مکانیسم ماشه چیست ویکی پدیا
مکانیسم ماشه چیست ویکی پدیا به زبان ساده
در نظریه بازی، استراتژی ماشه یکی از استراتژیهای پرکاربرد در بازیهای تکرار شونده است. بازیکنی که استراتژی ماشه را به کار میبرد، در ابتدا همکاری میکند، اما به محض این که بازیکن دیگر استراتژی دیگری در پیش گرفت، بازیکنی که استراتژی ماشه را به کار بسته است، تا انتهای بازی روشی غیر از حالت اولیه در پیش میگیرد. از آن که کوچکترین عدم همکاری از سوی بازیکن رقیب، موجب کنار گذاشتن همکاری تا ابد میشود، استراتژی ماشه بیشترین بیتفاوتی را برای بازیکنی که آن را در پیش گرفته، منعکس میسازد.
استراتژی ماشه در روابط بینالملل
در روابط بینالملل، یک کشور تحت استراتژی ماشه تنها در صورتی با کشور شریکش همکاری میکند که هیچگاه از سوی آن کشور استثمار نشده و آن کشور به توافقهایش پایبند بوده باشد. از آن که در صورت تخطی یک کشور از توافق، کشور دیگر تا ابد خلاف آن توافق را عمل خواهد کرد، استراتژی ماشه میتواند تبدیل به یک حالت محدودکننده شود، حالتی که همه اعضا در آن به شدیدترین شکل رفتار میکنند. قضیه عامیانه بیان میکند که اگر دو کشور صبور باشند، میتوان به یک تعادل کامل دست یافت.
مکانیسم ماشه چگونه تعبیه شده است؟
در جریان مذاکرات وین، دولت آمریکا موفق شد بندی را در توافق نهایی بگنجاند که امکان بازگرداندن تمامی تحریمها در صورت تخطی ایران از اجرای تعهدات برجامی را فراهم میکرد.
این بند اجازه میدهد که تمامی تحریمها به صورت خودکار بازگردند، بدون آنکه اعضای شورای امنیت در این خصوص از حق وتو برخوردار باشند.
در آن زمان آمریکا بیم آن را داشت که روسیه یا چین ممکن است قصد وتوی بازگشت مجدد تحریمها را داشته باشند.
مکانیسم ماشه چه ارتباطی با تحریم تسلیحاتی ایران دارد؟
در قطعنامه مصوب سال ۲۰۱۵ آمده است که تحریم تسلیحاتی ایران، که پیشتر جزو تحریمهای سال ۲۰۰۷ شورای امنیت علیه ایران محسوب میشد، روز ۱۸ اکتبر سال جاری به پایان برسد.
درحالی که موعد پایان تحریم تسلیحاتی ایران نزدیک میشد، آمریکا از کشورهای عضو شورا خواست این تحریم تسلیحاتی تمدید شود و قطعنامهای را نیز در این رابطه به رای گذاشت.
با رای نیاوردن این قطعنامه در شورای امنیت در روز ۲۳ مرداد، اکنون ایالات متحده از راهی دیگر برای بازگرداندن این تحریم تسلیحاتی استفاده کرده است.
به عبارت دیگر از آنجا که تحریم تسلیحاتی ایران به یک قطعنامه شورای امنیت بازمیگردد و مکانیسم ماشه تمامی قطعنامههای تحریم از جمله آن قطعنامه را نیز بازمیگرداند، در نتیجه آمریکا میخواهد با فعال کردن مکانیسم به هدف خود در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران برسد.
آیا آمریکا میتواند به لحاظ قانونی مکانیسم ماشه را فعال کند؟
در متن قطعنامه ۲۲۳۱ آمده است که هر کشور «شرکتکننده» در توافق هستهای میتواند در صورتی که کشور دیگر را ناقض تعهد تشخیص داد، این مکانیسم را فعال کند.
با این حال آمریکا و اروپا بر سر کشور «شرکتکننده» اختلاف نظر دارند. اروپا استدلال میکند که آمریکا در سال ۲۰۱۸ از توافق خارج شده و به لحاظ قانونی دیگر «شرکتکننده» محسوب نمیشود. در نتیجه نمیتواند «ماشه» را فعال کند.
در سوی مقابل آمریکا میگوید که از برجام خارج شده است و نه از قطعنامه شورای امنیت. مقامات ایالات متحده و آمریکاییها استدلال میکنند که در تصویب قطعنامه شورای امنیت به عنوان «شرکتکننده» حاضر بودهاند و از آنجا که این قطعنامه همچنان اجرایی تلقی میشود، میتوانند مکانیسم ماشه را فعال کنند.