هر رزقی پول و هر پولی هم رزق نیست!

حجت الاسلام علی تبریزی کارشناس پایگاه خبری تحلیلی تراز شب گذشته (۲۲/۷/۹۴) میهمان برنامه چوب خط تنها برنامه زنده شبکه افق بود. ایشان در پاسخ به سوال دکتر مروی مجری برنامه در خصوص رزق حلال و حرام و آثار آن بر زندگی به برخی نکات کلیدی اشاره کرد که خلاصه ای از آن را با هم می خوانیم:
* دین برای چگونه عبادت کردن آمده یا چگونه زندگی کردن!؟
– ابتدا باید به پاسخ این پرسش برسیم که اصلا خدا دین را فرستاد تا چگونه عبادت کردن را به ما بیاموزد یا چگونه زندگی کردن را؟
– اگر بگوییم چگونه زندگی کردن پس سخنی باقی نمی ماند. یکسری عبادات مشخص را به ما یاد می دهند و انجام می دهیم و در سایر حوزه های زندگی هرکس هرجور خواست عمل می کند.
– اما اگر معتقد شدیم که دین آمده تا چگونگی زندگی کردن یا همان سبک زندگی صحیح را به ما بیاموزد آن وقت باید در تمام حوزه های فردی و اجتماعی مطابق دستورات دین عمل کنیم.
– حالا اگر نماز و روزه و ظواهر عبادت را از فردی گرفتیم و دیدیم سایر رفتارهای این آدم با یک فرد دیندار تفاوتی نمی کند پس باید بدانیم که دینداری این انسان دچار مشکل اساسی است چون دین که فقط برای عبادت نیامده بود!
– مثلا اگر دو مغازه دار دیندار و بی دین کنار هم هستند، اگر نماز و عبادات فردی را از کاسب دیندار گرفتیم و دیدیم کسب او با مغازه کناری هیچ فرقی نمی کند. هر دو قسم دروغ و یا حتی راست می خورند، هر دو حق مشتری را پایمال می کنند، هر دو انصاف ندارند و… پس بدانیم آن آدم دیندار در حقیقت دیندار واقعی نیست.
– یا اگر ساعت نماز و ظواهر عبادی را در اداره در نظر نگرفتیم، آنوقت اگر بین کارمند دیندار و بی دین فرقی نبود، هر دو برای کسب گروه شغلی بالاتر سعایت دیگران را می کردند، هر دو با ارباب رجوع رفتار نامناسبی داشتند، هر دو از ساعت کاری شان می دزدیدند یا رئیسی که به هر قیمتی می خواهد پست مدیریتش را نگه دارد، زیرمجموعه ناکارآمد تعیین می کند تا خودش بماند، بیت المال را حیف و میل می کند و… پس بدانیم این کارمند و رئیس به ظاهر دیندار در باطن بهره ای از دین نبرده اند.

* هر رزقی پول نیست و بالعکس!
– حالا برسیم به تفاوت رزق و پول؛ ما تا زمانی که نوع نگاهمان را نسبت به رزق و روزی اصلاح نکنیم نمی توانیم به فهم درستی از آیات متعدد و روایات فراوان باب رزق ببریم.
– اگر بگوییم رزق و چول یک معنا هستند پس آن کاسب یا کارمندی که در بالا ذکر شد و در کارش رعایت خیلی از امور را نمی کند تا بیشتر درآمد کسب کند می تواند ادعا کند رزقم بیشتر شده!
– اما حقیقت این نیست. رزق او بیشتر نشده بلکه از حق سایر بندگان وارد روزی خودش کرده و باید فردا پاسخگو باشد.
– پس هر پولی رزق نیست. از طرفی هر رزقی هم پول نیست. در این ایام وقتی همدیگر را می بینیم می گوییم ان شاء الله روزی ات بشود کربلا، روزی ات حضور در مجالس حسینی بشود، زیارت امام رضا (ع) رزقت شود و… پس این نشان می دهد در پس زمینه فکری مان اعتقاد داریم که رزق و روزی فقط مال و درآمد و حقوق نیست.

* جمله عجیب امام باقر(ع) برای کسب رزق و روزی
– یکسری روابطی در عالم هست که ما آنها را درک نمی کنیم. امروز روابطی کشف شده که صد سال قبل به آن می خندیدیم که مگر می شود این دو چیز با هم ارتباط داشته باشند ولی حالا علم ثابت کرده می شود.
– در حوزه رزق و روزی نیز یک رابطه عجیبی بین معنویات و مادیات هست که بر ما نامکشوف است. در صدها روایت این باب کمتر از چگونه تجارت کردن سخن به میان آمده در عوض یکسری امور معنوی را به ما یاد داده اند.
– فرموده اند برای افزایش رزق نماز شب بخوانید، فرموده اند موثرترین عامل جلب روزی مداومت بر وضوست، صله رحم کنید، محبت به والدین نمایید، دست ها را قبل و بعد از غذا بشویید و… یعنی رابطه خاصی بین معنویات و افزایش رزق وجود دارد.
– حسین بن مسلم می گوید به امام باقر علیه السلام عرض کردم: فدایت شوم! مردم می گویند خواب بعد از طلوع فجر مکروه است چون روزی انسان ها در آن وقت تقسیم می شود آیا چنین است؟ حضرت فرمود: «روزی انسان ها تعیین و تقسیم شده ولی خداوند دارای فضل و زیادی است که بین طلوع فجر تا طلوع آفتاب آن باقیمانده را تقسیم می کند همانگونه که در قرآن فرمود: “از خدا درخواست کنید فضلش را.”(نساء، ۳۲) سپس در بیانی عجیب فرمودند: یاد و ذکر خدا بعد از طلوع فجر در طلب روزی رساتر و بهتر از سیر در زمین به منظور تجارت یا سفر در جستجوی روزی است.» (تفسیر برهان و تفسیر عیاشی ذیل آیه ۳۲ سوره نساء)