تحریم‌های بانکی ۵ ماه بعد از اجرای توافق برداشته می شود / چرا برخی دلارهای بلوکه شده را بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار اعلام می کنند؟
رئیس کل بانک مرکزی ضمن شفاف سازی درباره ارزهای بلوکه شده ایران به ارائه توضیحاتی درباره تأثیر این دلارها بر نقدینگی پرداخت و از درخواست خارجی ها برای تاسیس شعبه در ایران خبر داد.
ولی الله سیف در برنامه نگاه یک شب گذشته که با موضوع تاثیر ورود پول های بلوکه شده در اقتصاد و اقدامات بانک مرکزی برای دوران پساتحریم و همچنین سایر موضوعات بانکی روی آنتن سیما رفت به ایراد برنامه های بانک مرکزی برای دوران بعد از پایان مذاکرات و رفع تحریم بانک ها پرداخت.
رئیس کل بانک مرکزی سخنان خود را اینطور شروع کرد که این دوره آغاز دوره ای جدید و پایان دوره ای خاص است که البته با همت و تلاش های انجام شده توسط تیم مذاکره کننده و برنامه ریزی های انجام شده ثبات خاصی در اقتصاد کشور ایجاد شده است.
وی در همین ارتباط البته اشاره ای به کاهش نوسانات نرخ ارز طی دو سال ابتدایی فعالیت دولت یازدهم اشاره کرد و از کاهش ۵۲ درصدی دامنه نوسانات آن خبر داد و گفت: اقتصاد ایران علی رغم وجود تحریم ها قابلیت پیش بینی پیدا کرده و این در شرایطی بود که هنوز محدودیت ها وجود داشته است.
* تحریم‌های بانکی ۵ ماه بعد از اجرای توافق برداشته می شود
رئیس کل بانک مرکزی همچنین در پاسخ به این پرسش که در صورت اجرای توافق برداشتن تحریم های بانکی چقدر زمان می برد؟ تصریح کرد: براساس پیش بینی ها رفع تحریم های بانکی چهار تا پنج ماه زمان نیاز دارد و با رفع تحریم ها شرایط مورد نظر بهبود یافته و رقابتی می شود، ضمن اینکه زمانی که ارتباطات بین المللی برقرار شود، تحرک مجدد در نظام بانکی ایجاد خواهد شد.
سیف در ادامه به برگزاری جلسه‌ای با مدیران بانک ها و کارشناسان بانکی حاضر در مذاکرات طی روز گذشته در برج میرداماد اشاره کرد و اظهار داشت: در این جلسه توضیحات برای اولین بار ارایه و قرار شد در بانک ها کمیته ای در این زمینه تشکیل و گزارش مشکلات ماهانه به بانک مرکزی ارایه شود.
وی در پاسخ به پرسشی در خصوص امکان بهانه جویی در اجرای برجام و تمهیدات بانک مرکزی برای جلوگیری از تکرار تاثیرگذاری بر تحریم‌های احتمالی، گفت: در این دوره تجربه مناسبی به دست آمده و علی رغم تمام محدودیت ها توانستیم نیازهای بانکی کشور را تامین کنیم و اقتصاد را به ثبات برسانیم ضمن آنکه تورم را از ۴۰ به ۱۵٫۶ درصد کاهش داده ایم.
* روایت سیف از پیمان‌های پولی ۲ جانبه ایران
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه، وظیفه بانک مرکزی ایجاد ثبات و آرامش در بازارها است، افزود: شرایط توان نظام بانکی را افزایش داده و با این دستاوردها دیگر نگرانی وجود ندارد.
وی همچنین در خصوص برنامه بانک مرکزی برای انعقاد پیمان های پولی بعد از تحریم‌ها گفت: این تجربیات می تواند برای نظام بانکی و اقتصاد کشور مفید باشد. هم اکنون نیز پیمان های پولی دو جانبه داریم.
* پاسخ رئیس کل به شبهات افزایش نقدینگی با ورود دلارهای بلوکه شده
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه به چرایی اختلاف آماری میزان دارایی های بلوکه شده بین مسئولان داخلی و خارجی پرداخت و گفت: به نظر می رسد ریشه اصلی اختلاف به نوع نگاه برمی گردد.
سیف در تشریح این مطلب، اظهار داشت: باید در سئوالات دقت شود که گاهی کل دارایی های بانک مرکزی، گاهی کل دارایی های ارزی دولت و گاهی میزان منابع بلوکه شده مورد سوال قرار می گیرد که هر کدام معانی مختلفی دارد.
وی ادامه داد: در صورتی که سوال این باشد که در ازای رفع تحریم ها چه میزان از منابع بلوک شده بانک مرکزی آزاد می شود می توان پاسخ داد که ۲۳ میلیارد دلار منابع بانک مرکزی بلوکه شده که آزاد می شود و ۶ تا ۷ میلیارد دلار نیز متعلق به دولت است که آزاد خواهد شد.
سیف با تاکید بر اینکه این ارقام نشات گرفته از آمار رسمی بانک مرکزی است، گفت: برخی با حدس و گمان ارقام را اعلام می کنند که این امر در اذهان مردم مشکل ایجاد می کند.
رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که ورود ۲۳ میلیارد دلار نقدینگی شوک به اقتصاد وارد می کند، گفت: منابع احیا شده به خزانه واریز می شود بنابراین نقدینگی جدیدی ایجاد نمی شودف ضمن آنکه با فروش این ارز می توان نقدینگی را جمع کرد.
وی با تاکید بر اینکه، کل منابع صندوق توسعه ملی نزد بانک مرکزی است، افزود: بنابر این منبع جدید دیگری وجود ندارد ضمن اینکه اقتصاد کشور ظرفیت بالایی دارد و می توان ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی جذب کرد و ورود هیات های مختلف نشان دهنده ظرفیت بالای جذب سرمایه گذاری خارجی است.
* بخشنامه ویژه بانک مرکزی به شرکت‌ها/ پول بلوکه شده شرکت‌ها کمتر از یک میلیارد دلار است
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه، ممکن است یک شرکت دولتی حسابی داشته باشد که رقم دقیق آن را بانک مرکزی نداند، اظهار داشت: بانک مرکزی برای جلوگیری از این امر دو ماه پیش بخشنامه ای را صادر کرد که براساس آن شرکت ها میزان منابع بلوکه شده را اعلام کنند که البته این رقم حدود یک میلیارد دلار است.
وی ادامه داد: منابع بلوکه شده بانک مرکزی ۲۳ میلیارد دلار است و بنابر این رقم ۲۹ میلیارد دلار تغییر نکرده ضمن آنکه ۲۲ میلیارد دلار در چین نزد شرکت نیکو به عنوان وثیقه برای دریافت تسهیلات سپرده شده است.
سیف در پاسخ به این پرسش که چرا رییس جمهور آمریکا رقم ۱۵۰ میلیارد دلار را اعلام کرده است؛ افزود: این امکان وجود دارد که از روی شبه افکنی این رقم اعلام شده باشد.
* چرا برخی دلارهای بلوکه شده را بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار اعلام می کنند؟
سیف با بیان اینکه، برخی افرادی که رقم بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار را اعلام می کنند به دلیل صحبت های دوره قبل بوده است، ادامه داد: ریال معادل ارز بانک مرکزی به حساب خزانه واریز شده و آن زمان که ۱۰۰ میلیارد دلار اعلام شده بود ۳۵ میلیارد دلار مربوط به طرح های نفتی و ۲۲ میلیارد دلار در چین وثیقه گذاشته شده بود که اینک قابلیت استفاده ندارد.
* دریافت تقاضای تاسیس شعبه توسط بانک های خارجی
رییس کل بانک مرکزی در خصوص تحولات نظام بانکی و روابط بین المللی بعد از برجام، گفت: با برخی از کشور ها همانند آلمان مذاکراتی داشتیم و پیشنهاداتی ارایه شده ضمن اینکه تقاضا برای افتتاح شعبه در سرزمین اصلی و مناطق آزاد نیز دریافت شده و این در حالی است که تقاضای بانک های خارجی تحت شرایطی خاص بررسی می شود.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا بعد از برجام قیمت ارز تغییر کرد، گفت: نوسانات شدید قیمتی در اقتصاد نداریم و این ثبات در بازار ها به دلیل ورود مستمر اطلاعات و نوسانات معمولی است. تعادل براساس عرضه و تقاضا ایجادشده و بانک مرکزی نهایت تلاش خود را برای ایجاد ثبات ارزی می کند.
سیف در پاسخ به این پرسش که برخی گفته اند که کم بودن پول های بلوکه شده اعلامی به دلیل کنترل ارز است، گفت: هیچ مسوولی نمی تواند بیان خلاف داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی نرخ را تعیین نمی کند و نرخ توسط بازار تعیین می شود، افزود: بانک مرکزی تنها جلوی نوسانات شدید را می گیرد ضمن آنکه سامانه ای توسط بانک مرکزی ایجاد شده که نرخ واقعی خرید و فروش ارز در صرافی ها معدل گیری شده و در آخر وقت اداری متوسط نرخ اعلام می شود البته هر صرافی می تواند نرخ تعیین کند و سایت داشته باشد ولی مکلف است که معاملات را با همان قیمت انجام دهد.
*تک نرخی شدن ارز ۵ تا ۶ ماه بعد از اجرای برجام/ ارز تک نرخی رقمی ثابت نیست
وی گفت: نرخ واقعی ارز نرخی است که بتواند در اقتصاد اشتغال ایجاد کرده و تولید را حرکت دهد ضمن اینکه نرخ غلط ارز به اهداف ضربه می زند و چند نرخی بودن نرخ ارز نیز مفاسدی را ایجاد می کند، بنابر این بانک مرکزی خواستار نرخ واحد است.
سیف دلیل اجرایی شدن ارز تک نرخی بعد از ۵ تا ۶ ماه از اجرای برجام را عملیاتی شدن ارتباطات کارگزاری ها دانست و اظهار داشت: ارز تک نرخی نرخی تغییر ناپذیر نیست زیرا نظام ارزی کشور شناور مدیریت شده است و نرخ با واقعیت های اقتصادی باید تطبیق داده شود.
به گفته وی، نظام تخصیص ارز به نیازهای وارداتی اقتصاد توجه دارد و در پی لطمه زدن به تولید نیست و در این زمینه باید واقع نگر باشیم ضمن اینکه با استفاده از اقتصاد مقاومتی شالوده اقتصاد را باید بهبود بخشیم.
وی با بیان اینکه، مجموعه اقتصادی دولت با هماهنگی با یکدیگر اقدامات را انجام می دهند، گفت: دو سال گذشته دوره تمرین بوده و دستاوردهای مطلوبی به دست آوردیم و امیدوارم این روند استمرار یابد.
به گفته سیف، ارزهای آزاد شده با نگاه علمی در مسایل کلان اقتصاد مورد استفاده قرار می گیرد.
* معوقات بانکی چقدر است؟
رییس کل بانک مرکزی از کاهش معوقات بانکی به ۹۲ هزار میلیارد تومان خبر داد و گفت: جهش قیمت ارز، شرایط تحریم، نوسانات اقتصادی و بدهی دولت به بخش خصوصی از دلایل مطالبات معوق بانکی است.
وی ادامه داد: بزرگترین لطمه ای که مطالبات به نظام بانکی کشور وارد می کند این است که گردش مالی را در این شبکه قفل می کند، بنابراین باید با تمام توان آنها را احیا کنیم و البته اقدامات مناسبی در این زمینه انجام شده به نحوی که با همکاری ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی کارگروه فرادستگاهی در این خصوص تشکیل شده است. میزان مطالبات معوق در طول سال نوسانات متعددی دارد اما روند آن روبه کاهش است.
* از وضعیت کاهش بنگاهداری بانک ها راضی هستیم
وی درباره کاهش بنگاهداری بانک ها نیز افزود: برای کاهش بنگاهداری بانک ها زمان بندی سه ساله در نظر گرفته ایم اما به دلیل شرایط بازار با مشکل مواجه شدیم البته این مساله ماهانه کنترل می شود.
سیف با بیان اینکه، بانک ها هر سه ماه یکبار گزارشات خود را در این زمینه به بانک مرکزی ارایه می دهند و بانک مرکزی از عملکرد بانک ها در این زمینه راضی است، گفت: واگذاری بنگاه ها بستگی به شرایط آنها در بورس دارد و امیدواریم که ارایه این حجم از واگذاری ها مشکلی برای اقتصاد ایجاد نکند.
* مجامع بانک ها از فیلتر گذشتند
وی با اشاره به ساختار فعلی ترازنامه بانک ها، گفت: برخی از فعالیت های بانک ها درآمدزا نیست اما آنچه مسلم است اگر بانک ها خلاف مسیر عرضه و تقاضا و نرخ سود حرکت کنند با مشکل مواجه می شوند.
سیف از عزم جدی در برخورد با موسسات غیرمجاز خبر داد و اظهار داشت: بانک مرکزی به شدت بر عملکرد موسسات غیرمجاز تمرکز دارد و می خواهیم آنها را تحت کنترل قرار دهیم و از آنجا که بانک مرکزی به تنهایی نمی تواند این کار را انجام دهد با دستگاه ها هماهنگی کرده ایم.
وی از برگزاری جلسات با حسابرسان برای بررسی صورت های مالی سال ۹۳ بانک ها خبر داد و گفت: در این راستا جلساتی با حسابرسان برای بررسی کفایت نسبی ذخایر، سود بانکداری و تقسیم سود بین سپرده گذاران برگزار شده و مجامع بانک ها هم از فیلتر گذشتند.
وی ادامه داد: با اقدامات انجام شده سه تا چهار سال آینده پایه و اساس صورت های مالی بانک ها به استحکام می رسد و ضعف کفایت سرمایه که به دلیل عدم کفایت ذخایر مشکوک الوصول و کسری های ذخایر بود، برطرف می شود.
* دریافت مالیات ۲۵ درصدی از سود سپرده گذاری در موسسات غیرمجاز
وی با اشاره به هماهنگی بانک مرکزی با سازمان امور مالیاتی برای دریافت مالیات ۲۵ درصدی از سود سپرده ها در موسسات غیرمجاز، گفت: براساس بخشنامه بانک مرکزی ارایه سرویس و ارتباط مالی بانک ها با موسسات غیرمجاز ممنوع است.
به گفته وی، بانک مرکزی براساس اصول حسابداری بانک ها و موسسات مالی را ملزم به حداقل اطلاعات افشا کرده و حسابرسان مکلف هستند براساس آن عمل کنند.
وی درباره برخورد فیزیکی با موسسات غیرمجاز تصریح کرد: این امر نیازمند همکاری نیروی انتظامی است و برهمین اساس هماهنگی هایی با سایر دستگاه ها انجام شده تابه هیچ وجه زمینه رشد این موسسات ایجاد نشود.
وی توصیه کرد: سپرده گذاران برای دریافت دو تا سه درصد سود بیشتر به سمت موسسات غیرمجاز نروند زیرا این موسسات تحت نظر بانک مرکزی نیستند.
* برخورد بانک مرکزی با آگهی وام های کلان روزنامه ای
وی در پاسخ به پرسشی مربوط به موسسات و شرکت هایی که در نظام پولی نقش ایفا می کنند و وام های کلان می دهند، گفت: باید دید این وام ها ازمحل سپرده های مردمی یا از محل دارایی های خود افراد پرداخت می شود.
سیف با تاکید بر اینکه، ربا حرام است و جزو عملیات بانکی نیست، افزود: افرادی که منابع را وام می دهند نمی توانند وام ربوی بدهند ضمن آنکه این فعالیت کار بانکی تلقی نمی شود.
وی از برخورد بانک مرکزی با این افراد و آگهی های روزنامه ها خبر داد و گفت: نظام بانکی باید سالم باشد.
* لیزینگ های غیرمجاز را به بانک مرکزی معرفی کنید
وی در خصوص ایجاد سوء جریان توسط لیزینگ های غیرمجاز گفت: اسامی لیزینگ های مجاز در سایت بانک مرکزی وجود دارد اما شنیدم که برخی به اسم لیزینگ منابع را گرفته و مشکلاتی ایجاد کرده اند.
رییس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه شناسایی شعب موسسات غیرمجاز راحت تر از لیزینگ ها است، از مردم خواست تا لیزینگ های غیرمجاز را به بانک مرکزی اطلاع رسانی کنند.
رییس شورای پول و اعتبار درباره وجود حساب های جعلی نیز گفت: از بین ۳۰۰ میلیون حساب موجود در نظام بانکی ۳۸ میلیون حساب وجود دارد که شماره شناسه افتتاح کننده با کد ملی آنها تطبیق ندارد که از این میزان ۳۰ میلیون تاکنون شناسایی و ۸ میلیون حساب هنوز شناسایی نشده اند.
وی با بیان آنکه براساس قانون مرکز آمار مرکز رسمی تولید آمار است، گفت: براساس ماده ۵۴ قانون پنجم برنامه توسعه امکان تولید آمار برای رفع نیازها وجود دارد ضمن آنکه سابقه تولید آمار در بانک مرکزی مربوط به سال ۱۳۱۵ است.
سیف ادامه داد: بانک مرکزی تابع قانون است و به دلیل نیازهای خاص آمار استخراج می کند.
وی در پاسخ به پرسشی در خصوص رشد ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی نقدینگی در دو سال فعالیت دولت نیز گفت: با زیر پوشش قرار دادن برخی از موسسات اعتباری غیرمجاز۹۰ هزار میلیارد تومان از نقدینگی زیر پوشش بانک مرکزی رفت و رشد نقدینگی بدون در نظر گرفتن آنها ۲۲٫۴ درصد است.
* همه قرار نیست در تهران خانه بخرند
رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به پرسشی درخصوص تسهیلات مسکن گفت: صندوق پس انداز مسکن خانه اولی ها روند خوبی دارد هرچند که برخی منتظر بودند صف درست شود.
وی درپاسخ به این پرسش که آیا این میزان وام برای خرید مسکن کم نیست، گفت: همه قرار نیست در تهران خانه خریداری کنند.
وی، قدرت پرداخت اقساط و امکان پرداخت بانک ها را ازمحدودیت ها در زمینه تسهیلات مسکن برشمرد و ادامه داد: محدودیت پرداخت تسهیلات مسکن توسط بانک ها برداشته شد اما نظم بانکی محدودیت دارد و به بانک ها اجازه نمی دهیم بیشتر از منابع تسهیلات بدهند و قرار است به تدریج به سمت وضعیت تعادلی حرکت می کنیم.