پیشگیری از تبخال + درمان
تبخال را ممکن است به اسم تب تاولی هم بشناسید. عاملی برای ایجاد آن است و همه افراد به آن مبتلا نمی‌شوند.
برخی از مردم به آن مبتلا می‌شوند، برخی هم مبتلا نمی‌شوند. اگر تبخال زدید، نگران نباشید. راه‌هایی برای درمان و پیشگیری از آن وجود دارد.
سرماخوردگی عامل تبخال نیست
فهرست مطالب
- سرماخوردگی عامل تبخال نیست
- چرا همه به تبخال دچار نمی‌شوند؟
- محرک تبخال چیست؟
- آفت دهان با تبخال تفاوت دارد
- چه زمانی تبخال مسری است؟
- آیا می‌توانید جلوی انتشار تبخال را بگیرید؟
- کرم‌های ضد ویروس می‌تواند برای درمان موثر باشد
- چگونه درد تبخال را تسکین دهید
- داروهای نسخه‌ای در دسترس هستند
- چگونه تبخال را تشخیص می‌دهید؟
- آیا تبخال می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند؟
- تبخال به چه قسمت‌های دیگری ممکن است سرایت کند؟
- چگونه از شیوع این بیماری جلوگیری کنید؟
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
بر خلاف نامش، عامل اصلی ایجادکننده آن، تب نیست. اغلب عامل آن ویروس هرپس‌سیمپلکس نوع اول یا اچ.اس.وی (HSV) است. فرد مبتلا آن را از تماس با پوست یا رطوبت بدن فرد آلوده دریافت می‌کند. این ویروس هنگام تولیدمثل به پوست آسیب می‌رساند و موجب ایجاد زخم‌های آبدار می‌شود که حدوداً یک هفته طول می‌کشد. ضمن شیوع، اچ.اس.وی نوع اول در داخل سلول‌های عصبی پنهان می‌شود، بنابراین هرگز به طور کامل درمان نمی‌شود.
چرا همه به تبخال دچار نمی‌شوند؟
حدود دو سوم ما به این ویروس آلوده شده‌ایم. معمولاً از طریق بوسیدن هم اتفاق می‌افتد. پس چرا فقط تعداد کمی به تبخال مبتلا می‌شوند؟ پاسخ آن ممکن است در ژن آدم‌ها باشد. اکثر افرادی که به تبخال مبتلا می‌شوند، ژن‌های مشترک دارند که ممکن است به نحوه عملکرد این ویروس در بدن مرتبط بوده و عامل شیوع بیماری باشد.
محرک تبخال چیست؟
اچ.اس.وی نوع اول در اعصاب ما وجود دارد. بیشتر اوقات بدون محرک است، اما ممکن است محرک‌هایی داشته باشد که موجب بروز تبخال می‌شوند. ممکن است از نور‌خورشید یا تب گرفته تا استرس و پریود متغیر باشد. برخی افراد دو بار در سال یا کمتر به تبخال دچار می‌شوند. در برخی دیگر، هر ماه اتفاق می‌افتد.
آفت دهان با تبخال تفاوت دارد
تبخال معمولاً بر روی لب‌ها ظاهر می‌شود. آفت دهان روی قسمت داخلی دهان تاثیر می‌گذارد. آفت‌ها ویروس هرپس را درگیر نمی‌کنند و مسری نیستند. هیچ کس نمی‌داند چه چیزی موجب آن می‌شود. تبخال‌ها عموماً با قرمزی و تحریک پوست ظاهر می‌شوند. تاول‌ها ایجاد می‌شوند، می‌ترکند و سپس قبل از بهبودی پوسته پوسته می‌شوند.
چه زمانی تبخال مسری است؟
از زمانی که پوست دچار خارش یا قرمزی می‌شود، ویروس احتمالاً وجود دارد و منتشر می‌شود. زمانی که تاول‌ها ظاهر می‌شوند و بلافاصله بعد از ترکیدن بیشتر مسری خواهد بود. هنگامی که پوست به طور کامل بهبود یابد و دوباره طبیعی به نظر برسد، دیگر سرایت نخواهد کرد. اما همچنان می‌توانید ویروس را در هر زمانی از طریق بزاق منتقل کنید، حتی زمانی که تبخال ندارید.
آیا می‌توانید جلوی انتشار تبخال را بگیرید؟
بله، زمانی که زخمی روی پوست دارید، احتیاط کنید. کسی را نبوسید و از مسواک، ظروف یا عینک مشترک استفاده نکنید. از رابطه جنسی دهانی صرف‌نظر کنید. رعایت این امر موجب کاهش بیشتر شیوع ویروس اچ.اس.وی نوع اول می‌شود، اگرچه ممکن است نتوانید به طور کامل جلوی انتشار آن را بگیرید.
کرم‌های ضد ویروس می‌تواند برای درمان موثر باشد
کرم‌ها و ژل‌ها، اغلب مدت زمان بهبود تبخال را کوتاه می‌کنند، اما اگر آن را به محض بروز علائم آن درمان کنید، زودتر اثر می‌کند. کرم دوکوسانول بدون نسخه موجود است. کرم آسیکلوویر (زویراکس) و کرم پنسیکلوویر (دناویر) با نسخه پزشک نیز موجود هستند.
چگونه درد تبخال را تسکین دهید
در حالی که دوره درمان آن ممکن است تا ۲ هفته طول بکشد، در برخی موارد ممکن است بیش از یک هفته هم طول نباشد. هیچ درمانی برای تبخال وجود ندارد، اما برخی کرم‌ها و ژل‌های بدون نسخه می‌تواند علائمی مانند سوزش و درد را کاهش دهند. همچنین می‌توانید از کمپرس گرم یا سرد استفاده کنید.
داروهای نسخه‌ای در دسترس هستند
زمانی که در اولین لحظه بروز تبخال، دارو مصرف می‌کنید مانند حالت گزگز، قرمزی یا خارش پوست، می‌تواند دوره درمان و بهبودی را کاهش دهد. داروی آسیکلوویر را قبل از بروز کامل علائم تبخال مصرف کنید و پنج بار در روز و تا مدت ۵ روز کامل استفاده کنید، یا می‌توانید والاسیکلوویر (والترکس) را به محض بروز تبخال و تا ۱۲ ساعت بعد از آن مصرف کنید. فامسیکلوویر (فامویر) را می‌توان به صورت تک دوز تجویز کرد. آسیکلوویر باکال نیز همینطور است، اما به جای داروی خوردنی، این دارو را روی لثه می‌گذارند و به محض قرار گرفتن روی لثه، تاثیرش را می‌گذارد.
چگونه تبخال را تشخیص می‌دهید؟
در مورد تبخالی که روی لب ظاهر نمی‌شود، چطور؟ آنها همیشه روی لب ظاهر نمی‌شوند، بلکه می‌تواند در هر جایی از صورت ظاهر شود، مانند گونه، چانه یا بینی. تبخال در اغلب افراد، هر بار در همان یک ناحیه ظاهر می‌شود.
آیا تبخال می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند؟
بله، اما نادر است. اگر تبخال و سپس ناحیه‌ای از پوست زخم‌شده یا مخاط آن را لمس کنید. این پوشش مرطوب و محافظ در قسمت‌هایی از بدن مانند دهان، بینی، اندام تناسلی ظاهر می‌شود و می‌تواند منجر به عفونت پوستی یا تبخال شود. برای جلوگیری از انتشار آن، دست‌های خود را بشویید و مطلقا تبخال را لمس نکنید.
تبخال به چه قسمت‌های دیگری ممکن است سرایت کند؟
ظهور تبخال در چشم‌ها که به آن تبخال چشمی گفته می‌شود و اغلب قرنیه را درگیر می‌کند و عامل عفونت اصلی کوری قرنیه است، بنابراین سریع‌تر آن را درمان کنید. هرپتیک‌ویتلو نیز یک بیماری دردناک است که بر روی انگشتان تاثیر می‌گذارد. بچه‌ها معمولاً زمانی که تبخال دارند و انگشتان یا شست خود را می‌مکند، به آن مبتلا می‌شوند.
چگونه از شیوع این بیماری جلوگیری کنید؟
مصون ماندن کامل از آن سخت است، اما کارهایی هست که می‌توانید برای مراقبت از خودتان انجام دهید. عامل محرک را بشناسید و از آن اجتناب کنید. از نورآفتاب دوری کنید و یا از کرم ضدآفتاب و بالم لب ضد اشعه ماوراء‌بنفش استفاده کنید. بدانید چه چیزی برای کنترل استرس مفید است. با خواب زیاد و ورزش روزانه سیستم ایمنی بدنتان را سالم نگه دارید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
به پزشک مراجعه کنید اگر:
• سیستم ایمنی ضعیف دارید.
• تبخال در عرض ۲ هفته خوب نشود.
• علائم آن شدید باشد.
• چشم‌ها را تحریک کند.
• شما زیاد یا مکرراً مبتلا به تبخال می‌شوید.