آش دندونی چطوری درست میشه
آش دندونی چطوری درست میشه
فهرست مطالب
آش دندونی با قلم ، آش دندونی ساده ، طرز تهیه آش دندونی برای ۴۰ نفر ، آش دندونی برای ۳۰ نفر ، آش دندونی برای ۱۰ نفر ، طرز تهیه آش دندونی بچه ، طرز تهیه آش دندونی ساده و خوشمزه ، طرز تهیه آش دندونی تهرانی ، طرز تهیه آش دندونی مشهدی ، طرز تهیه آش دندونی برای ۱۵ نفر ، طرز تهیه آش دندونی بدون گوشت ، طرز تهیه آش دندونی برای ۲۰ نفر ، طرز تهیه آش دندونی کرمانشاه ، طرز تهیه آش دندونی تبریزی
آش یکی از غذا‌های پرطرفدار در بین ایرانیان است که معمولا برای دورهمی‌ها تهیه می‌شود و به عنوان عصرانه و یا پیش غذا سرو می‌شود. این پیش غذای خوشمزه به داشتن حبوبات در آن دارای ارزش غذایی بالایی دارد. از این‌رو انواع آش در شهرهای مختلف، به سبک‌های متفاوت طبخ می‌شود؛ از جمله آش‌ها می‌توان به آش دوغ، آش شله قلمکار، آش ترش، آش رشته اشاره کرد.
آش دندونی یکی از آش‌های سنتی است که به نشانه شادی از رشد اولین دندان کودک تهیه می‌گردد. این آش خوشمزه را همسایه‌ها و فامیل می‌خورند و در قبال آن به منزله آرزوی صحت و سلامتی به نوزاد هدیه می‌دهند.
در تهیه این آش از انواع حبوبات و گندم استفاده می‌شود و از آنجا که پختن گندم زمان بر است، از آن دسته آش‌هایی است که باید وقت زیادی برای طبخ آن اختصاص داد. آش دندونی را به دو روش می‌توان تهیه کرد در یک روش از انواع حبوبات و آب قلم، و در روش دیگر از گوشت استفاده می‌شود. اگر شما نیز مایلید با طرز تهیه آش دندونی هستید، با ما همراه باشید.
طرز تهیه آش دندونی با گوشت
| مواد لازم برای ۴۰ نفر | |
| گندم | ۵ کیلوگرم |
| نخود | ۳ کیلوگرم |
| کشمش | ۱.۵ کیلوگرم |
| گردوی خرد شده | ۱.۵ کیلوگرم |
| پیاز | ۴ کیلوگرم + ۴ عدد |
| گوشت چرخ کرده | ۲ کیلوگرم |
| نمک، زردچوبه و فلفل | به میزان لازم |
| روغن | به میزان لازم |
دستور تهیه:
- ۴ کیلوگرم پیاز را پوست گرفته، خلالی ریز خرد کرده و سرخ کنید تا طلایی شود.
- نخود را از روز قبل خیس کرده و چند بار آب آن را عوض کنید تا نفخ آن گرفته شود.
- نخود را بپزید و در اواخر پخت آن کمی نمک و زردچوبه به آن اضافه کنید تا خوشرنگ شود.
- گندم را از روز قبل خیس کنید تا کمی نرم شود.
- در یک قابلمه بزرگ کمی روغن ریخته و یک چهارم پیاز داغ به همراه کمی نمک و زردچوبه به آن اضافه کنید؛ کمی که تفت خورد، ۵ برابر حجم گندم به آن آب جوش اضافه کرده و گندم را در آن بریزید.
- حرارت را ملایم کرده و اجازه دهید تا گندم خوب بپزد.
- چهار عدد پیاز نسبتا بزرگ را رنده کرده و به همراه نمک، زردچوبه و فلفل به گوشت چرخ کرده اضافه کنید، سپس خوب باهم ورز دهید تا مواد کاملا مخلوط و یکدست شوند.
- مایه گوشت را با کف دست به صورت کره‌های کوچک درآورده، در یک ماهیتابه کمی روغن ریخته و کوفته ریزه‌ها را به آن اضافه کنید و کمی تفت دهید.
- وقتی گندم پخت، نخود پخته و کوفته ریزه‌های تفت داده شده را به آن اضافه کرده و نمک و فلفل آش را تنظیم کنید.
- کشمش را تمیز بشویید و ۱۵ دقیقه در آب خیس کنید.
- سپس آن را صاف کرده و با مقداری از پیاز داغ در یک ماهیتابه کمی تفت دهید.
- ۱۵ الی ۳۰ دقیقه فرصت دهید تا آش کاملا جا بیفتد، سپس آن را در ظرف کشیده و با پیاز داغ، گردوی خرد شده و کشمش تفت داده شده تزیین کنید.
طرز تهیه آش دندونی با قلم
| مواد لازم برای ۴۰ نفر | |
| نخود | ۲ کیلوگرم |
| لوبیا چیتی | ۱.۵ کیلوگرم |
| لوبیا قرمز | ۱.۵ کیلوگرم |
| لوبیا سفید | ۱.۵ کیلوگرم |
| عدس | ۲ کیلوگرم |
| گندم پوست کنده | ۴ کیلوگرم |
| قلم گوساله | ۲ عدد |
| نمک، زردچوبه، فلفل سیاه و قرمز | به میزان لازم |
| پیاز | ۴ کیلوگرم |
| نعنا داغ و کشک | به میزان لازم |
دستور تهیه:
- حبوبات را از ۲۴ ساعت قبل خیس کنید تا کمی نرم شوند و نفخ آن‌ها گرفته شود.
- گندم را از شب قبل خیس کنید تا نرم شود.
- قلم گوساله را با پیاز و کمی زردچوبه بپزید و ۴-۳ ساعت فرصت دهید تا عصاره آن کاملا خارج شود.
- پیازها را خرد کرده و سرخ کنید.
- مقداری از پیاز داغ را در یک قابلمه بزرگ ریخته و با کمی زردچوبه تفت دهید، سپس به آن آب اضافه کرده، گندم و حبوبات خیس خورده (به جز عدس) را در قابلمه بریزید و فرصت دهید با حرارت ملایم خوب بپزند.
- یک ساعت آخر پخت، عدس را به همراه آب قلم به قابلمه اضافه کنید.
- بعد از اینکه گندم و حبوبات پخته شدند، نیمی از پیاز داغ، نمک و فلفل را به آن اضافه کرده و اجازه دهید آش به مدت ۴۵ دقیقه دیگر بپزد و کاملا جابیفتد و لعاب دار شود.
- آش را در ظرف مناسب بکشید و با کشک و پیاز داغ و نعنا داغ تزیین کنید.
طرز تهیه آش دندونی با سیرابی
این آش به عنوان یکی از آش‌های مناسبتی ایرانی، معمولا برای جشن دندان درآوردن کودکان پخته می‌شود. این آش، در مناطق مختلف ایران مانند تبریز، کرمانشاه، مشهد و… به شیوه‌های متفاوتی طبخ می‌شود. در این بین، آش دندونی با سیرابی هم یکی از گزینه‌های خوشمزه‌ای است که می‌توانید امتحان کنید. طرز تهیه آش دندونی با سیرابی را در ادامه بخوانید.
| مواد لازم برای ۵ نفر | |
| سیرابی | یک دست |
| گندم و جو پوست کنده(یا بلغور گندم و جو) ، نخود، لوبیا قرمز و عدس | از هر کدام نصف لیوان |
| پیاز درشت | یک عدد |
| زیره سبز یا سیاه | یک قاشق غذاخوری |
| نمک، فلفل سیاه و زردچوبه | به مقدار لازم |
| نعناع و سیر (برای تزیین) | به مقدار لازم |
دستور تهیه:
- از شب قبل، نخود و لوبیا و گندم و جو را در آب بخیسانید و در طی این مدت چند بار آب آن را عوض کنید.
- پیاز را به صورت خلالی و درشت خرد کرده و در کمی روغن تفت دهید. سپس مقداری زردچوبه اضافه کنید.
- قسمتی از پیاز را برای تزئین آش کنار بگذارید و به باقیمانده‌ی آن حبوبات خیس خورده و مقداری زیره را بیفزایید.
- تکه‌های سیرابی تمیز شده را هم به مواد فوق اضافه کنید و روی مواد تا جایی آب بریزید که روی سطح مواد را به طور کامل بپوشاند.
- حالا قابلمه را برای مدت ۱۰ تا ۱۲ ساعت روی حرارت ملایم قرار دهید و در این مدت، مرتبا به آش سر بزنید و مقدار آب آن را چک کنید. فراموش نکنید که در اواسط پخت، عدس را هم اضافه کنید. چون نسبت به حبوبات دیگر، زمان پخت کمتری لازم دارد.
- این آش با این مدت طولانی پخت، لعاب بسیار خوبی دارد و سرشار از پروتئین سیرابی، حبوبات و… است.
نکته: در صورت استفاده از زودپز، از همان ابتدا و همراه با حبوبات دیگر، عدس را هم اضافه کنید. سطح آب در این حالت باید دو بند انگشت بالاتر از مواد باشد و در حدود ۲ ساعت و نیم زمان لازم است تا تمام مواد به طور کامل بپزند.
- نعناع و سیر را با حرارت کم و خیلی سریع تفت دهید تا نسوزند.
- بهتر است برای حفظ عطر و بوی فلفل، آن را در آخرین مراحل پخت به غذا اضافه کنید.
- در مورد اضافه کردن نمک هم عجله نکنید و آن را به اواخر پخت موکول کنید. چون نمک باعث سفت شدن سیرابی می‌شود.
بعضی آش دندونی ترش‌مزه را می‌پسندند، برای این طعم می‌توانید مقداری قره قروت و یا آبغوره یا آبلیمو به آش اضافه کنید.
نکات مهم و اصولی در تهیه آش دندونی ایده آل:
- در تهیه این آش می‌توانید از آب گوشت به جای آب قلم استفاده کنید.
- این آش به دلیل داشتن گندم زود ته می‌گیرد، بنابراین هنگام پختن باید مرتب آن را هم بزنید تا ته نگیرد.
- برای تزیین آش دندونی می‌توان از نعنا داغ هم استفاده کرد.
نکات پخت آش دندونی شهرهای مختلف
آش دندونی کردستان
*در کردستان برای درست کردن آش دندونی که به آن «دانه کُلانه» از نخود سیاه استفاده می‌کنند و به جای آب معمولا در آن آب قلم می‌ریزند. سبزی اصلی آش دندونی کردستانی‌ها مرزه خشک است و در آن کشک و سبزی تازه نمی‌ریزند.
آش دندونی تبریزی
*در آش دندونی تبریزی که به آن «آش دیشلیق» می‌گویند در گذشته سیرابی هم می‌ریختند. علاوه بر این برخی تبریزی‌ها معتقدند آش تبریزی حتما باید با آب قلم پخته شود ،۷ نوع حبوبات و البته گوشت هم داشته باشد. گردو و شیر از جمله مواد اصلی پخت آش دندونی تبریزی‌ها هستند و در خیلی موارد به جای آب قلم، شیر محلی استفاده می‌کنند. خلال پسته و بادام ، گردو و گاهی کشمش تفت داده شده هم از جمله مواد تشکیل دهنده آش دندونی تبریزی هستند. علاوه بر این در برخی شهرهای آذربایجان شرقی از میان حبوبات فقط نخود گرد استفاده می‌شود. در این صورت سایر مواد آش دندونی عبارتند از: گندم، شیر، مغز گردو، خلال بادام، خلال پسته، کشمش و پیازداغ و کره یا روغن حیوانی.
آش دندونی کرمانشاهی
*کرمانشاهی‌ها هم به آش دندونی «دانه کلانه» می‌گویند. وجه تسمیه دانه کلانه این است که قبل از پختن آش مقداری حبوبات را برای پرندگان می‌ریزند تا دعای خیر پشت سر کودک باشد. کرمانشاهی‌ها هم برای قوت بیشتر آش دندونی آن را با آب قلم گاو یا گوسفند می‌پزند.
آش دندونی مشهدی
*آش دندونی مشهدی‌ها هم مشهور است. مشهدی‌ها به آش دندونی «آش دنیک» می‌گویند و آن را با گوشت گوسفند و آب قلم درست می‌کنند. سبزواری‌ها در آش دنیک تره تازه ساطوری خرد شده هم می‌ریزند.
آش دندونی اصفهانی
*اصفهانی‌های قدیمی هفت عدد گندم را نخ می‌کردند و داخل قابلمه آش می‌گذاشتند تا بپزد. سپس گندم نخ شده پخته شده را به پشت بام پرت می‌کردند تا خوراک گنجشک‌ها شود و معتقد بودند با این کار دندان کودک سریع‌تر در می‌آید.