جزیره فاو متعلق به کدام کشور است؟ +نقشه
شبه جزیره فاو منطقهای باتلاقی در منتهیالیه جنوب شرقی عراق است که میان بصره، آبادان و خلیجفارس واقع شدهاست. تنها شهر مهم در این منطقه، امقصر است. این شبه جزیره در جنگ ایران و عراق در طی عملیات والفجر ۸ توسط نیروهای ایرانی تسخیر شد و ارتش عراق در نبرد دوم فاو آن را باز پس گرفت.
علل سقوط فاو به روایت هاشمی رفسنجانی در سال ۶۷
هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود درخصوص علل سقوط فاو مینویسد: «عامل اصلی شکست[در فاو]، بیشتر بودن نیروهای مهاجم دشمن، تقریباً ۱۰ برابر نیروهای مدافع و از کار افتادن ادوات در لحظات اوّل به خاطر استفاده دشمن از سلاح شیمیایی است.»
وی همچنین در همان روزها از دخالت مستقیم آمریکاییها در ماجرای سقوط فاو خبر داد و گفت: «… از جبهه خبر میدهند، هشت فروند هلیکوپتر ظاهراً ناشناس به نقطهای از فاو حمله میکنند. شنودهایی که مخابرات از این هلیکوپترها گرفتهاند اظهار اطمینان میکنند که اینها آمریکایی بودند. ولی برای ما هنوز یک سند محکمتر از این لازم است، گرچه تحقیقا مطمئن هستیم که این هلیکوپترها غیر عراقی بودهاند…»
اما هاشمی رفسنجانی درحالی در سال ۶۷ علل سقوط فاو را استعداد بالای نیروهای حمله کننده به فاو و دخالت مستقیم آمریکاییها میدانست که ۲۶ سال بعد یعنی در تابستان ۱۳۹۳ در واکنش به یکی از اظهارات سرلشگر رحیم صفوی در مورد وی، ماجرای سقوط فاو را پیش میکشد و مدعی میشود که سردار رحیم صفوی و برخی دیگر از فرماندهان بهدلیل آن شکست و برخی دیگر از ناکامیها در جنگ، باید اعدام میشدند اما من آنها را نجات دادم.
هاشمی در سخنانی متناقض با اظهاراتش در سال ۶۷ میگوید: «یکی از فرماندهان که من آخرین بار او را خوب نجات دادم این روزها میبینم گاهی حرفهایی میزند! وی فاو را با آن همه امکانات و اموال گذاشت و از روی پلی که با زحمت ساخته بودیم برگشت. در همان ایام مرحوم خلخالی به جنوب آمد و به بنده گفت آمدهام بخاطر از دست دادن فاو و دادن تلفات زیاد، سه نفر از فرماندهان سپاه و جنگ را اعدام کنم چون باعث این همه خسارت و ضرر به کشور شده و کشور را در وضعیت بسیار بدی قرار دادهاند. خیلی از بزرگان -ازجمله رییسجمهور وقت- میخواستند فرماندهانی که باعث این تلفات شده بودند اعدام شوند اما من اجازه ندادم که دادگاه نظامی در مورد این نیروها که با خلوص جنگیده بودند و البته گاهی هم ضعف نشان داده بودند برخورد کند. من باعث نجات جان آنها از اعدام شدم.»
سقوط فاو به روایت آیتالله هاشمیرفسنجانی در سال ۹۳!
مرحوم هاشمی رفسنجانی در سال ۹۳، در حالی مدعی شد که مرحوم خلخالی برای اعدام سه تن از فرماندهان جنگ به جنوب آمد که حجتالاسلام رازینی رئیس وقت سازمان قضایی نیروهای مسلح، که در آن ایام با حکم امام(ره) مسئول بررسی تخلفات جنگی شده بود، میگوید: «موضوع خیانت فرماندهان به هیچ عنوان مطرح نبود و حضرت امام هیچ وقت نگفتند فرماندهان خائن هستند. هیچ کدام از حرفهایی که الان زده میشود، در آن زمان مطرح نبود، نه بحث بیقانونی نیروهای مسلح و نه بحث خیانت فرماندهان. ما گفتیم این شمشیری را که میجنگد تیزتر کنیم اما برخی فکر میکردند برای تیزتر کردن این شمشیر باید دادگاهها قاطعتر برخورد کنند تا نیروهای مسلح اعم از ارتش و سپاه بهتر بجنگند.»
رازینی در پاسخ به ادعای هاشمی رفسنجانی که مدعی شده بود مرحوم خلخالی برای ۳ تن از فرماندهان حکم اعدام صادر کرده بود هم میگوید: «من بعید میدانم آقای هاشمی چنین چیزی گفته باشد و باور نمیکنم. اصلا آن زمان در فضای جنگ اینجور مسئلهای نبود. هیچ پرونده خیانت یا مسائل دیگر برای فرماندهان رده بالای جنگ – چه ارتشی و چه سپاهی- وجود ندارد.»
از سوی دیگر سردار مرتضی قربانی هم به ادعای هاشمی رفسنجانی واکنش نشان داد و گفت: «اگر آقای هاشمی چنین سخنی گفته باشند به نظر من اشتباه گفتهاند. ایشان به همه لحاظ پای جنگ بود ولی اگر آمده و آقای صفوی را متهم کرده، اشتباه کرده و ما حاضریم با آقای هاشمی بنشینیم و صحبت کنیم، دلیل بیاوریم و بگوییم که اینجا، دشمن مقصر اصلی است نه این بچهها و آقای صفوی. آقای هاشمی هم این را بدانند – آقای هاشمی که در کرمانشاه و در قرارگاه نجف نبود- آن روز صبح که فرماندهان دیگر هم بودند، اولین فرماندهی که داوطلب شد بههمراه فرمانده لشکرها بیاید، جانشین فرمانده کل سپاه، رحیم صفوی بود.»
محسن رفیقدوست وزیر وقت سپاه نیز بعد از نقل قول هاشمی رفسنجانی درخصوص فاو تاکید کرد: «موضوع فاو یک داستانی بود که امروز کسانی آن را طرح میکنند که میخواهند ضربهای بزنند… این افراد میخواهند به جایی ضربه بزنند که ما هدف آنها را میفهمیم.»
تناقض در سخنان مرحوم هاشمی رفسنجانی از سال ۶۷ تا سال ۹۳ درخصوص علل سقوط فاو و تکرار اظهارات کسانی که در همان ایام برای برخی تسویه حسابهای سیاسی از لزوم اعدام فرماندهان جنگ سخن میگفتند یک مساله را مشخص میکند و آن پرهیز از حب و بغضهای سیاسی در تحلیل مسائلی است که بطور مستقیم با منافع و مصالح ملی ارتباط دارد.