شاخص هم وزن چیست؟
با توجه به ماهیت تحلیل‌هایی که در سطح کلان و در سطح خرد انجام می‌پذیرد نیاز به شاخص‌های مختلف از جمله شاخص‌های قیمت، بازده کل و شاخص سود نقدی ضروری به نظر می‌رسید.
این شاخص‌ها علی‌رغم ایجاد شفافیت در بازار، سرمایه‌گذاران را در جهت انتخاب درست سبد سهام و همچنین کاهش ریسک‌های بازار و سرمایه‌گذاری کمک می‌کنند. شاخص سود نقدی نماگری جهت رصد سود تقسیمی در بازار است که به‌صورت سالانه صفر می‌شود. انتشار این شاخص در کنار شاخص‌های ارزشی قیمت و بازده کل در روند تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری تأثیرگذار خواهد بود.
در روند مطالعات صورت گرفته و تحلیل‌های بازار نیاز به شاخص‌هایی که وزن تمام شرکت‌های مشمول در آن یکسان باشد احساس می‌شد زیرا به‌عنوان مثال در یک روز معاملاتی تمام نمادهای معامله‌شده در بورس بازدهی منفی داشتند و فقط یک شرکت بزرگ (پالایش نفت بندرعباس) بازده مثبت داشت و شاخص کل به علت تأثیر زیادی که از این شرکت می‌پذیرفت مثبت شده بود، این تغییر باعث شده بود بسیاری از سرمایه‌گذاران و فعالان بازار فکر کنند شاخص نادرست محاسبه می‌شود اما به علت وجود شرکت‌های کوچک و بزرگ مختلف و ماهیت موزون به ارزش شاخص کل، این افزایش منطقی بود. شاخص‌های هموزن از نوع شاخص‌هایی هستند که فرض می‌کند تمام شرکت‌های مشمول در آن دارای یک وزن هستند، به عبارت‌دیگر می‌توان به این صورت تعبیر کرد که فرد سرمایه‌گذار در هریک از شرکت‌ها به یک اندازه سرمایه‌گذاری کرده است. به عنوان مثال اگر در شاخص، ۱۰ شرکت وجود داشته باشد و سرمایه‌گذار ده میلیون ریال در اختیار داشته باشد، در هر شرکت یک میلیون ریال سرمایه‌گذاری خواهد کرد. برخلاف شاخص‌های موزون به ارزش که با افزایش سرمایه تعدیل می‌شود شاخص‌های هموزن با افزایش سرمایه تعدیل نمی‌شوند و تنها با حذف و اضافه شرکت و تقسیم سود نقدی تعدیل می‌شوند.
با توجه به ویژگی‌های بورس اوراق بهادار تهران مانند، نوسانات بالا، نقدشونگی پایین و تعداد کم شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار، شاخص‌های موزون ارزشی بیشتر تحت تأثیر نوسانات قرار می‌گیرند درحالی‌که شاخص‌های هموزن به‌مراتب تأثیر کمتری می‌پذیرند.
ویژگی دیگر شاخص هموزن این است که از هر صنعت به‌تناسب تعداد شرکت‌های آن صنعت تأثیر می‌پذیرد درحالی‌که در شاخص موزون به ارزش اگر در یک صنعت فقط یک شرکت وجود داشته باشد اما تعداد سهام منتشره بزرگی داشته باشد در مقابل با صنعتی با تعداد شرکت‌های بیشتر اما وزن پایین‌تر، تأثیر بیشتری روی شاخص می‌گذارد. علاوه بر موارد فوق، به علت نوسان کم شاخص هموزن، این شاخص دارای ریسک کمتری نسبت به شاخص‌های ارزشی است.
کاربرد دیگر شاخص‌های هموزن غیر از افزایش قدرت تحلیل و تصمیم‌گیری در سرمایه‌گذاران، در صندوق‌های شاخصی است که باعث کاهش ریسک، سادگی و شفافیت می‌شود.
مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار روی شاخص‌های دیگر مانند شاخص پایداری شرکتی، حاکمیت شرکتی، شاخص شرکت‌های کوچک و بزرگ و شاخص‌های کیفی جهت بالا بردن شفافیت در بازار، افزایش قدرت تصمیم‌گیری در سرمایه‌گذاری و ایجاد رقابت میان شرکت‌های بورسی مطالعات انجام داده است که امید است بتوان با انتشار این نوع شاخص‌ها در جهت ثبات و شفافیت قدم بزرگی برداشته شود.
شاخص کل هموزن بورس چیست؟
در محاسبه شاخص هموزن، بزرگی و کوچکی شرکت‌ها در محاسبه دخالت داده نمی‌شوند و همه شرکت‌ها به یک میزان در شاخص اثر می‌گذارند.
به طور مثال شرکت بزرگی مانند هلدینگ خلیج فارس با شرکت کوچکی مانند دامداری تلیسه نمونه هموزن است. بنابراین نوسانات قیمتی آنها تاثیر مشابهی روی شاخص هموزن می‌گذارد.
بنابراین این عامل باعث می‌شود در برخی روزهایی که به طور مثال شاخص کل مثبت است ولی اکثر سهام بازار منفی هستند، شاخص هموزن منفی شود زیرا وضعیت اکثریت سهام بازار است که در شاخص هموزن منعکس می‌شود.