مروری بر عملکرد و اقدامات بیژن زنگنه وزیر نفت دولت تدبیر و امید
مروری بر عملکرد و اقدامات بیژن زنگنه وزیر نفت دولت روحانی طی ۵ سال اخیر، حکایت از سوء مدیریت ها و رفتارهای تردید آور وی دارد که ضررهای بسیاری نیز برای کشور به دنبال داشته است. در ادامه بخشی از این موارد که اخیراً توسط نمایندگان مجلس جمعآوری و رسانه ای شده قابل مشاهده است:
اقدامات “مشکوک” زنگنه در وزارت نفت:
فهرست مطالب
۱- هِند:
عدم پیگیری پیشنهاد دولت هِند جهت اجرای خط لوله صادرات گاز ایران از بندر چابهار به هند با مشارکت کشور روسیه؛
از اولین اقدامات جناب آقای زنگنه که خود در مصاحبهای با روزنامه شرق به تاریخ ۲۱/۱۱/۱۳۹۴ بدان اذعان نموده اند، جلوگیری از اجرای قرارداد ایران و هند در خصوص سرمایهگذاری ۹ میلیارد دلاری این کشور در میدان گازی فرزاد B و سرمایهگذاری ۲۰ میلیارد دلاری این کشور در منطقه آزاد چابهار به بهانه اشکالات قرارداد مشارکت در تولید بوده است.
در صورت عملیاتی شدن قرارداد میدان گازی فرزاد که ایران با عربستان مالکیت مشترک دارد، ایران علاوه بر استحصال گاز از این میدان و راهاندازی صنایع پتروشیمی در آن منطقه، می توانست همانند عربستان با استفاده از گاز این میدان، نسبت به شیرینسازی آب اقدام و استانهای جنوبی کشور را از مشکل کمبود آب نجات دهد. در حال حاضر، با تعلل بیمورد و سوء مدیریت مقامات وزارت نفت، عربستان سعودی در حال استفاده یکجانبه از منابع گازی این میدان به مبلغ ده میلیارد دلار است که ۵ میلیارد دلار آن متعلق به ایران است.
۲- چین:
قبل از سال ۱۳۹۲ ایران قرارداد تولید و صادرات روزانه یکمیلیون بشکه نفت خام، از میادین مشترک با عراق در غرب کارون را با شرکت CNPC چین منعقد نموده وطرف چینی عملیات اجرایی خود را آغاز کرده بود.درحالی که رئیسجمهور محترم و وزیر نفت برای توجیه آغاز مذاکره با آمریکا برجذب سرمایهگذاری خارجی در حوزه نفتی و گازی تأکید می کردند آقای زنگنه در بدو ورود خود، قرارداد سرمایه گذاری با طرف چینی را بهصورت یکجانبه لغو و شرکت چینی را از عملیات در این پروژه خلع ید نمود.این اقدام وزیر نفت علاوه براینکه فرصت سرمایه گذاری وفروش تضمینی روزانه یک میلیون بشکه نفت خام را از بین برد، موجب واکنش مقامات چین و کاهش خرید نفت از ایران گردید.
موضوع مهم دیگر اینکه در سال ۱۳۹۴ رئیسجمهور چین به ایران سفر کرد و از قصد دولت این کشور جهت افزایش سطح تجارت با ایران تا مبلغ چشمگیر ۶۰۰ میلیارد دلار طی ۱۰ سال، سخن به میان آورد. در مقابل اما برخلاف عرف دیپلماتیک با هیئت بلندپایه چینی برخورد شد، تا جایی که مقامات این کشور به این نتیجه رسیدند که ایران تمایلی به همکاری گسترده با چین ندارد.
در همان ایام، استقبال باشکوه از مقامات چینی توسط عربستان وانعقاد قرارداد ۵۰ میلیارد دلاری نفتی با چین، اسکورت هواپیمای رئیسجمهور چین توسط جتهای جنگنده تا مرزهای عربستان، حضور مشترک رئیسجمهور چین وشاه عربستان در مراسم افتتاح پالایشگاه چینی-عربستانی، تنها نمونهای از درک جایگاه چین در نظام بینالملل توسط عربستان به عنوان یکی از رقبای ایران بود.
۳- برزیل:
علیرغم پیگیریهای مکرر دولت برزیل جهت احداث پتروپالایشگاه نفت خام در برزیل در قالب مشارکت با شرکت ملی نفت ایران، با ظرفیت روزانه یکمیلیون و دویست هزار بشکه و باوجود دو بار سفر وزیر انرژی این کشور برای دیدار با آقای زنگنه و انعقاد قرارداد مذکور، متأسفانه ایشان از این پیشنهاد استقبال نکرد.
درصورتیکه پیشنهاد دولت برزیل مورد استقبال قرار میگرفت، کشورمان بدون پرداخت یک دلار، وصرفاً باتضمین تأمین خوراک نفتی این پالایشگاه، صاحب ۵۰% سهام آن میشدو در فاز اول روزانه ۶۰۰ هزار بشکه نفت خام و در فاز دوم روزانه یکمیلیون و دویست هزار بشکه نفت خام صادر ودراین پالایشگاه به فراورده تبدیل می گردیدودر آن صورت امروز کشور نگران فروش نفت خام خود نبود.
۴- عراق:
جمهوری اسلامی ایران با عراق دارای ۱۲ میدان مشترک نفت و گاز است. باوجود فراز و نشیبهای فراوان در روابط دو کشور، دولت عراق مصرانه به دنبال انعقاد قرارداد استخراج، تولید و صادرات مشترک با ایران در این میادین بود. یکپارچهسازی استخراج و تولید در میادین مشترک، باعث میشدتحریمهای ظالمانه آمریکا کمترین اثر درفروش نفت ایران داشته باشند.
همچنین توسعه همکاریهای نفتی و گازی با عراق سبب میشد ضریب امنیتی کشور در مرزها افزایش یافته و با ایجاد زنجیره ارزش و تولید فراوردهها، شرایط خوبی ازنظر تأمین شغل برای مرزنشینان فراهم شود.
متأسفانه باوجود الزام قانونی جهت برداشت صیانتی و یکپارچه از میادین مشترک با همسایگان، وزیر نفت با بیاعتنایی به پیشنهاد طرف عراقی و ارائه پیشنهاد غیراقتصادی سرمایه گذاری در دو میدان مشترک کوچک و عدم توجه به سرمایه گذاری در میادین بزرگ، به منافع ملی کشور آسیبی جدی وارد نموده است.
۵- سایر همسایگان:
وزارت نفت نهتنها در چند سال گذشته اقدامی جهت استفاده از ظرفیت همسایگان همچون ترکیه، عراق، افغانستان، ترکمنستان و پاکستان در راستای گسترش همکاری در حوزه تولید و انتقال نفت و گاز به عمل نیاورده است، بلکه با ایجاد تنش، عدم اجرای قراردادهای موجود و اتخاذ مشی نادرست در رفع اختلافات، موجب ایراد ضرر و زیانهای اساسی به منافع ملی شده است.
در برخی موارد ازجمله درخصوص ترکیه و ترکمنستان، عدم حل بهموقع اختلافات موجب شکایت طرف مقابل از ایران در دادگاههای بینالمللی وپیگیری جهت اخذجرائم هنگفتی از ایران شده است. همچنین عدم اتخاذ دیپلماسی انرژی فعال، باعث شد که رقبای منطقهای ما همچون قطر، عربستان، امارات و ترکمنستان بخش اعظمی از بازارهای بالقوه ایران را اشغال کنند.
برای نمونه عدم اجرای قرارداد انتقال گاز به پاکستان که در سال ۱۳۹۱ عملیاتی شده بود و تا سال ۱۳۹۲ بخشی از آن به اجرا درآمد با بهانههای واهی شخص وزیر متوقف ماند و موجب شد تا ترکمنستان با ایجاد خط لوله ملقب به تاپی از طریق افغانستان، به پاکستان و هند گاز صادر کند.
۶- روسیه:
باوجود ابراز تمایل روسها در حوزه تولید و صادرات مشترک نفت و گاز با ایران و همچنین انعقاد قرارداد سواپ نفتی با ایران در سطح ۵۰۰ هزار بشکه در روز که در سفر آقای رئیسجمهور به این کشور منعقد شد، متأسفانه آقای زنگنه با اعلام این مسئله که در طرف روسی تمایلی برای اجرای این طرح نمیبیند اقدامی برای عملیاتی شدن توافق مذکور به عمل نیاورد. این در حالی است که روسها و برخی مقامات سیاسی ایران از عدم تمایل شخص وزیر نفت برای انعقادهرگونه قرارداد با روسها خبرمی دهند.
۷- اروپا:
با توجه به عدمکفایت گاز روسیه جهت تامین نیاز اروپا، روسیه پیشنهاد داده است با هزینه خود نسبت به احداث خط لوله گاز ایران به روسیه باهدف تامین کسری گاز اروپا اقدام نماید تا بدینسان ایران بتواند از طریق خط لوله روسیه بخشی از گاز اروپا را تامین کند.
علاوه بر آن با پیشنهاد ترکیه و توافق ایران در گذشته این امکان فراهم شده بود که با هزینه شرکت های ترکیه، سرمایه گذاری لازم جهت اجرای خط لوله صادرات گاز موسوم به ITE (ایران-ترکیه-اروپا) از مرز بازرگان تا مرز ترکیه با یونان به طول ۱۸۷۰ کیلومتر به منظور فروش گاز به میزان سالانه ۳۵ میلیارد متر مکعب انجام شود.
شرکت های ترکیه با اخذ مجوز OFAC و با فاینانس شرکت های اروپایی آمادگی لازم برای اجرای این خط را اعلام کردند. قابل ذکر است شرکت سام پترول ترکیه کلیه مسیر ۱۸۷۰ کیلومتر در خاک ترکیه را تحصیل حریم کرده است و از ۱۷ وزارتخانه و سازمان دولتی ترکیه مجوزات لازم اخذ شده است.
ترکیه از انتقال گاز ۴۹ ساله ایران به اروپا صرفاً حق ترانزیت خواهد داشت و موافقت آن کشور برای اینکه ایران تا ۵۰ درصد سهام این خط را دارا باشد نیز اخذ شده است که متأسفانه آقای زنگنه چند سال است با این توجیه که می خواهد از طریق شراکت با خط لوله گرجستان (که یکی از سهامداران آن رژیم صهیونیستی است) به اروپا گاز صادر کند نسبت به عملیاتی شدن این طرح و وابسته کردن اروپا به انرژی ایران تعلل کرده است.
انفعال وزیر نفت نسبت به این پیشنهادات باعث شد که آمریکا با تولید LNG و صادرات آن به اروپا به فکر تأمین کسری گاز اروپا باشد. همچنین رژیم صهیونیستی قصد دارد با تکمیل خط لوله گازی خود (ترانس آناتولی) نسبت به تامین نیاز اروپا اقدام کند.
منبع : مشرق نیوز