خرمشهر چگونه آزاد شد؟ +عکس قدیمی
سوم خرداد ۱۳۶۱ روزی بزرگ در یاد و خاطره همه ملت ایران است، به گونهای که تا امروز این ملت بزرگ خاطرهاش را از یاد نبرده است.
این روز یکی از روزهای سخت، اما شاد برای مردم ایران است، روزی که خرمشهر اشغال شده توسط عراق با رشادت نیروهای سپاه پاسداران، ارتش و بسیج به آغوش میهن بازگشت و یکی از وعدههای خداوند توسط رزمندگان اسلام محقق شد که علاوه بر مردم خرمشهر در سراسر کشور موجب خوشحالی شد.
این روز یادآور عملیاتی بزرگ توسط رزمندگان ایرانی برای بازگرداندن شهری بود که صدام آن را المحمره مینامید، اما با تهاجم وحشیانه آن را خونینشهر کرد، شهری که امروز همه مردم ایران آن را با نام “خرمشهر” میشناسند.
آزادسازی خرمشهر یکی از مهمترین اهداف عملیات بیت المقدس در دوره جنگ ایران و عراق بود که پس از ۵۷۸ روز اشغال در روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱ صورت گرفت. این عملیات توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران (به فرماندهی علی صیاد شیرازی) و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (به فرماندهی محسن رضایی) انجام گرفت.
فتح خرمشهر بازتاب جهانی داشت و عراق با از دست دادن خرمشهر از نظر سیاسی تکیهگاهش را برای مذاکره از دست داد. این واقعه از لحاظ نظامی نقطه عطفی در تاریخ جنگ ایران و عراق شناخته میشود. به همین دلیل از آن روز به عنوان نمادی از پیروزی، مقاومت و ایستادگی در برابر دشمن یاد میشود. شورای عالی انقلاب فرهنگی سوم خرداد را به عنوان روز مقاومت، ایثار و پیروزی در تقویم رسمی ایران نامگذاری کردهاست.
با آزادی خرمشهر، ایران توانست بیشتر اراضی اشغال شده از سوی عراق در ابتدای جنگ را بازپس بگیرد و دست بالا را در موقعیت نظامی و تبلیغاتی قرار دهد.
بعدازظهر ۳۱ شهریور ماه سال ۵۹ خرمشهر زیر آتش سنگین ارتش عراق قرار گرفت. انبوهی از آتش خمپارهها و توپ های دشمن که روی شهر می ریخت، همه را غافلگیر کرده بود. شهر در آتش میسوخت و صدای انفجار لحظهای قطع نمی شد. طولی نکشید که بیمارستان پر شد از مجروحان و شهیدان. زنان و کودکان و سالخوردگان، آواره بیابان ها و جاده ها شده بودند. مردم به خصوص جوانان رو به مسجد جامع(نماد مقاومت) و دیگر پایگاه ها آوردند تا برای مقاومت سازماندهی شوند.
ناکامی دشمن در اشغال سریع خوزستان
گروه های مقاومت به سرعت شکل گرفت و در محورهای هجوم، جنگ و گریز شروع شد. آن طرف از توپخانه، تانک، خمپاره انداز، مسلسل های سنگین و قوای زرهی بهره می برد و این طرف فقط چند تفنگ امیک، ژ۳، بطری های آتش زا و چند آرپی جی داشت. ۳۴ روز مقاومت و تلاش در این وضعیت اگر چه بسیاری از مدافعان شهر را به کام شهادت کشاند ولی دشمن را در دستیابی سریع به اهدافش و اشغال سریع خوزستان ناکام گذاشت. هر چند که خرمشهر، خونین شهر شد و به دست دشمن افتاد.
پس از حمله نیروهای عراقی به خرمشهر یک گردان از تکاوران دریایی ارتش به فرماندهی هوشنگ صمدی و گردان دژ خرمشهر به فرماندهی سرهنگ علی قمری و دانشجویان دانشگاه افسری امام علی به فرماندهی حسین حسنی سعدی در کنار آنها و همچنین تعدادی از نیروهای سپاه خرمشهر به همراه محمد جهانآرا از جمله افرادی هستند که در برابر چند لشکر عراقی ایستادگی کردند و ۳۴ روز با جنگ خانه به خانه و مقاومت سرسختانه دشمن بعثی را پشت دروازههای خرمشهر نگه داشتند.
خرمشهر اشغال شد
در روز ۴ آبان ۱۳۵۹ شهرستان خرمشهر در استان خوزستان پس از بیش از یک ماه مقاومت رزمندگان ایرانی و نیروهای محلی، به اشغال کامل ارتش بعثی عراق درآمد.
نیمه شب سوم آبان بود که نیروهای ارتش بعثی با سازماندهی و تجهیز لشکرهای مستقر در جبهه خرمشهر و همچنین فراخوان نیروهای تازهنفس به این جبهه، هجومی وسیع و گسترده را به شهر آغاز کردند و پس از جنگی نابرابر، وارد خیابانهای خرمشهر شدند. رزمندگان و مردم شهر در اطراف پل خرمشهر که حالا به نام خونینشهر شناخته میشد، تلاش بسیاری کردند تا از پیشروی نیروهای صدام جلوگیری کنند، اما سرانجام در غروب چهارم آبان، غرب خرمشهر به دست دشمن افتاد و تراژدی تلخ خونینشهر رقم خورد.
در پی آغاز عملیات بیتالمقدس در نیمه شب دهم اردیبهشت سال ۱۳۶۱ چند هدف عمده استراتژیک و تاکتیکی از جانب نیروهای ایرانی دنبال میشد این اهداف عبارت بودند از:
- بیرون راندن نیروهای متجاوز به پشت مرزهای بینالمللی
- نشان دادن برتری قدرت سیاسی-نظامی و اجتماعی جمهوری اسلامی به عراق و حامیان او در منطقه
- انهدام نیروهای متجاوز در منطقه بین غرب کارون تا خط مرزی
- آزادسازی خرمشهر از اشغال متجاوزین
آزادسازی خرمشهر در حقیقت از اهداف مرحله چهارم عملیات بیتالمقدس بود. در ساعت ۲۲:۳۰ شامگاه شنبه، ۱ خردادماه ۱۳۶۱، مرحله چهارم این عملیات با اعلام رمز «یا محمدبنعبدالله»، از بیسیم فرماندهی قرارگاه مرکزی کربلا به واحدهای عملکننده، با هدف آزادسازی خرمشهر آغاز شد.
در پایان این نبرد علاوه بر پایان بخشیدن به ۱۹ ماه اشغال بخشی از حساسترین مناطق خوزستان و آزادسازی خرمشهر، ضربهای سنگین به توان رزمی و روحیه نیروهای عراقی وارد آمد. در جریان آزادسازی خرمشهر حدود ۱۶ هزار نیروی عراقی کشته و زخمی شدند و همچنین ۱۹ هزار نفر نیروی عراقی به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند.
در جریان آزادسازی خرمشهر حدود ۱۶ هزار نیروی عراقی کشته و زخمی شده و همچنین ۱۹ هزار نفر نیروی عراقی به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند.
در جریان عملیات ۲۶ روزه بیتالمقدس که به آزادی خرمشهر انجامید ۳۰٬۰۰۰ نفر از رزمندگان ایرانی شهید و مجروح (۴٬۴۶۰ شهید سپاه و ۱٬۰۸۶ شهید ارتش و ۲۴ هزار مجروح) شدند.
«خرمشهر را خدا آزاد کرد» این جمله تاریخی برای همه مردم ایران آشناست. جملهای که امام (ره) بعد از پایان عملیات خرمشهر و در روهایی که همه به دنبال این بودند تا آزاد سازی خرمشهر را به گروهی خاص انحصار دهند و یا شخصی خاص را قهرمان این عملیات بنامند همه نقشهها را نقش بر آب کرد.