروی رسمی، آموزش و پرورش را رها کردید؟

آموزش‌وپرورش را خیلی دوست داشتم و محیط خوبی داشت، اما از زمانی که با دوبله آشنا شدم، علاقه‌ام آنچنان زیاد شد که مرا وادار کرد ترک خدمت کنم. از آموزش‌وپرورش حکم اخراج گرفتم و سابقه‌ام از بین رفت، اما پشیمان نیستم و کار امروزم را بسیار دوست دارم.

به این دلیل گفتم که بسیاری از همکاران شما از کار دوبله گله دارند و برخی از آنها میگویند اگر به گذشتهها برمیگشتند، پا در این عرصه نمیگذاشتند.

مشکلات همه جا هست و نباید باعث شود بگوییم مسیر را اشتباه آمده‌ایم. اگر آن شوق، ذوق و علاقه به کار وجود داشته باشد، آدم با مشکلاتش کنار می‌آید.

کار شما قرابت زیادی با بازیگری دارد، هیچ وقت نخواستید این عرصه را هم تجربه کنید؟

پیشنها داشته‌ام، اما نپذیرفتم.

چرا؟

خیلی علاقه ندارم و دلیلش را هم نمی‌دانم.

یعنی علاقهای به دیده شدن ندارید؟

خیلی دغدغه این موضوع را ندارم و فقط در حد چند کلیپ کار تصویری کرده‌ام.

حال و روز دوبله و کار نیروهای جوان را چگونه ارزیابی میکنید؟

برعکس این‌که می‌گویند دوبلورهای قدیمی درها را بسته‌اند و کسی را راه نمی‌دهند، امروز بچه‌های خیلی خوبی به جمع دوبلورها اضافه شده‌اند. خود ما هم همین‌گونه وارد شدیم و هر چه داریم مرهون بزرگ‌ترهای این حرفه است. برخی از این جوانان بسیار بااستعدادند. تقریبا در هر استودیویی که می‌روی تعداد گویندگان جوان بیشتر از قدیمی‌ها ست. نسل خوبی اضافه شده است و در آینده هم اضافه خواهد شد، من آینده را روشن می‌بینم.

علی همت مومیوند (متولد ۱۳۳۹ نهاوند) از دوبلورهای ایرانی است. وی کارشناس علوم تربیتی نیز هست.

نماهنگ‌های توصیه‌های ایمنی برای شرکت گاز (شخصیت آقای ایمنی)، تیزرهای تبلیغاتی (قورباغه داروگر)، کارتون: باب اسفنجی (باب)، گربه‌سگ (کاراکتر سگ)، ند و پنتون (پنتون)، داستان اسباب بازی (باز)، سریال «قصه‌های جزیره» (الک کینگ)، سریال امام علی (دو نقش:مغیره – برادر قطام)، فیلم سینمائی تنها در خانه (دزد چاق)، فیلم سینمائی طرفدار (لزلی اسنایپس)، فیلم افسانه ۱۹۰۰ (مکس)، کارتون باغچهٔ گوردون (گوردون)، ۲۴ (جرج مِیسُن، کریستُفر هندرسُن)، افسانه جومونگ (فرماندار وان‌زی‌کین)، آفرین پدر (آرمان با بازی بومن ایرانی).

فرانک رفیعی طاری و علی همت مومیوند

منبع : جام جم انلاین / نوشین مجلسی