هوای تازه به بورس هم رسید
روز گذشته وقتی از همان ابتدای صبح هشتمین روز تابستان، خنکی هوا صورت‌ها را نوازش می‌داد، معلوم بود که اوضاع آب و هوایی تالار شیشه‌ای برای معامله‌گران نیز همانند روزهای گذشته نخواهد بود. اتفاق بزرگی در راه بود و سرآغاز آن نیز از همان ابتدای معاملات شکل گرفت. به طوری که در کمتر از دو ساعت از آغاز معاملات تالار شیشه‌ای و در راس ساعت ۹:۵۰ تاریخ بازار سرمایه ایران، دوباره نگاشته شد و علت اصلی آن نیز عبور شاخص کل از مرز ۵۰ هزار واحد بود. این رکوردسازی باورکردنی نبود اما اتفاقی بود که از مدت‌ها قبل همگان از بورس بازها تا کارشناسان منتظر این رویداد مهم بودند. مرز روانی شاخص حال دیگر ۳۰ یا ۴۰ هزار واحد نیست، حتی ۴۵ هزار واحد نیز دیگر عادی شده است. در این شکوفایی تازه نماگر بورس حال دیگر از امروز مبنای ۵۰ هزار واحدی شاخص کل است که ملاک ارزیابی‌ها از سوی سهامداران و رصدکنندگان بازار قرار خواهد گرفت. جالب آنکه یک نیرو و امید عمومی بعد از انتخابات در میان همه مردم و کلیت فعالیت‌ها شکل گرفته است. این روزها شادی در همه فضای کشور موج می‌زند، از ورزش تا سیاست و حال در اقتصاد که بورس نمادی از تحول تازه فعلی است. همان‌طور که در چند هفته اخیر ارز در کانال سقوط قرار گرفت بخشی از گردش نقدینگی‌ها به سمت بازار سرمایه هدایت شد و می‌توان ادعا کرد که پول تازه باعث شده است تا خون تازه‌ای در رگ‌های بازار سرمایه و معامله‌گران همیشه هیجان‌زده آن جریان پیدا کند. اما باید هشدار داد که این اتمسفر جدید شکل گرفته در بازار سرمایه لزوم کنترل‌های قوی‌تر را در بازار کمرنگ نمی‌کند و حتی مسوولان باید با حساسیت‌های خاص‌تری حرکت معاملاتی شرکت‌ها را ارزیابی کنند. بدعت خطرناک و تازه‌ای که در ماه‌های اخیر در بورس شکل گرفته به بازگشایی نماد شرکت‌ها و یک انفجار قیمتی بر می‌گردد که نمونه‌های آن را در این اواخر مشاهده کرده‌ایم از بزرگ‌ترین تهدیدهای فعلی بازار است. شفافیت صورت‌های مالی و تعدیل‌های مثبتی که بعد از بازگشایی نمادها از سوی شرکت‌ها اعلام می شود دلیل قانع‌کننده‌ای برای ۵ تا ۱۰ برابر شدن قیمت سهم‌ها نیست. به همین دلیل هدایت‌گران بورس باید جلوی موج‌سواران و رانت‌سازانی که همیشه وجود دارند را به خوبی گرفته بگیرند تا شائبه‌ای برای رشد بورس و شاخص‌های آن شکل نگیرد. به هر حال دورنمای بورس با این وضعیت موجود مثبت خواهد بود و این نکته بر مبنای تحلیل‌های کارشناسان و روند حرکتی نماگر‌های بازار است. در این شرایط وقتی می‌توانیم این‌گونه رشد‌ها را کاملا شفاف و سالم بدانیم که در کنار آن بازار سرمایه به صورت کاراتری به فعالیت‌های خود ادامه دهد تا در واقعیت نیز بتواند به تولید کشور و توسعه اقتصادی منتهی شود.
ترسیم حرکت شاخص از ۳۹ تا ۵۰ هزار واحد
نگاهی به روند حرکتی شاخص از ابتدای سال تا روز گذشته خود گویای مسیر پرشتاب این نماگر است. در همین زمینه اقتصاد پرس گزارش داد: شاخص کل در دومین روز کاری سال ۹۲ از مرز ۳۹ هزار واحد عبور کرد و در ۱۴ فرورودین‌ماه، رکوردی دیگر را به ثبت رساند و از ۴۰ هزار واحد گذشت. این متغیر در ۱۸ فروردین‌ماه دوباره وارد ۳۹ هزار واحد شد اما روند نزولی آن ادامه‌دار نشد و ۱۹ فروردین‌ماه به کانال ۴۰ هزار واحد برگشت و روند صعودی را طی کرد. این نمایشگر وضعیت بازار، روز دوم اردیبهشت‌ماه با تاثیر هلدینگ خلیج‌فارس، بزرگ‌ترین شرکت اصل چهل‌وچهاری و همچنین نمادهای فولادی، وارد کانال ۴۱ هزار واحد شد. شاخص در روز چهارم اردیبهشت‌ماه از ۴۲ هزار واحد گذشت و در هشتمین روز اردیبهشت‌ماه رقم ۴۳ هزار واحد را پشت‌سر گذاشت. این متغیر در دهم اردیبهشت‌ماه هم از ۴۴ هزار واحد و در چهاردهمین روز اردیبهشت‌ماه از ۴۵ هزار واحد گذشت. این متغیر در ۲۳ اردیبهشت‌ماه دوباره وارد کانال ۴۴ هزار واحد شد و در ۲۵ خردادماه تا کانال ۴۳ هزار واحد پایین آمد، این متغیر در ۲۹ اردیبهشت‌ماه به ۴۲ هزار و ۷۹۵ واحد رسید اما پس از آن توانست با نوسان‌هایی خود را بالا بکشد. به طوری که در ۳۰ اردیبهشت‌ماه به ۴۳ هزار واحد، در ششم خردادماه به ۴۴ هزار واحد و در هشتم خردادماه به ۴۵ هزار واحد برگشت. این متغیر روز ۲۵ خردادماه از ۴۶ هزار و در روز ۲۶ خردادماه از ۴۷ هزار واحد گذشت. شاخص کل در روز ۲۷ خردادماه از ۴۸ هزار واحد و در روز پنجم تیرماه از ۴۹ هزار واحد گذشت.
تک‌سهم‌ها بازنده هستند
در این‌گونه مواقع یکی از بهترین تحلیل‌های بازار می‌تواند از سوی مقامات رسمی بورس باشد که شفافیت خوبی را به همراه خواهد داشت. در این ارتباط مدیرعامل شرکت بورس علت رکوردشکنی جدید شاخص بورس تهران را اعلام کرد و به سهامداران توصیه کرد که از خرید تک‌سهم خودداری کنند. حسن قالیباف اصل، مدیرعامل شرکت بورس در گفت‌وگو با ایسنا، علت رکوردشکنی شاخص بورس و عبور این متغیر از مرز ۵۰ هزار واحد را مورد توجه قرار داد و گفت: همواره شاخص بورس در رکورد‌شکنی‌های بازار مدنظر قرار می‌گیرد در حالی که در کنار شاخص عوامل دیگری وجود دارند که از شاخص بورس مهم‌تر هستند. وی حجم معاملات را یکی از این عوامل دانست و افزود: در سال‌جاری رکورد‌های جدیدی در حجم معاملات بورس رخ داده و حجم معاملات بازار سرمایه نسبت به سال گذشته سه برابر شده است. وی ادامه داد: بنابراین از ابتدای سال تاکنون میانگین روزانه معاملات خرد و بلوک به ۱۶۰ میلیارد تومان رسیده است در حالی که در سال گذشته این میزان نزدیک به ۵۰ میلیارد تومان بود. بر این اساس می‌توان گفت که حجم معاملات نسبت به سال گذشته سه برابر رشد داشته است. وی ادامه داد: همچنین نقدشوندگی سهام افزایش یافته و اقبال مردم به بازار با توجه به سهامی که در بورس عرضه شده، رشد یافته است. مدیرعامل شرکت بورس در مورد علت اقبال مردم به بازار سرمایه در سال‌جاری گفت: سهام‌هایی که در بورس حضور دارند از شرکت‌های خوب کشورند و به دلیل دستور‌العمل پذیرش، شرکت‌هایی وارد بورس می‌شوند که وضعیت مناسبی از لحاظ عملکرد و سودآوری دارند. قالیباف خاطرنشان کرد: امسال همچنین شرکت‌های بورسی اطلاعات مناسبی به بازار ارایه کردند و برگزاری مجامع شرکت‌ها نشان داد که شرکت‌های بورسی به پیش‌بینی‌های سود خود رسیده‌اند وحتی بیشتر از پیش‌بینی‌ها محقق کردند. وی با بیان اینکه وضعیت سودآوری شرکت‌ها مناسب است، عنوان کرد: در بودجه امسال سودآوری شرکت‌های بورسی ۱۵ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته که این نشان می‌دهد وضعیت سودآوری شرکت‌ها بهبود پیدا کرده است.
کمک ناخواسته بازارهای موازی
مدیرعامل شرکت بورس همچنین رکود سایر بازارها را از عوامل رشد بورس دانست و با تاکید بر اینکه بازارهای ارز و سکه به عنوان ابزار سرمایه‌گذاری نبوده و این بازارها در کوتاه‌مدت سودآور هستند، عنوان کرد: این بازارها در سال‌جاری سودآوری گذشته را نداشتد به‌طوری که طلا روند کاهشی را از ابتدای سال طی کرده است بنابراین نبود چشم‌انداز مناسب در این بازارها باعث شده که نقدینگی به سمت بورس جذب شود. قالیباف اصل در ادامه عنوان کرد: بنابراین با توجه به P/E فعلی بازار می‌توان گفت بازدهی ۳۰ درصدی بورس، ۱۰ درصد سود نقدی بوده و مابقی به بازده قیمتی و افزایش قیمت‌ها تعلق داشته است. به گفته مدیرعامل شرکت بورس، در حال حاضر که قیمت‌ها رو به افزایش است، فرصتی است که سهامداران عمده با توجه به رونق بازار از این فرصت استفاده کرده و به تعهدات خود در خصوص افزایش سهام شناور آزاد عمل کنند. وی ادامه داد: همچنین سایر شرکت‌ها می‌توانند از این فرصت ایجاد شده در جهت افزایش سرمایه استفاده کرده و سرمایه خود را افزایش دهند. قالیباف اصل به عرضه اولیه سهام شرکت‌ها اشاره کرد و افزود: همچنین باید از این فرصت در جهت عرضه اولیه شرکت‌ها استفاده کرد که در حال حاضر عرضه شرکت‌هایی همچون هلدینگ نفت و گاز تامین، هلدینگ دارویی تامین و هلدینگ صدر تامین در دستور کار قرار دارد. وی با بیان اینکه بازار سرمایه از پتانسیل خوبی برای رشد برخوردار است به سهامداران توصیه کرد که با مطالعه و دقت نسبت به خرید و فروش سهام اقدام کرده و دچار جو روانی نشود و با مطالعه نسبت به ارزش ذاتی سهام نسبت به خریداری آن اقدام کند. همچنین سهامداران بهتر است سبد سهام تشکیل داده و از خریداری تک‌سهم‌ها خودداری کنند.
توقف نمادها رانت‌ساز
از سوی دیگر یکی از ابعاد همیشه حاشیه‌ساز بازار سرمایه توقف نمادهاست. در همین زمینه یک کارشناس بازار سرمایه در تشریح وضعیت فعلی بازار سرمایه از توقف نمادها در جریان معاملات انتقاد کرد و گفت: توقف نمادها رانت و ریسک ایجاد می‌کند و مدیران شرکت‌ها باید در روند معاملات نسبت به شفاف‌سازی اقدام کنند. به گزارش فارس، شاخص کل بورس اوراق بهادار با افزایش ۱۰۴۳ واحدی بر قله ۵۰ هزار واحد ایستاد و ارزش روز بازار نیز به بیش از ۲۴۰ هزار میلیارد تومان رسید. براساس این گزارش، معامله‌گران بازار معتقدند حجم بسیار بالایی از نقدینگی بازارهای موازی به بازار سرمایه سرازیر شده و همین امر موجب رشد شاخص شده است. امیر افسر درخصوص راه‌های شفاف‌سازی بازار سرمایه اظهار داشت: متوقف کردن نمادها برای معامله‌گران جزو ریسک محسوب می‌شود و بازار عکس‌العمل خود را نسبت به آن نشان می‌دهد. افسر با بیان اینکه توقف نمادها برای ناظران ابزاری برای شفاف‌سازی است، ادامه داد: به نظرم باید شفاف‌سازی شرکت‌ها همزمان با باز بودن آنان انجام شود؛ توقف نمادها نوعی رانت ایجاد می‌کند. وی با اشاره به اینکه مدیران شرکت‌ها باید در حین رشد قیمتی سهام، نسبت به شفاف‌سازی اقدام کنند، گفت: زمانی که سرمایه‌گذاران قصد نقد کردن سهام خود رادارند نباید مانعی وجود داشته باشد. این کارشناس بازار سرمایه درباره نوسان بورس تصریح کرد: قاعدتا بازار باید دستخوش نوسان شود و نمی‌توان گفت که شاخص در جا زده است. وی با اشاره به اینکه مجموعه عواملی در راستای افزایش شاخص بورس دخیل هستند، گفت: مهم‌ترین عامل که جمع‌بندی این عوامل هستند، افزایش امید نسبت به آینده است؛ امید است در دولت آینده بازار با رشد مواجه شود. افسر گفت: در بازارهای دلالی از جمله سکه و ارز، چشم‌انداز مثبتی دیده نمی‌شود بنابراین حجم بسیار بالایی از نقدینگی وارد بازار سهام شده است. این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه برای دولت آینده فرصت بسیار مغتنمی است تا بورس کشور را رونق دهد، گفت: معمولا اظهارنظر کشورها درباره شاخص بازار سرمایه، میزان ارزش روز این بازار نسبت به تولید ناخالص داخلی است؛ این نسبت در بازار ما بسیار پایین است چراکه بسیاری از شرکت‌ها رغبتی برای ورود به بورس نداشته‌اند. افسر گفت: یکسری از این شرکت‌ها، شرکت‌هایی هستند که در تملک دولتند در این میان شرکت‌هایی که در تملک تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی هستند از این دسته قرار می‌گیرند.
هدف ۷۰ هزار واحدی شاخص
همچنین یک کارشناس بازار سرمایه گفت: مهم‌ترین دلیل رشد پرسرعت بازار سرمایه خوشبینی جامعه به آینده است. نصرالله برزنی، مدیرعامل کارگزاری اقتصاد نوین در گفت‌وگو با اقتصادپرس درباره روند صعودی بازار سرمایه و عبور شاخص کل از مرز ۵۰ هزار واحد گفت: مهم‌ترین دلیل رشد بازار سرمایه انتظار خوشبینانه‌ای است که در جامعه نه‌تنها در بحث اقتصادی و سیاسی بلکه در مباحث فرهنگی، اجتماعی برای آینده ایجاد شده است. به گفته وی زمانی که خوشبینی نسبت به آینده وجود دارد سرمایه‌گذاران تمایل به سرمایه‌گذاری برای آینده را دارند. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه تا چند ماه گذشته مردم پس‌اندازهای خود را در کالاهای بادوام یا ارز و طلا سرمایه‌گذاری می‌کردند، افزود: تا چند ماهه گذشته نگرانی سرمایه‌گذاران از کاهش ارزش پول ملی باعث شده بود تا مردم سرمایه‌های خود را در بازارهایی مثل بورس وارد نکنند اما به نظر می‌رسد این اتفاق دیگر تکرار نشود. وی که معتقد است رونق بورس نشان‌دهنده خوشبینی به آینده است، ادامه داد: ورود شاخص به کانال ۵۰ هزار واحد به هیچ عنوان نگران‌کننده نیست و شاخص همچنان برای رشد جا دارد. برزنی با اشاره به اینکه شاخص تا رقم ۷۰ هزار واحد هم رشد کند جایی برای نگرانی وجود ندارد و نمی‌توان این متغیر را حبابی دانست، افزود: دلیل این موضوع نیز محاسبه شاخص با دو روش است. یک روش محاسبه شاخص با قیمت‌های جاری و دیگری با قیمت‌های ثابت است. وی با اشاره به کاهش نزدیک به ۵/۳ برابری ارزش پول ملی گفت: اگر امروز شاخص کانال ۵۰ هزار واحد را رد کرد، محاسبه آن بر مبنای ریال امروز استوی درباره تاثیر نوسان کاهشی دلار و تاثیر آن بر بازار گفت: فرض من این است که دلار در حدود سه هزار تومان به تثبیت می‌رسد که در این شرایط ارزش پول ملی یک‌سوم شده است اما اگر بر فرض محال دلار بازهم به نرخ یک‌هزار تومان برسد شاخص کاهش پیدا می‌کند اما با توجه به اینکه با افت قیمت دلار صنعت رشد پیدا می‌کند، خوشبینی‌ها به آینده افزایش می‌یابد، صادرات نفت و گاز و پتروشیمی بیشتر می‌شود و قدرت پول ملی زیاد می‌شود و در نهایت رشد اقتصادی خواهیم داشت، افت قیمت دلار هرچند تا محدوده‌های یک‌هزار تومان محال است اما جایی برای نگرانی ندارد. وی با اشاره به تحریم‌های بین‌المللی اضافه کرد: این روزها صادرات مشکلات زیادی دارد، فشار سیستم بانکی برای تبادل پول، روش‌های سخت و هزینه بر صادرات باعث کاهش حجم صادرات شده است که با بهبود روابط هرچند ارزش دلار کاهش پیدا می‌کند اما افزایش حجم صادرات این موضوع را جبران می‌کند.