مخالفت قرآن با منطق “خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو”
خداوند متعال در آیات ۸۷ تا ۹۹ سوره مائده به موضوع تحریم برخی طعام ها یا درآمدها اشاره می نماید. از جمله به حرمت شراب، قمار، انصاب و ازلام (برخی بازی های قمار مربوط به آن دوران) و صید حرام و حلال در زمان حج اشاره می شود. سپس در آیه ۱۰۰ به موضوع مهم دیگری در این رابطه می پردازد. برخی افراد ممکن است بعد از فهمیدن حکم حرمت برخی امور باز بهانه بیاورند که مثلا در شهر ما همه اهل قمار یا شراب و غیره هستند و ما هم چاره ای جز تبعیت نداریم یا اینکه چون اغلب افراد این کارها را می کنند پس معلوم می شود که اشکالی ندارند و سخنانی از این دست. خداوند متعال یک قاعده کلى و اساسى را در یک عبارت کوتاه بیان کرده و مى فرماید که بدانید زیاد بودن طرفداران باطل دلیل درستی رفتارشان نیست؛ هرچند کثرت ناپاکی و امور حرام و پلید شما را به تعجب وا دارد ولی باز بدانید هیچگاه حلال و حرام مانند هم نیستند.
در آیه ۱۰۰ سوره مائده می خوانیم:
«قُل لاَّ یَسْتَوِی الْخَبِیثُ وَالطَّیِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَکَ کَثْرَهُ الْخَبِیثِ فَاتَّقُواْ اللّهَ یَا أُوْلِی الأَلْبَابِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ.»
«بگو: پلید و پاکیزه یکسان نیستند، هر چند کثرت پلید تو را به شگفت آورد. پس اى صاحبان خرد! از خدا بترسید، باشد که رستگار شوید.»
***
سه نکته:
* اموال خبیث، افکار پلید!
طیّب و خبیث که در ایه اشاره شده شامل هر نوع پاکى و پلیدى چه در انسانها، چه در اموال و درآمدها، چه در غذاها و چه در اشیاى گوناگون مى شود. بنابراین خبیث و طیب در آیه فوق به معنى هر گونه موجود ناپاک و پاک و از جمله افکار پاک و ناپاک است. البته ناگفته نماند که اموال خبیث و ناپاک قطعا روی افکار اثر منفی می گذارد و نتیجه مال خبیث، فکر پلید و منحرف است.
** حق همیشه با اکثریت نیست!
نکته مهمی که آیه به آن اشاره می کند و امروز نیز مبتلا به جامعه ماست اینکه گاهى بعضى از مردم تحت تاثیر انبوه جمعیت طرفدار یک موضوع و تمایلات اکثریت قرار گرفته و تصور مى کنند همیشه حق با اکثریت است. در حالى که چنین نیست و مواردى که اکثریت اجتماعات گرفتار اشتباهات روشن شده اند بسیار زیاد است. قرآن به ما آموزش می دهد که کمیت و مقدار مهم نیست، کیفیت و نیات مهم است. خوب بودن یک امر به اکثریت کیفی است نه اکثریت کمی؛ یعنى افکار قویتر و والاتر و عالیتر و اندیشه هاى تواناتر و پاکتر لازم است نه کثرت نفرات طرفدار.
البته قطعا این مساله با مذاق بعضى از مردم امروز سازگار نیست زیرا بر اثر تبلیغات و تلقینات مکرر همیشه تلاش شده تا تمایلات اکثریت را به عنوان یک مقیاس سنجش نیک از بد بخورد ما بدهند، تا آنجا که بعضا باور کرده ایم که حق یعنى چیزى که اکثریت بپسندد و خوب چیزى است که اکثریت به آن مایل باشد در حالى که چنین نیست. بسیارى از گرفتاریهاى مردم دنیا بر اثر همین طرز تفکر است.
*** مخالفت قطعی قرآن با منطق “خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو”
مطابق این آموزه قرآنی متوجه می شویم که منطق:
“خواهی نشوی رسوا، همرنگ جماعت شو”
منطق غلط و نادرستی است. امروز در خیلی از بازارها معاملات حرام انجامی می گیرد، دروغ گفته می شود، قسم ناصحیح خورده می شود، در خیلی از ادارات رشوه می دهند، رشوه می گیرند، ربا بین مردم رایج شده، می دهند، می گیرند، اما آیا اینها باعث پاکی اموال فوق می شود!؟ مال و کسب حرام خبیث است، چه اکثریت طرفدارش باشند چه نباشند. در انتهای آیه هشدار می دهد که اهل خرد و اندیشه باید از خدا و روز جزا بترسند.