مدت زمان تبدیل شدن حق تقدم به سهام چقدر است؟

سهامداران در استفاده کردن یا نکردن از حق تقدم سهام مختار هستنند.

در صورتی که سهامدار این قصد را داشته باشد که حق تقدم خود را به سهم تبدیل کند، این الزام برای او وجود دارد که در یک دوره زمانی مشخصص که ۶۰ روز میباشد، مبلغ اسمی سهام ( ارزش اسمی یا مبلغ اسمی قیمتی است که بر روی برگه اوراق بهادار یا اوراق قرضه مننتشر می شود و در ایران ارزش اسمی هر سهم ۱۰۰ تومان است) را به میزان حق تقدمی که در اختیار وی قرار گرفته شده است به حساب شرکت واریز کند.

سهامدار برای اطلاع از شماره حساب شرکت، فرم افزایش سرمایه، زمان دوره پذیره نویسی ۶۰ روزه می تواند به سایت کدال مراجعه کند.

بعد از پرداخت مبلغ اسمی، چقدر زمان لازم است تا حق تقدم به سهام تبدیل شود؟

بعد از پرداخت مبلغ اسمی، مراحل و پروسه تبدیل گواهی حق تقدم سهام به سهام حدود ۴ تا ۶ ماه زمان میبرد، این عملیات تبدیل، به صورت خودکار صورت گرفته و سپس سهام به پرتفوی سهامدار اضافه خواهد شد.

شرکت ها در گزارش مجمع به نوعی به زمان ثبت افزایش سرمایه اشاره می کنند.

ولی معمولا از زمان بازگشایی حق تقدم در حدود ۴ الی ۶ ماه برای ثبت افزایش سرمایه زمان لازم است.

حق تقدم سهام یا Rights Offering چیست؟

هنگامی که یک شرکت افزایش سرمایه می دهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می کند.

حال به دلیل اینکه سهامداران یک شرکت خواهان حفظ حقوق و منافع خود در شرکت هستند، این انتظار را دارند که بعد از افزایش سرمایه شرکت، درصد مالکیت خود در شرکت را نسبت به قبل از افزایش سرمایه حفظ بکنند.

به همین دلیل براساس قانون تجارت این حق برای سهامداران شرکت در نظر گرفته می شود.

بر این اساس، درصورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند.

به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می شود.

پس حق تقدم خرید سهام که به آن Rights Offering نیز می‌گویند، از مواردی است که بعد از تصویب افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی به سهامداران پیشنهاد می‌شود.

مثال :

اگر قبل از افزایش سرمایه شرکت ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ سهم داشت و قصد افزایش سرمایه ۷۰ درصدی را داشت، تعداد سهامش نیز ۷۰ درصد افزایش خواهد یافت.

یعنی ۷ میلیون سهم جدید به شرکت اضافه می‌شود و تعداد کل سهام شرکت ۱۷ میلیون خواهد شد.

وقتی سهام شرکت بیشتر از مقدار قبل به همه سرمایه‌گذاران فروخته شود، درصد مالکیت سهامداران گذشته تغییر خواهد کرد.

طبق قانون تجارت، جهت حفظ منافع سهامداران، شرکت ابتدا باید سهام جدید خودش را به سهامداران فعلی عرضه کند.

این کار در قالب ارائه یک حق به سهامداران انجام می‌شود که به آن حق تقدم می‌گویند.

به سهامداران نیز متناسب با افزایش سرمایه حق تقدم جدید تعلق خواهد گرفت.

مثلا اگر شما ۱۰۰۰ سهم از این شرکت داشتید، به شما ۷۰۰ حق تقدم جدید تعلق خواهد گرفت، که می‌توانید تصمیم بگیرید با آن‌ها چه کنید. می‌توانید آن‌ها را بفروشید و یا طبق قوانین، صبر کنید تا به سهام عادی تبدیل شوند.

این حق‌ها قابلیت تبدیل به سهام عادی شرکت را دارند.

نحوه آگاهی از فرایند افزایش سرمایه و ارائه حق تقدم

اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه و صدور گواهی حق تقدم خرید سهام در سایت codal به ترتیب درج می‌شود.

برای مثال شرکت سیمان هرمزگان برای افزایش سرمایه ابتدا مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه شرکت را روی سایت کدال منتشر کرد.

سپس اطلاعیه دریافت گواهینامه حق تقدم خرید سهام شرکت را جهت آگاهی سهامداران روی سایت خود شرکت قرار داد.

بعد از انتشار این خبر، مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام روی سایت کدال قرار گرفت.

در این آگهی مهلت دریافت گواهینامه و استفاده از حق تقدم و همچنین شماره حساب برای واریز مبالغ نیز مشخص شد.

بعد از اتمام مهلت مقرر توسط شرکت که معمولا یک دوره ۶۰ روزه است، افراد دیگر نمی‌توانند از حق تقدم خود استفاده کنند و یا آن را به دیگری انتقال دهند.

مگر این‌که این دوره توسط شرکت تمدید شود.

تمامی اخبار مربوط به حق تقدم و تمدید زمان آن روی سایت اصلی خود شرکت و سایت کدال گذاشته می‌شود.

علاوه‌بر این دو سایت، در گواهینامه حق تقدم خرید سهام نیز اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه، مهلت استفاده از حق تقدم و…ذکر می‌شود.

برای مشاهده و با‌خبر شدن از حق تقدم‌های در حال معامله، به‌طور روزانه می‌توانید به سایت fipiran نیز مراجعه کنید.

نماد حق تقدم سهام

ممکن است بارها هنگام بررسی سهم‌ها با نمادهایی مواجه شده باشید که در انتهای آن‌ها حرف «ح» قرار می‌گیرد.

در واقع «ح» مندرج در انتهای نام نماد هر سهم، علامت حق تقدم آن سهم است.

بعد از این‌که شرکت تصمیم می‌گیرد افزایش سرمایه خود را از طریق آورده نقدی انجام دهد، بعد از برگزاری مجمع یک نماد حق تقدم به آن شرکت تخصیص داده می‌شود.

سهامداران شرکت می‌توانند با استفاده از نماد تخصیص یافته به حق تقدم، این حق تقدم‌ها را معامله کنند.

این حق تقدم‌ها می‌تواند مثل سهام عادی معامله شوند و افراد از نوسانات قیمت آن‌ها سود کسب کنند.

با جستجوی نماد سهم مورد نظر، اگر قبلا حق تقدمی برای سهم ارائه شده باشد، نماد دیگری مانند نماد اصلی سهم که فقط یک «ح» در انتهایش اضافه است، نیز آورده می‌شود.

مهلت استفاده از حق تقدم

سهامداران تنها طی تاریخ مشخص شده می‌توانند از این حق استفاده کنند و یا آن را بفروشند.

حق تقدم‌های استفاده نشده توسط شرکت فروخته می‌شوند و سهام‌دار می‌تواند وجه آن را از امور سهام شرکت درخواست کند.

رویه پرداخت این وجه، برای هر شرکت متفاوت است.

دامنه نوسان در حق تقدم

دامنه نوسان برای خرید و فروش نماد حق تقدم شرکت‌ها ۲ برابر دامنه نوسان سهام عادی است.

یعنی یک نماد حق تقدم در طول روز می تواند مثبت ۱۰ درصد و منفی ۱۰ در صد نسبت به قیمت پایانی روز گذشته نوسان داشته باشد.

پس افرادی که آن را خرید و فروش می کنند باید با این علم که ریسک این کار بیشتر از خرید و فروش سهام عادی است، این کار را انجام بدهند.

چرا که در این حالت در طول روز در بیشترین حالت می تواند حدود ۲۰ درصد نوسان داشته باشد.

در صورتی که این دامنه نوسان برای سهام عادی نزدیک به ۱۰ درصد است.

نحوه تبدیل حق تقدم به سهام

اگر بخواهید از حق تقدم خود استفاده کنید، ابتدا باید گواهینامه شرکت در افزایش سرمایه را پر کنید.

علاوه‌بر آن باید معادل ارزش اسمی هر سهم (ارزش اسمی هر سهم در ایران ۱۰۰۰ ریال در نظر گرفته می‌شود) وجه نقد به حساب مورد نظر شرکت واریز کنید.

این گواهینامه همراه مبلغ مورد نظر باید طی مدت معین که در گواهینامه ذکر شود به حساب واریز شود.

سپس اصل فیش پیوست به همراه اصل گواهینامه(پس از تکمیل پشت گواهینامه) طی مهلت قانونی مشخص شده در برگه به امور سهامداران شرکت ارائه و یا بوسیله پست سفارشی ارسال شود.

در نهایت به‌ازای هر گواهی حق تقدم و هر ۱۰۰۰ ریالی که به حساب شرکت واریز کردید یک سهم به شما اختصاص می‌یابد.

بعد از ثبت افزایش سرمایه نزد سازمان بورس، طی یک بازه زمانی معین (معمولا ۳ تا ۶ ماه) حق تقدم‌های شما توسط سیستم به سهام عادی تبدیل می‌شود.

(گواهی حق تقدم+ ارزش اسمی سهم = یک سهم)

سوالات پرکاربرد

نحوه فروش حق تقدم

ممکن است بعضی از سهامداران تمایلی به استفاده از حق تقدمشان نداشته باشند.

این سهامداران می‌توانند حق تقدم خود را در بازار معامله کنند.

اما این معامله فقط می‌تواند در بازه زمانی مشخص شده انجام شود.

بعد از اتمام بازه زمانی مشخص شده (بر اساس قوانین بورس این بازه زمانی مشخص شده نباید کمتر از۶۰ روز باشد.) دیگر نمی‌شود این حق تقدم‌ها را معامله کرد.

اگر شخصی تمایلی به استفاده از این حق خود نداشته باشد تکلیف چیست؟

اگر فردی تمایلی به استفاده از این حق خود نداشته باشد و حتی آن را طی مهلت داده شده به‌فروش نرساند، به آن حق تقدم استفاده نشده می‌گویند.

شرکت‌ها این حق‌های استفاده نشده را از طریق حراج و یا انتشار آگهی به فروش می‌رسانند و بعد از کسر کارمزد، وجوه باقی‌مانده از فروش را به حساب سهامداران می‌ریزند.

این حق تقدم‌های استفاده نشده، معمولا نزدیک به قیمت آخرین روز‌های معامله، توسط شرکت فروخته می‌شود.

آیا فقط افرادی که قبلا سهامدار شرکت بودند می‌توانند حق تقدم‌ها را خریداری کنند؟

پاسخ این سوال منفی است.

تمامی فعالان بازار در بورس می‌توانند این حق تقدم‌ها را از فروشندگان خریداری کنند.

افرادی که این حق تقدم‌ها را می‌خرند باید مبلغ اسمی هر سهم را به حساب شرکت واریز نمایند تا بعدا این حق تقدم‌ها به سهم عادی تبدیل شوند.

آیا شخصی می‌تواند تنها از نیمی از این حق تقدم‌ها استفاده کند؟

پاسخ این سوال بله است.

دارنده این گواهینامه‌ها می‌تواند تمام یا قسمتی از حق تقدم خرید سهام خود را منحصرا از طریق سازمان بورس اوراق بهادار واگذار نمایند.

کسانی‌ که قسمتی از حق تقدم خود را از طریق سازمان بورس اوراق بهادار واگذار کرده و تصمیم به استفاده مابقی حق تقدم را شخصا دارند، الزامی است که اصل این گواهینامه را به کارگزار فروشنده حق تقدم تحویل و کپی آن را به همراه فیش نقدی و واریز مبلغ بابت مابقی حق تقدم به شرکت ارسال کنند.

آیا امکان فروش حق تقدم استفاده نشده وجود دارد؟

فرض کنید که شما بعد از مهلت تعیین شده اقدام به خرید حق تقدم استفاده نشده کنید، با توجه به این که خارج از محدوده زمانی تعیین شده توسط شرکت هستیم، نمی‌شود این حق تقدم‌ها را فروخت.

در این صورت خریدار باید به اندازه ارزش اسمی هر سهم خریداری شده، در حساب کارگزاری خود وجه کافی داشته باشد تا این حق‌ها بتوانند به سهام عادی تبدیل شوند.

مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌ها از طریق آورده نقدی سهامداران، دارای یک‌سری مزایا و معایب است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

مزایا و معایب حق تقدم خرید سهام

افراد با استفاده از حق تقدم خود، بعد افزایش سرمایه تعداد سهامشان افزایش پیدا می‌کند و این افزایش تعداد سهام، ضرر ناشی از کاهش قیمت سهم به‌خاطر افزایش سرمایه را جبران می‌کند.

از دیگر مزایای استفاده از حق تقدم این است که، اگر شما جزء سهامداران اصلی شرکت بودید، درصد مالکیت شما حفظ شده و مانند قبل می‌توانید از حق رای در مجامع استفاده کنید.

از دیگر مزایای حق تقدم، پایین بودن قیمت خرید آن است که باعث می‌شود، سرمایه‌گذاران بیشتری به سمت شرکت کشیده شوند.

همچنین هزینه تامین مالی از طریق فروش حق تقدم، نسبت به انتشار سهام عادی پایین‌تر است.

با افزایش سرمایه، قیمت سهم‌ها کاهش می‌یابد، کاهش قیمت سهم می‌تواند منجر‌به افزایش جذابیت سهام برای سرمایه‌گذاران شود.

یکی از معایب استفاده از حق تقدم‌ها طولانی بودن و زمان‌بر بودن فرایند تبدیل حق تقدم‌ها به سهام است.

ممکن است طی انجام شدن این فرایند، تغییراتی در وضعیت بازار ایجاد شود که برای سهامداران زیان‌ده باشد.

چگونه از حق تقدم سهام سود بدست آوریم؟

حق تقدم به خاطر ویژگی‌های خاص خود (از جمله دامنه نوسان دوبرابری نسبت به سهم) دارای ریسک زیادی است اما می‌توان با یادگیری ترفندهای معاملاتی که با تجربه و آزمون و خطا بدست آمده، حق تقدم مناسب را در زمان مناسب خریداری کرد و سود مناسبی بدست آورد.

بازی‌های زیادی در حق‌تقدم سهام انجام می‌گیرد و عدم شناخت این بازی‌ها به راحتی می‌تواند باعث زیان سنگین شود.

از طرفی می‌توان با شناخت ویژگی‌های مناسب یک حق تقدم، با یک ریسک معقول، سودی بسیار بالاتر از خرید سهام همان حق‌تقدم بدست آورد.

حق تقدم استفاده نشده چیست؟

حال ممکن است فردی فرم شرکت در افزایش سرمایه شرکت را تکمیل نکند و همچنین حق تقدم خود را نیز در مهلت معین شده به فروش نرساند.

در این حالت اصطلاحا به این حق تقدم ها، حق تقدم استفاده نشده گفته می شود.

در این حالت، شرکت آنها را از طریق آگهی و به روش حراج به فروش می رساند.

سپس کارمزدهای فروش از مبلغ مربوطه کسر شده و باقیمانده آن را به حساب سهامداران واریز می کند.

قیمتی که این حق تقدم ها به فروش می رسد معمولا نزدیک به قیمت آخرین روزهای معامله نماد حق تقدم است.

اما ممکن است از آن کمتر و یا بیشتر هم باشد.

در نهایت این نکنه را مد نظر داشته باشید که هر فردی که در زمان برگزاری مجمع شرکت سهامدار باشد، مشمول تصمیمات مجمع از قبیل افزایش سرمایه و … می شود.

پس حق تقدم سهام به افرادی تعلق می گیرد که در زمان برگزاری مجمع شرکت، سهامدار بوده اند.