قزاقستان چه خبره
در قزاقستان چه خبر است؟
ناآرامی های قزاقستان از چهار روز پیش به دنبال اعتراضات شهروندان قزاق به افزایش بهای گاز در شهرهای آلماتی و بندر اوکتاو آغاز شد که به مناطق دیگر این کشور آسیای مرکزی گسترش یافت و به دنبال آن طی شبانه روز گذشته ۱۳ پلیس قزاق کشته، دست کم ۳۰۰ پلیس و نظامی نیز مجروح و حدود ۴۰۰ تن از شهروندان معترض نیز در بیمارستان ها و مراکز درمانی بستری شده اند.
اعتراض گسترده در قزاقستان ناشی از چیست؟
جنبش اخیر به دنبال اعتراض مردم خشمگین به افزایش بهای بنزین و پس از آن بهای گاز مورد نیاز خودروها پدیدار شد و از روز یکشنبه در چندین شهر بالا گرفت. تظاهرات در کشور استبدادی قزاقستان قانونا ممنوع بوده و این گونه تجمعات نادر است.
قزاقستان، این بزرگترین اقتصاد آسیای مرکزی در گذشته به نرخهای رشد دو رقمی عادت کرده بود، اما اخیرا از کاهش قیمت نفت و بحران اقتصادی در روسیه رنج میبرد، دو عاملی که منجر به کاهش ارزش واحد پولش «تنگه» و تورم شدید شده است.
دو خبرنگار خبرگزاری فرانسه که روز سهشنبه شاهد تیراندازی پلیس برای متفرق کردن جمعیت در آلماتی بودند، شمار معترضان را حداقل ۵ هزار براورد کردهاند. آنها گفتهاند که در آن شب پیامرسانهای واتساپ، تلگرام و سیگنال در قزاقستان قطع شدهاند.
نقطه آغاز اعتراضات روز یکشنبه پس از اعلام افزایش قیمت گاز مایع طبیعی، الانجی در شهر «ژانا ئوزَن» واقع در منطقهای سرشار از منابع طبیعی در غرب کشور آغاز شد و سپس به شهر بزرگ دیگر منطقه یعنی آقداغ در ساحل دریای خزر گسترش یافت.
عصر روز سهشنبه، مقامات تلاش کردند ضمن موافقت با کاهش قیمت الانجی، وضعیت را آرام کنند و نرخ آن را در منطقه بحرانزده ۵۰ تنگه (۰.۱ یورو) در هر لیتر اعلام کردند. بهای افزایش یافته قبلی که از ابتدای سال میلادی جاری اعمال شده بود، ۱۲۰ تنگه بود. اما این وعده کارساز نبود و معترضان خواستار گفتگو با رئیس جمهور شدند.
شهر «ژانا ئوزَن» در گذشته یک بار دیگر نیز صحنه مرگبارترین ناآرامیهایی بود که قزاقستان از زمان استقلال از اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ به خود دیده بود. در سال ۲۰۱۱ دست کم ۱۴ تن از کارگرانی که به شرایط کار و پایین بودن دستمزدشان در یک سایت نفتی در این منطقه راهپیمایی کرده بودند، در جریان سرکوب دولتی به دست نیروهای پلیس کشته شدند.
استان مینقشلاق که شهر «ژانا ئوزَن» در آن واقع شده است، به الانجی به عنوان منبع اصلی سوخت خودروها وابسته است. هر گونه افزایش قیمت این کالا منجر به افزایش قیمت محصولات غذایی میشود خود که از زمان شروع همهگیری ویروس کرونا در حال افزایش بوده است.