آموزش ، طرز تهیه و تزیین شله زرد برای ۴ نفر ، ۲۰ نفر ، ۵۰ نفر و یا ۱۰۰ نفر ، شله زرد قالبی ،شله زرد خانم گل آور
شله زرد یکی از دسرهای اصیل ایرانی است که بیشتر در ایام مذهبی به عنوان نذری پخته می شود. معمولا خانم های ایرانی طرز تهیه این دسر را به خوبی میدانند ولی گاهی برای تهیه آن به مقدار زیاد دچار مشکل میشوند. شما میتوانید با چند برابر کردن مقادیر مشخصی که در دستور زیر آمده به راحتی از پس پخت شله زرد نذری بربیایید.
مواد لازم: ( برای ۵ کاسه کوچک )
برنج ایرانی / ۱ پیمانه
شکر / ۱ پیمانه
نبات خرد شده / ۱ پیمانه
گلاب / ۱ پیمانه
آب / ۷ پیمانه
زعفران پودر شده / یک قاشق چایخوری
خلال بادام / ۵۰ گرم
خلال پسته و بادام / برای تزئین
پودر دارچین / برای تزئین
طرز تهیه:
۱٫ برنج را از شب خوب شسته و با مقداری آب سرد خیس کنید. روز بعد برنج خیس خورده را کمی با دست خرد کنید. به اندازه ۷ برابر برنج ، آب داخل ظرف مناسب بریزید و روی حرارت زیاد قرار دهید تا بجوشد ، آب برنج را خالی کنید و برنج را داخل آب در حال جوش بریزید. منتظر شوید تا دوباره آب جوش آید و سپس حرارت زیر قابلمه را کم کنید و بگذارید برنج خوب مغز پخت شده و باز شود. ( حدود ۲ ساعت کافیست ) . برنج در حال پختن را زیاد هم نزنید ، در حد یکی دو بار جابجا کردن برنج و مطمئن شدن از ته نگرفتن آن کافیست.
۲٫نبات و شکر را در ظرفی بریزید و کمی آب جوش روی آن بریزید و کنار بگذارید تا شکر و نبات داخل آب حل شود. می توانید برای تسریع حل شدن ، قابلمه را روی حرارت بگذارید و هم بزنید تا شکر و نبات داخل آب حل شود. سپس این محلول را صاف کنید تا ناخالصی شکر و نخ های نبات گرفته شود. محلول را به برنج پخته شده اضافه کنید و کمی هم بزنید تا برنج و محلول شکر به خوبی مخلوط شود. اگر احساس کردید شله زرد شما سفت است ، میتو انید به اندازه یک تا دو پیمانه آب جوش اضافه کنید تا غلظت دلخواه به دست آید.
۳٫ بعد از اینکه شله زرد کمی غلیظ شد ، زعفران ، گلاب و ۵۰ گرم خلال بادام را به آن اضافه کنید و مرتب هم بزنید. بعد از ریختن شکر باید همزدن را به طور مرتب انجام دهید تا ته نگیرد. بعد از هم زدن مداوم شله زرد ، درب ظرف را بگذارید و روی حرارت خیلی ملایم بگذارید ۱۵ دقیقه حرارت ببیند.
۴٫ وقتی شله زرد کاملا جا افتاد حرارت زیر ظرف را خاموش کنید و یک دم کنی روی آن بگذارید و به مدت ۳۰ دقیقه در جایی گرم تر از دمای محیط ( به طور مثال فر خاموشی که از چند ساعت قبل با حرارت ۱۵۰ درجه سانتیگراد گرم شده باشد ) قرار دهید تا دم بکشد و بعد از این مدت شله زرد را در ظرف مناسب بریزید و با دارچین و خلال بادام و پسته روی آن را تزئین و سرو کنید.
نکته :
۱٫ برای سهولت در نتیجه میتوانید از برنج نیم دانه استفاده کنید که در آن صورت باید مقدار برنج نیم دانه را دو برابر میزان معمولی در نظر بگیرید.
۲٫ اندازه شکر و در واقع شیرین بودن طعم شله زرد به ذائقه افراد بستگی دارد ولی به طور معمول اندازه شکر تقریبا دو برابر اندازه برنج در نظر گرفته میشود و بهتر است شکر را قبل از استفاده در شله زرد ، در کمی آب حل کرده و صاف کنید تا دانه های شکر کاملا در شله زرد حل شده و ناخالصی نداشته باشد.
۳٫ دقت کنید قبل از باز شدن کامل برنج ، شکر را به آن اضافه نکنید چون باعث خام ماندن مغز برنج میشود.
۴٫ برای دم کردن زعفران به طور معمول یک قاشق چایخوری زعفران را در یک استکان آب جوش دم میکنند ، ولی بهتر است برای شله زرد کمی مقدار زعفران خشک را افزایش دهید.
رمز و راز و فوت و فن کوزه گری تهیه یک شله زرد خوشمزه و خوش رنگ و معطر مجلسی
اصولا باید از برنج های نیم دانه و خوش عطر خرید . تهیه شله زرد با برنج خارجی لطفی نداره . برنج را کاملا پاک کرده و دانه های تیره رو هم جدا میکنیم . اون رو یکشب قبل بدون نمک خیس کرد . بدون نمک باعث میشه برنج به قولی دونش زودتر وا بره و له بشه . برخی داخلش نمک میریزند به من نظر من ضروری نیست و مزه رو بلاتکلیف میذاره . یک دسر شیرین باید شیرین باشه . البته به ذائقه شما بستگی داره ولی بهتره بدونید خیلی خوش سلیقه نیستید !
بعد با آب زیاد بار میذاریم . برای پختن تقریبا ۵ برابر آن ٬ آب در نظر میگیریم . یک قابلمه بزرگ بردارید که وقتی با آب لازم میذارید بپزه حدود یک سوم بالای قابلمه خالی باشه که حسابی برنج توش قل بخوره و بجوشه و سر نره و به اطراف نپاشه و به خاطر پاشش به اطراف مجبور به کم کردن حرارت نشین .
مقدار اب بستگی به برنج داره که ری چقدر میکند بعضی برنجها لعاب کم داره و ری کمتری داره ( ری یعنی زیاد شدن حجم برنج پخته ) میتوان تا ۵ برابر برنج اب ریخت ولی بعضی برنجها به مقدار اب بیشتری بین ۷ تا ۹ برابر احتیاج داره.
همون ابتدا کمی کره هم داخلش میریزیم تا باعث باز شدن بیشتر برنج بشه . روغن نمیریزیم . شله زرد با کره خیلی خوشمزه تر میشه و با روغن مزه روغن میگیره . قابل مقایسه نیست . البته به ذائقه شما بستگی داره ولی دیگه رمز و راز نمیشه !! ضمنا کره از ترک خوردن شله زرد پس از سرد شدن , جلوگیری میکنه .
شعله اجاق باید متوسط باشه که نه از قل بیافته و نه اینکه زود آب برنج تموم بشه . باید در حین جوش ، مراقب آب ظرف باشین که خیلی کم نشه . اگه کم شد باز آب بریزین تا بجوشه . هرچه آب توی قابلمه بیشتر باشه برنج خوب میجوشه و دونه اش باز و شکفته میشه و تا برنج کاملا شکفته نشده نباید شکر رو ریخت .
زعفران را در آب جوش حل میکنیم و قبلا دم میکنیم تا رنگ بیشتری بندازه و بعد داخل شله زرد میریزیم و مخلوط میکنیم .هرچقدر نوع زعفران بهتر باشه و هرچه سخاوتمدانه تر استفاده بشه زنگ شله رزد تون خوشرنگ تره .
کمی از بادام را برای تزیین کنار میذاریم و بقیه رو داخل شله زرد میریزیم . شله زرد و شیر برنج مدام باید هم زده بشه .
برای اینکه بدونین شکر شله زرد کافیه نباید داغش رو تست کنین . باید کمی بکشین و بذارین که خنک بشه تا بتونین میزان شکرش رو متوجه بشین . در حین داغی متوجه نمیشین . شاید فکر کنین که شکر کافیه ولی وقتی سرد بشه شیرینی کمتر میشه .
علاوه بر گلاب ، عرق هل هم شله زرد و شیربرنج رو بسیار خوشمزه میکنه . پودر دانه هل هم میشه ریخت ولی عرقش بهتره . و چون طبیعت برنج سرده ، گلاب و عرق هل و زعفرون طبیعتش رو گرم میکنه . گلاب و عرق هل همیشه باید در انتهای کار به شله زرد اضافه بشه که عظرش ماندگار تر باشه .ضمنا ریختن پودر هل توی شله زرد باعث دیده شدن دانه های تیره میشه که قبلا باید جداگانه دم کرد و صاف کرد و بعد عصاره را داخلش ریخت .
نکته مهم :
اگر داخل شله زرد دانه های برنج مشخص باشند یعنی هنوز کار تموم نشده و برنج کاملا نپخته . میزان شکر به تمایل شما در مصرف شکر بستگی داره . ولی یک شله زرد مجلسی نباید کم شیرین باشه . البته اگه شکر زده باشید دیگه انتظار وا رفتن برنج رو نداشته باشد . معمولا به ازای یک کیلو برنج : سه کیلو شکر لازمه . یعنی هر چقدر برنج دارین شکر باید ۳ برابر بشه .
مقدار عرقیات شما بستگی داره که چقدر خالص باشن . هرچه خالص تر و مرغوب تر باشن مقدار کمتری نیاز دارین . وقتی کاملا برنج وا رفت و شکر و زعفران و گلاب و هل زده شد و نزدیک اتمام کار بودیم , درب ظرف را میبندیم و با شعله کم به اصطلاح دم میذاریم. سپس از روی حرارت برمیداریم . موقع برداشتن مراقب باشید اب جمع شده زیر در قابلمه را توی شله زرد نریزید . سپس خوب بهم میزنیم و تا هنوز داغه در ظرف های مناسب میکشیم و میذاریم خنک بشه و قبل از خنک شدن دیگه تکان نمیدیم که اب نندازه .مراقب باشید اگر شله زرد حتی کمی ته گرفته باشه نباید موقع همزدن از ته قابلمه هم بزنید . اینطوری اگر ته دیگ بسته باشه ته دیگ کنده میشه و قاطی شله زرد میشه . پس خیلی از ته هم نزنید . هم زدن مداوم در حین پخت و حرارت ملایم برای اینه که ته دیگ نبنده .ب بعد که خنک شد میتونید روی آنرا با دارچین و خلال پسته و بادام تزیین کنید .
غلظت شله زرد و شیربرنج رو با خنک شدن میشه فهمید . بهتره قبل از خاموش کردن شعله و اتمام کار ، کمی توی ظرف بکشین و خنک بشه تا بدونین غلظت مناسبه یا نه . البته با تجربه زیاد نیازی به اینکار نیست . این کار برای تازه کارهاست . توجه داشته باشید پس از سرد شدن هم کمی شله زرد و شیر برنج سفت خواهند شد پس خیلی سفت از روی حرارت برندارید .
شله زرد خنک خوشمزه تر است . پس از خنک شدن و موقع سرو اگر از کنار ظرف بردارید باقی آن اب خواهد انداخت . پس حتما سعی کنید یکنفره تهیه کنید و اگر امکان ندارد باید بقیه را کاملا هم بزنید که دیگر شکل مجلسی ندارد ! برخی روی شله زرد همراه با دارچین روغن میدهند به نظر من نیازی نیست . ولی باز هم به ذائقه شما برمیگرده . دارچین را میتوان همانطور به صورت پودر روی دسر پاشید .
روی شله زرد را نا کاملا خنک نشده هیچگاه نبندید زیرا عرق میکنه . پس از اینکه کاملا سرد شد و دیگه ریسک عرق کردن نداره میتونید نایلون بکشید ولی سوراخ کنید تا عرق نکنه . نگهداری شله زرد در یخچال بیش از یک روز درست نیست چون همه بوهای یخچال را جذب میکنه و ضمنا کم کم سفت میشه . ولی میتونید مدتی نه طولانی …. در فریزر نگهداری کنید و پس از اینکه بیرون گذاشتید و از انجماد خارج شد استفاده کنید ولی کیفیت جالبی نداره .
خلال بادام را به آن اضافه کرده و درب قابلمه را بگذارید تا کاملا پخته شود.
نزدیک به تمام شدن آب برنج، مرتب آن را به هم بزنید و شکر، هل و زعفران را به آن اضافه کرده و کاملا مخلوط کنید.
در این فاصله یک قاشق سوپ خوری پودر ژلاتین را در دو قاشق آب سرد به روش بن ماری (حرارت غیر مستقیم روی بخارکتری) حل کنید.
در این مرحله گلاب را به شله زرد اضافه کرده و مرتب به هم بزنید تا کمی قوام آید و آب آن کاملا بخار شود، سپس شعله را خاموش کرده و ژلاتین را بدان افزوده و کاملا با شله زرد مخلوط کنید.
کمی آب سرد درون قالب ژله یا کیک بگردانید و سپس شله زرد را داخل آن ریخته و پس از خنک شدن، حدود ۶ الی ۷ ساعت داخل یخچال استراحت دهید.
برای برگرداندن شله زرد در ظرف موردنظر، ابتدا با نوک کارد دور تا دور قالب را جدا کنید و آن را حدود ۵ ثانیه درون آب داغ گذاشته و پس از آن سریعا به داخل ظرف برگردانید و با پسته و دارچین تزیین کنید.
بسیار عالی و با ذکر تمام نکات
من برای ۲۵۰نفر درست کردم بار اولم بود از این نکات استفاده کردم
البته میزان موادم کمی فرق داشت
عالی شد و همه لذت بردن
فقط یک نکته هم من بگم که بادم رو در گلاب خیس کنید
استفاده از کره هم باعث موندگاری بیشتر و ترک نخوردن شله زردم شد
خیلیییییی ممنوووونم
samira می گوید
سلام ..ببخشید مقدار رو میشه بهم بگید واسه ۲۵۰نفر؟؟؟
تکتم می گوید
من ۵کیلو برنج نیم دانه و۱۳کیلو شکر و دو مثقال زعفران و نیم کیلو بادم استفاده کردم
با اینکه دفعه اولم بود اونم با این حجم این نکات خیلی به دردم خوردن ومثل حرفه ایها پختم
بسیار عالی بود
بسیار عالی و با ذکر تمام نکات
من برای ۲۵۰نفر درست کردم بار اولم بود از این نکات استفاده کردم
البته میزان موادم کمی فرق داشت
عالی شد و همه لذت بردن
فقط یک نکته هم من بگم که بادم رو در گلاب خیس کنید
استفاده از کره هم باعث موندگاری بیشتر و ترک نخوردن شله زردم شد
خیلیییییی ممنوووونم
سلام ..ببخشید مقدار رو میشه بهم بگید واسه ۲۵۰نفر؟؟؟
من ۵کیلو برنج نیم دانه و۱۳کیلو شکر و دو مثقال زعفران و نیم کیلو بادم استفاده کردم
با اینکه دفعه اولم بود اونم با این حجم این نکات خیلی به دردم خوردن ومثل حرفه ایها پختم
خیلی ممنون از زحمات و راهنمایی شم
یعنی راسته که باراول بااین دستور عالی شده ؟باورم نمیشه.
با سلام ممنون بابت مطالب خوب شما تشکر