لباسهایی با ارزش میلیاردی / ظرفها و لباسهای سلطنتی کاخ سعدآباد
کاخ موزه سعدآباد، یکی از زیباترین کاخهای به جا مانده از دوره سلطنتی در ایران است. فرح دیبا همسر شاه مخلوع ایران برای معرفی هنر زری بافی از لباسهای تمام زری و سوزن دوزی در ملاقاتهای بین المللی استفاده میکرده است و هنوز هم نمونه این لباسها در کاخ سعدآباد نمایش داده میشود.
- موزهای که در کاخ سعدآباد بسیاری از لباسهای سلطنتی در آن به نمایش گذاشته شده است.
- مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد به مجموعه عمارتها و کاخهایی گفته میشود که در دره دربند، در زمینی به مساحت ۳۰۰ هکتار بنا شده است.
- لباسهای تشریفاتی فرح در موزه تاریخ معاصر در مجموعه سعد آباد
- موزه ظروف، در شرق مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد قرار دارد.
- نمونههایی از لباسهای دوران پادشاهی در کاخ موزه سعدآباد
- بنایی که امروز موزه ظروف نام دارد با ۲۶۰۰ متر زمین و ۱۸۰۰ متر مرع زیربنا در دو طبقه بین سالهای ۱۳۱۵ تا ۱۳۱۸ بهدستور رضاشاه پهلوی ساخته شده است.
- موزه هنر و مردم مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد
- این بنا پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۷۲ به موزه ظروف تبدیل شد.
- بسیاری از لباسهایی که در این موزه به نمایش گذاشته شده است متعلق به فرح پهلوی است.
- در حال حاضر ۵۰۳ قطعه ظرف واشیاء تزئینی در ۵ سالن و دو طبقه این موزه به نمایش گذاشته شده است.
- ظروف به ۴ دسته قاجار، پهلوی اول، پهلوی دوم و ظروف اهدایی در شرایط و مناسبتهای مختلف تقسیم شدهاند.
- پیشتر یکی از مخزنداران کاخ موزههای سعدآباد درباره نحوه نگهداری این لباسها به یکی از روزنامههای ایران گفته بود: «برای بعضیها مهم این است که فقط تعدادی از آثار را از مخزنها بیرون بکشند و موزه راه بیندازند اما به این فکر نمیکنند که قرار دادن اشیای تاریخی نیازمند نور و دمای مناسب و مجموعهای از استانداردهای موزهای است.»
- موزه ظروف سلطنتی در کاخموزه سعدآباد
- بخش عمده لباسهایی که در کاخ شمس به نمایش درآمده، لباسهای متعلق به فرح پهلوی، تاجالملوک پهلوی، شمس و اشرف خواهران محمدرضا پهلوی است.
زری بافی یا زربفت پارچهی گران قیمتی است که هر چقدر از عمرش بگذرد به ارزش آن اضافه میشود.
روح الله دهقانی یکی از بافندگان پارچه زری بافی به خبرنگار ایسنا، میگوید: برای هر لباس تمام زربفتی که فرح به تن میکرده است، حداقل دو دستگاه دوسال کار کردهاند. ما با توجه به ارزش پولی امروز هر کدام از لباسهای فرح را یک میلیارد تومان برآورد کردهایم. البته امروزه قیمت این پارچه بالا حساب میشود چون کمتر کسی از این پارچه برای لباس استفاده میکند و جز چند نفر، دیگر کسی آن را تولید نمیکند. اما در آن زمان حداقل در یک کارگاه زری بافی ۹۰ نفرمشغول به کار بودهاند.
این هنرمند دارای نشان درجه یک هنری ادامه میدهد: متاسفانه تا کنون هیچ طراح لباسی برای استفاده از پارچه زربفت به ما مراجعه نکرده است. چندی پیش معاونت صنایع دستی جلسهای با کارگروه مد و لباس برگزار کرد و حدود ۵۰ نفر از بهترین طراحان لباس در آن جلسه شرکت کردند.
او میافزاید: در آن جلسه نمونه پارچههای زربفت به طراحان لباس نشان داده شد و طراحان هم از نوع آن خوششان آمد اما از قیمت بالای پارچه زربفت شگفت زده شدند و میگفتند ما جرات برش زدن به پارچههای زربفت را نداریم و متاسفانه بعد از آن جلسه، خبری از طراحان لباس نشد.
دهقانی بیان میکند: ما حتا اعلام آمادگی کردیم که پارچههای زربفت را در سایزهای کوچک به صورت برش خورده در اختیار طراحان و خیاطان لباس بگذاریم اما هنوز هم هیچ کس سراغ این پارچهها را نگرفت.
این بافنده پارچه زربفت درباره قیمت آن میگوید: ما این پارچهها را وزن میکنیم و میفروشیم. مثلا پارچه زربفت در اندازه یک برگ (A4) حدود ۷۰۰ هزار تومان قیمت دارد.
او اظهار میکند: باید یک طراح قوی، با آگاهی از این پارچه استفاده کند. اگر طراحی با استدلال اینکه من از این پارچه استفاده کنم تا ببینم چه چیزی میتوانم از آن در بیاورم یا اینکه ببینیم بازار آن را میپسندد یا نه؛ نمیتوان ریسک کرد. اما اگر طراح لباسی از این پارچه گران قیمت با آگاهی استفاده کند قطعا مخاطبش را هم پیدا میکند.
دهقانی با بیان اینکه در حال برندسازی هستیم تا بتوانیم پارچه زربفت را به هنرمندان هالیوودی عرضه کنیم، میگوید: ما حتا میتوانیم متناسب با مدلی که طراحان از ما میخواهند پارچه زربفت را طراحی کنیم و ببافیم اما هزینه آن برای طراحان مقرون به صرفه نیست. ما به دنبال این هستیم که خودمان را به سلیقههای روز نزدیک کنیم و از شلوغی طرحهای سنتی آن کم کنیم تا مطابق با سلیقه طراحان پارچه داشته باشیم.
زری یا زربفت پارچهای ظریف و بسیار گران بهاست که چله یا تار آن از ابریشم خالص است و پودهای آن ابریشم رنگی و یکی از پودها، نخ گلابتون است که از طلا و نقره ساخته میشود. زری، نفیسترین و افسانهای ترین منسوج ایرانی که در روزگاری شهرتی جهانی داشته و در حال حاضر نیز نمونههایی از آن در موزههای جهان نگهداری میشود و دارای سابقهای طولانی از لحاظ بافت و تولید است. پیشینه زری بافی به دوره ساسانیان میرسد و اوج رونق آن در دوره صفوی بوده است . در حال حاضر زری بافی تنها در چهار شهر ایران (تهران، اصفهان ، کاشان و یزد) زنده مانده و ۱۴ بافنده این کار را انجام میدهند.