توریسم درمانی صنعتی پردرآمدتر از نفت

در طول تاریخ انسان‌ها همیشه در تکاپو بودند و برای کسب و رزق و روزی مدام در حال جابه‌جایی بودند. از شهری به شهر دیگر و حتی از کشوری به کشور دیگر، کم‌کم برای گذراندن اوقات فراغت و تفریح کردن در حال جابه‌جایی هستند، در این میان مکان‌هایی هم وجود دارند چه از لحاظ تاریخی، زیارتی و مذهبی، اقتصادی یا از لحاظ درمانی و کسب سلامتی این افراد را به سمت خود جذب می‌کنند.
صنعت توریسم برای خیلی از کشورها منبع اصلی درآمد محسوب می‌شود و می‌توان گفت درآمدی که از راه جذب توریسم کسب می‌شود بیشتر از سود تجارت نفت است. یکی از منابع پردرآمد توریسم، توریسم‌درمانی است که متأسفانه در کشور ما زیاد شناخته شده نیست.
انسان‌ها برای بهبود وضعیت روحی، جسمانی، دوری از استرس و حتی درمان اقدام به مسافرت می‌کنند.
در حالی که توریسم درمانی در بسیاری از کشورها نقش مهمی در ارزآوری دارد و هر ساله ۴۰ تا۵۰ میلیارد دلار درآمد ارزی از طریق توریسم درمانی عاید کشورهای غربی می‌شود اما در ایران این صنعت جایگاه خود را باز نیافته است.
عواملی که ممکن است در جذب توریسم درمانی مؤثر باشد می‌توان از نمک، لجن، چشمه‌های آب معدنی و چشمه‌های آب گرم نام برد که خوشبختانه طبیعت ایران شامل این عوامل می‌شود و به دلیل عدم همکاری ارگان‌هایی مثل سازمان گردشگری، سازمان میراث فرهنگی، وزارت بهداشت و درمان، سازمان مدیریت منابع طبیعی و نداشتن یک نظر مشترک نمی‌توان از این نعمت‌های الهی به درستی استفاده کرد.
کم بودن هزینه‌های درمان در برخی از کشورهای جهان سوم عامل مهمی برای افرادی که در منطقه امریکا و اروپا زندگی می‌کنند، محسوب می‌شود. مثلاً در پاناما انجام عمل جراحی ۴۰ تا ۷۰ درصد ارزان‌تر از امریکا می‌باشد و همین‌طور کم بودن هزینه‌های مراقبت و گذراندن دوران نقاهت این افراد را به سوی خود می‌کشاند. هند، سنگاپور و تایلند از دیگر کشورهای جاذب توریسم درمانی می‌باشند. مثلاً در سنگاپور به دلیل پایین بودن عمل‌های جراحی و زیبایی و بالا بودن کیفیت این عمل‌ها این افراد را از اروپا و امریکا به سنگاپور می‌کشاند اما پیش‌بینی می‌شود هند و دوبی در ردیف رقبای اصلی سنگاپور قرار گیرند.
در منطقه خاورمیانه نیز در سال ۲۰۱۲ حدود ۵۲ میلیون نفر توریسم درمانی بودند که البته به دلیل تنش‌ها و انقلاب‌های منطقه نسبت به سال قبل ۵ درصد کاهش داشته است.
به طور کلی می‌توان جذب توریسم درمانی را به دلایلی مثل کم بودن هزینه‌های درمان، بالا بودن کیفیت درمان، استفاده از منابع طبیعی و معدنی اطلاق کرد.
اما آنچه مسلم است ایران با داشتن دانش و مهارت لازم پزشکی و برخورداری از متخصصان برجسته در همه رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی می‌تواند در این صنعت موفق شود.
به عنوان مثال در مرکز کشور، شهر یزد دارای یکی از بهترین مراکز ناباروری است که این مرکز از سوی وزارت بهداشت به عنوان قطب علمی ناباروری شناخته شده است. شهر شیراز باسابقه تاریخی دیرینه‌اش برای بیشتر توریست‌های جهان که به ایران سفر کرده‌اند شناخته شده است.
وجود بیمارستان‌های مجهز و مطابق با استانداردهای جهانی و پزشکان ماهر در بیشتر شاخه‌های علم پزشکی، رشته‌هایی چون چشم پزشکی، جراحی‌های زیبایی، قلب، فک و صورت و پیوندهای کبدو کلیه و… شیراز را به مرکز درمانی بزرگی تبدیل کرده است.
توریسم درمانی باعث ارزآوری، ایجاد فرصت‌های جدید اشتغال برای جوانان، ایجاد فرصت‌های کسب و درآمد، جذب سرمایه‌گذار خارجی، رونق اقتصاد کشور می‌شود.
اما با وجود پتانسیل کشور در جذب توریسم درمانی ولی همچنان این روند با چالش‌های جدی روبه‌رو است. نبود برنامه جامع هماهنگ بین دستگاه‌های مرتبط با گردشگری، وجود بعضی از محدودیت‌ها برای گرفتن ویزا و گذرنامه، عدم شناسایی جاذبه‌های توریستی درمانی برای گردشگران خارجی، تبلیغات منفی از سوی برخی کشورهای غربی علیه ایران و نبود سرمایه‌گذاری‌های خصوصی کافی برای این صنعت باعث شده است که ایران از لحاظ جذب گردشگر سلامت عقب بماند.