کاهش ۶۰ درصدی ارزش ریال ایران فقط در یک سال

به گزارش الف؛ قیمت ارز همچنان در حال افزایش است و هرروز به نرخ جدیدی دست پیدا می‌کند؛ اواسط شهریور ۹۶ بود که نرخ ارز حرکت آرام و افزایشی خود را آغاز کرد به‌طوری‌که نرخ دلار به‌عنوان شاخص بازار ارز در روز نخست شهریورماه ۹۶؛ ۳۸۳۸ تومان و در پایان این ماه به ۳۹۰۲ تومان رسید.

کاهش ۶۰ درصدی ارزش ریال در یک سال

بر اساس این گزارش نرخ دلار در روز ۱۹ فرودین ماه ۹۶؛ ۳۷۶۱ تومان و روز (۲۰ فرودین ۹۷) ۶۰۰۰ تومان بود و حتی تا ۶۱۰۰ تومان هم بالا رفت و این نشان می‌دهد ارزش پول ملی کشورمان در تاریخ در یک‌ساله اخیر نسبت به دلار ۵۹ درصد (افزایش ۲۲۳۹ تومانی نرخ دلار) افت کرده است.

افزایش قیمت دلار در حالی رقم می‌خورد که بانک مرکزی پشت سر بازار حرکت می‌کند؛ درحالی‌که بارها از زبان رئیس‌جمهوری و رئیس‌کل بانک مرکزی وعده ارزانی دلار داده‌شده بود؛ که هیچ زمانی این وعده‌ها عملی نشد.

بانک مرکزی به‌عنوان سکان‌دار سیاست‌های پولی وظیفه صیانت از ارزش پول ملی در جهت منافع اقتصادی کشور دارد؛ اما نرخ دلار در حالی در چند ماه گذشته افزایش‌یافته بود که جز دو مورد، شاهد اقدام خاصی برای مدیریت بازار ارز نبودیم که هر دو این موارد نیز تاثیر مقطعی داشتند.

قیمت دلار به حدود ۶۰۰۰ تومان رسیده است به‌نوعی رهاسازی بازار ارز است؛ البته در مقطعی دولت‌ها از آزادسازی نرخ ارز به‌واسطه عدم خروج منابع ارزی سخن گفتند؛ زمانی سیاست ثبات نرخ ارز و کنترل دستوری بازار را در دستور کار قراردادند و برخی مواقع هم آن را در راستای حمایت از تولید و معیشت جامعه با ارائه ارز یارانه‌ای به تولید و حتی واردات عملی کردند.

آلبرت بغزیان، استاد اقتصاد دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار اقتصادی الف؛ با اشاره به افزایش نرخ دلار به بالا ۵۵۰۰ تومان و نقش بانک مرکزی؛ گفت: تابلویی که باید سردر بانک مرکزی بزنیم، کاهش ارزش ریال (داخلی و خارجی) است؛ کاهش ارزش خارجی پول کشورمان و کاهاش ارزش داخلی آن نسبت به دلار به ضرر رفاه عمومی است و زیرا باعث افزایش قیمت‌ها (رشد نرخ تورم) می‌شود.

وی با اشاره به سال حمایت و خرید کالای ایرانی افزود: با روند افزایش نرخ ارز، انتظار داریم از تولید ملی با دلار ۵۵۰۰ تومانی حمایت شود؛ تولیدی که مواد اولیه وابسته است و اگر هم وابسته نباشد؛ می‌گویند می‌خواهیم نرخ ارز را افزایش دهیم و این فرصت خوبی است؛ اگر این استدلال را بپذیریم؛ بانک مرکزی نمی‌تواند به این موضوع بی‌تفاوت باشد.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران ادامه داد: بانک مرکزی یا آگاهی دارد و یا منافع ملی و منافع دیگر حکم می‌کند، دخالتی در بازار ارز نکند؛ البته باید پاسخ داد که چرا نرخ ارز افزایش‌یافته و همچنان بالا می‌رود؛ و پاسخ آن این است که بانک مرکزی تزریق و عرضه دلار را به بازار، صرافی‌ها، ارز مسافرت و … قطع کرده است و این بازار را آزادکرده است.

وی با اشاره به برجام و تهدیدات ترامپ نسبت به آن و تاثیر بر بازار ارز؛ گفت: نزدیک شدن به موعد و مهلتی که رئیس‌جمهور آمریکا تعیین کرده؛ نیز باعث ایجاد نگرانی شد و از طرفی هم برای اقدام آمریکا هیچ حرکت و اقدام مثبتی ندیدیم که مثلاً این تهدیدات جدی نیست و با مذاکرات قابل مدیریت است و این موضوع نیز بر بازار ارز اثر گذاشت.

آلبرت بغزیان در مورد اینکه عنوان می‌شود؛ افزایش نرخ دلار برای جلوگیری از خروج سرمایه است؛ بیان کرد: اینکه برخی مسوولان این موضوع را مطرح می‌کنند که می‌خواست رخ دهد؛ و با تعدیل نرخ ارز به دنبال جلوگیری از آن بودند؛ اما فردی با اختلاس، رانت و… می‌خواهد سرمایه از کشور خارج کند؛ برایش تفاوتی ندارد و با دلار ۶ یا ۷ هزار تومان هم این کار را انجام می‌دهد.

وی تصریح کرد: البته خروج سرمایه قابل پایش است و این‌گونه نیست که پنهان و در بانکی نباشد؛ زمان که گفتیم باید نظام بانکی اطلاعات خود را در اختیار وزارت اقتصاد قرار دهد تا اطلاعات پایش شود و از طرفی می‌توان نقل‌وانتقال مشکوک را هم شناسایی کرد؛ اما الآن چوب آن را مردم می‌خورد که باید نگران تخم‌مرغ وارداتی باشند و مسلماً تخم‌مرغ داخلی به‌تبع آن‌هم گران می‌شود و حتی سبزی‌فروش هم قیمت خود را افزایش می‌دهد.

این کارشناس اقتصادی در مورد اینکه قیمت دلار تا چه نرخی بالا خواهد رفت؛ گفت: نمی‌توان هیچ مرزی برای آن تعیین کرد؛ زمانی می‌گویم ضریب جینی بین صفر و یک است؛ اما نرخ ارز می‌تواند از ۷ هزار تومان هم شروع شود؛ هیچ‌کسی فکر نمی‌کرد قیمت دلار امروز به ۵ هزار تومان برسد؛ البته اکنون دلار ۱۰ هزارتومانی هم قابل رخ دادن است.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران اضافه کرد: رئیس‌کل بانک مرکزی می‌گوید مسئول تعیین نرخ ارز و سود بانکی نیست که چنین سخنانی جالب است؛ پس مقام پولی چه وظیفه‌ای دارد و باید چه اقدامی انجام دهد و چه کسی محدوده نرخ را تعیین و مدیریت می‌کند؛ اگر بازار آزاد بخواهد تعیین کند که دیگر نیازی به بانک مرکزی نداریم.

 وی تاکید کرد: همه بانک‌های مرکزی بازار ارز را مدیریت می‌کنند؛ حتی نرخ یورو در مقابل دلار را بانک مرکزی اروپا و فدرال رزرو تعیین و نظارت می‌کنند که در یک محدودی نوسان داشته باشد؛ در کشور ما افراد می‌گویند حقوقمان ثابت و تورم پیش‌بینی‌شده بیشتر از آن است و باید برای حفظ ارزش پول، وجوه خود به مثلاً مسکن، طلا، ارز و… تبدیل کنند که اکنون در حال انجام است.

آلبرت بغزیان با بیان اشاره به شرایط کشور و وابستگی به ارز خارجی، گفت: نرخ دلار دائماً تحت توطئه بازار سازها، دلالان از صرافی گرفته تا مقامات پولی و بانکی قرار می‌گیرد و برخی اقدامات اشتباه مانند وضعیت را پلیسی کردند که هیچ نتیجه‌ای به ما نداد یا اینکه افزایش نرخ سود بانکی باعث شد؛ تمام بافته‌ها، تافته شد.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران گفت: در کشور ما معمولاً طوری است نرخ دلار هدایت‌کننده نرخ تورم تا اینکه و یا برعکس یعنی نرخ تورم باعث هدایت و افزایش یا کاهش نرخ ارز شود. اکنون بازارهای طلا و ارز، نقدینگی زیادی را جذب کرده‌اند، ورود نقدینگی به بازارهای مختلف منجر به رشد تقاضا و افزایش قیمت می‌شود. به نظر می‌رسد بانک مرکزی یا ابزارهای لازم را برای نظارت، هدایت و کنترل نقدینگی در اختیار ندارد یا قصد استفاده از آن را ندارد.

منبع : الف