در پس پرده چه خبر است؟ / “پدیده” بیار، “تبرک” ببر!
تاریخ ۱۳۸۸٫۸٫۸ سهمی با قیمت پایه ۲۰۰ تومان در خارج از بورس به فروش گذاشته شد و با گذشت بیش از پنج ماه قیمت آن با رشد ۵۶۸۱ درصدی فاصله چندانی با قیمت ۱۲ هزار تومان ندارد.
به گزارش بورس نیوز، سهام شرکت توسعه بین المللی صنعت گردشگری پدیده شاندیز همان سهمی است که با وجود پایداری ابهامات فراوان پیرامون نحوه خرید و فروش این سهم و روند قیمتی صعودی آن که چندان با منطق جور درنمی آید، همچنان به حرکت رو به افزایش خود ادامه داده و به نظر می رسد نظارتی بر معاملات سهام این مجموعه انجام نمی شود.
حال بعد از “پدیده” شاهد روی کار آمدن پدیده ای جدید در مشهد هستیم و با این روال مشخص نیست در این شهر چه خبرهایی در راه است و مگر چقدر پتانسیل سرمایه گذاری در آن وجود دارد که تمامی مجموعه های بزرگ سازنده مراکز تجاری، تفریحی و گردشگری از این منطقه سر بر می آورند؟!
این پدیده جدید شرکتی است که سهام آن به نام “تبرک” از طریق دفاتری خاص به مردم فروخته می شود. فارغ از اینکه در کشور بازاری هست به نام بورس که برای اعضای آن مزایایی همچون شفافیت اطلاعاتی، کشف ارزش واقعی سهام و نیز معافیت مالیاتی وجود دارد که همگی از مهمترین خواسته های مدیران شرکت ها و واحدهای تولیدی است. اما در حال حاضر آنچه که در حال وقوع است اینکه شرکت های سهامی خاص همچون “پدیده” و “تبرک” تمایلی برای ورود به بورس را ندارند و شیوه معاملات غیر رسمی سهام خود را به معامله در بازار سهام ترجیح می دهند.
اما شاید لازم باشد به این نکته توجه کنیم که علت این امر چیست و چه موانعی بر سر راه چنین پروژه های عظیمی برای تأمین مالی از محل سرمایه های موجود در بورس وجود دارد که موجب گردیده مدیران این پروژه ها به فروش سهام خود در بازاری غیر رسمی و خارج از بورس اقدام کنند.
به عنوان مثال رستوران های پدیده شاندیز، فروشگاه های زنجیره ای هایپر مارکت و نیز آغاز پروژه شهر افسانه ای پدیده کیش که تنها تیزری تلویزیونی از ماکت های طراحی شده و تصاویر کامیون های حمل مصالح مورد نیاز آن پخش شد، تنها بخشی از اقداماتی است که “پدیده” انجام داده و برای تأمین مالی مورد نیاز جهت اجرای این برنامه ها سهام خود را به مردم عادی فروخته است. اخیراً نیز فعالیت های خود را در شمال کشور آغاز کرده است.
حال نوبت به شرکتی رسیده که موضوع فعالیت آن طبق اساسنامه، تولید و فروش انواع محصولات غذایی از جمله رب گوجه فرنگی و سس، محصولات آشامیدنی و کشاورزی بوده و اقدام به فروش سهام خود کرده است تا با این حرکت بازار فروش غیررسمی سهام را به ویژه در شهرستان مشهد همچنان داغ نگه دارد.
“پدیده” بیار، تبرک ببر!
بدین ترتیب پس از تمام حرف و حدیث های موجود پیرامون نحوه معاملات و روند قیمتی سهام “پدیده”، صحبت هایی مطرح شده مبنی بر اینکه دفاتری در مشهد با تبلیغات گسترده اقدام به فروش سهام “تبرک” کرده اند و حتی این موضوع به میان آمده که این دفاتر اقدام به جمع آوری چک های صادره از سوی مجموعه “پدیده” به فروشندگان این سهم کرده و در مقابل سهامی را تحت عنوان سهام شرکت گروه صنعتی تبرک به افراد می فروشند. اما اینکه آیا این مورد نیز صحت داشته و در پشت صحنه چه افرادی و با چه اهدافی این بازی ها را کارگردانی می کنند، مشخص نیست.
افزون بر اینکه طبق پیگیری های خبرنگار ما این سهام متعلق به شرکت اصلی نبوده و مربوط به شرکت سرمایه گذاری برتر خاورمیانه است که طی اعلام فراخوانی برنامه احداث بزرگترین مجتمع فرهنگی، تفریحی و گردشگری جهان اسلام را دارد که به یک شهربازی، پارک آبی با سقف روبازشو، سالن سیرک و مراکز تجاری مجهز است و گروه صنعتی تبرک تنها به عنوان شریک و پیشتیبان مالی در این طرح ها حضور دارد. گرچه بند قانونی و مصوبی برای سرمایه گذاری و اجرای پروژه های عمرانی و صنعتی در اساسنامه شرکت صنعتی تبرک به عنوان موضوع فعالیت آن وجود ندارد.
همچنین طبق تماس های تلفنی خبرنگار ما با برخی فروشندگان این سهم، مبالغ حاصل از فروش سهام “تبرک” برای سرمایه گذاری در ۱۲ کارخانه فعال زیرمجموعه تبرک و نیز اجرای پروژه های عمرانی، تجاری و گردشگری از جمله احداث یک شهربازی در مشهد صرف خواهد شد.
اما اصل این قضیه چندان هدف این گزارش نیست، بلکه نحوه خرید و فروش سهام و تأمین مالی یک شرکت سهامی خاص با این شیوه و بدون هیچگونه نظارتی از سوی مسئولین سوال برانگیز است.
در پس پرده چه خبر است؟
چه موضوعی در پس این پرده وجود دارد که سهام شرکتی از طریق کارگزاری های غیررسمی و دفاتر فروش خاص به مردم عادی فروخته شود، در حالی که این مجموعه حتی در سایت رسمی خود نیز بیلان مالی و عملکردی و میزان درآمد و یا سود واقعی را منتشر نکرده تا از حداقل های مورد نیاز برای شفافیت برخوردار باشد.
افزون بر اینکه بایستی دید “تبرک” در چنین فضای مبهم اطلاعاتی و عدم شفافیت، در حوزه اصلی فعالیت خود چه عملکردی داشته و موفق بوده است که اکنون بتواند در حوزه ای متفاوت پیروز باشد؟ حال آنکه حتی مشخص نیست اعضای هیأت مدیره این شرکت را چه افرادی تشکیل می دهند؟
واقعاً سوال اصلی اینجاست که یک سرمایه گذار با چه اطلاعاتی بایستی سهام چنین شرکتی را خریداری کند؟ اینکه به عنوان مثال دارایی ها و بدهی های شرکت چقدر است و ارزش واقعی این پارامترها در چه محدوده ای است؟
شبیه سازی بازی “پدیده” در “تبرک”
اما جدا از تمام این مباحث بایستی دید بازیگران چنین برنامه هایی چه کسانی هستند؟ چراکه به نظر می رسد روش بازی های اخیر در معاملات سهام برخی شرکت ها و پروژه های در حال اجرای آنها یکی است. یکی بودن نحوه معاملات و بازاریابی سهام “تبرک” با “پدیده” را در حالی شاهد هستیم که حتی شعار تبلیغاتی این مجموعه تولیدکننده مواد غذایی با “پدیده” یکسان است و از در راه بودن خبرهای خوب حکایت دارد. همچنین از موارد مشابه دیگر اینکه، همگی این مجموع ها از استان خراسان رضوی و شهرستان مشهد برمی خیزند. براستی در مشهد چه خبر است؟
از این رو شاید وقت آن رسیده باشد که نظارتی صحیح بر فروش این قبیل سهام اعمال شود و در صورت امکان، زمینه های لازم برای ساماندهی چنین مجموعه هایی فراهم گردد. چراکه عدم نظارت و ساماندهی آنها می تواند راه را برای سوء استفاده افراد سودجو و به عبارتی قانون گریزان بازکند.
در پایان گفتنی است شاید مقابله با چنین پدیده هایی بتواند از بروز ریسک های احتمالی مترتب با سرمایه افراد جامعه جلوگیری کند و تسهیل کردن مسیر ورود به بورس و فرابورس برای آن دسته از شرکت هایی که می توانند شرایط لازم را احراز کنند و نیز قانونمند کردن فرآیند خرید و فروش سهام آنها بهترین روش ممکن باشد. هرچند تاکنون هیچ یک از مسئولین نسبت به این موارد اظهار نظر نکرده، خود را از نظارت برچنین معاملاتی مبرا دانسته و از برخوردهای قانونی لازم سرباز می زنند.