مصاحبه با بیژن برادر نسرین مقانلو و سرمربی تکواندو + عکس
تیم ملی تکواندو باز هم فراتر از انتظار ظاهر شد؛ تیمی که خرداد امسال در رقابتهای قهرمانی آسیا در تاشکند با قرار گرفتن بر سکوی قهرمانی، ناظران و منتقدان را حیرتزده کرده بود در شرایطی در اینچئون با کسب چهار مدال طلا بهترین نتیجه تاریخ تکواندوی ایران را در عرصه بازیهای آسیایی کسب کرد که چنین نتیجهای در مهد تکواندوی دنیا یعنی کره جنوبی برگزار میشد و کمتر کسی تصور میکرد شاگردان بیژن مقانلو اینچنین باصلابت و اقتدار ظاهر شوند.
او حالا که تیمش در دو میدان مهم خوش درخشیده است با اعتماد به نفس بیشتر از پیگیری برنامههایش برای درخشش در میدانهای پیشرو و ازجمله المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو حرف میزند. مقانلو که در بدو به عهده گرفتن این مسئولیت، بسیاری سرنوشت مشابه اسلاف او در تیم ملی را برایش متصور بودند، در حالی با درخشش در این دو رویداد قارهای موقعیتش در راس تیم ملی تکواندو تثبیت شده است که خود صداقت را رمز و عامل اصلی کامیابیهای اخیر تیم ملی تکواندو میداند.
گفتوگوی ما با سرمربی تیمی که پس از کشتی که شش طلا در اینچئون گرفت. با چهار مدال طلا دومین مربی موفق ورزش ایران در هفدهمین دوره بازیهای آسیایی بود ـ در پی میآید.
قبل از اعزام تیم ملی به بازیهای آسیایی با توجه به اینکه بازیها در کره جنوبی، مهد تکواندوی دنیا برگزار میشد، همه کارشناسان شرایط سختی را برای تیم ملی کشورمان متصور بودند، در اینباره وقتی قبل از عزیمت تیم به اینچئون با شما همصحبت شدیم، گفتید چرا باید از شکستی حرف بزنیم که هنوز اتفاق نیفتاده است، بیایید درباره پیروزی حرف بزنیم. خوشبختانه این ذهنیت شما کارخودش را کرد و تیم ملی تکواندوی مردان چهار طلا در اینچئون کسب کرد، این نگاه شما مبتنی بر واقعیت بود یا با هدف روحیه دادن به تیم؟
همیشه این را گفتم که برای کسب موفقیت باید مجموعه عواملی وجود داشته باشد. عواملی که دست به دست هم داده و راه رسیدن به هدف را هموار کنند. معتقدم اولین و مهمترین عامل در این راه همدلی است؛ نکتهای که چندین ماه است بخوبی در تیم ما شکل گرفته است و تمام اعضای تیم به چیزی جز موفقیت فکر نمیکنند. دومین عامل، انگیزه برای کسب موفقیت است که این انگیزه هم بخوبی در تیم ما وجود داشت و نلاش و امیدواری، دیگر عوامل مهمی است که در تیم ما وجود داشت. باتوجه به برنامه منظم و دقیقی که طراحی کرده بودیم، آینده تیم را روشن میدیدم و به درخشش فوقالعاده امیدوار بودیم، هرچند خیلیها باورشان نمیشد، اما ما با علم به اینکه راه سختی برای موفقیت داریم، برنامههای خود را تنظیم کرده بودیم و برای اینکه از پس این کار سخت بربیاییم پلهها را آسانسوری پیمودیم. خدا را شاکریم که توانستیم به این موفقیت دست یابیم.
یعنی صرفا با چهار عامل میتوان به موفقیتی اینچنین بزرگ دست یافت؟
شکی نیست تکتک اعضای خانواده تکواندو در کسب این موفقیت موثر بودهاند، اما این تاثیر به یک میزان نبوده و هر کس به اندازه خودش تاثیر گذاشته است. مهم این است که حاصل زحمات خانواده تکواندو به اینجا ختم شد که نتیجه مطلوب کسب کردیم و توانستیم کمک حال کاروان ورزش ایران باشیم.
با اینکه تیم شش نفره تکواندوی مردان چهار مدال طلا کسب کرده است، اما شما بلافاصله پس از بازیها عنوان کردید تیم ایران میتوانست شش مدال طلا کسب کند، این در حالی بود که سجاد مردانی و یوسف کرمی در همان ابتدای راه مقابل حریفانشان شکست خوردند.
هنوز هم چنین نظری دارم، اما به هر حال بعضی مواقع در میدانهای مختلف تلفاتی وجود دارد و در کارزار بوسان نیز این تلفات به نام مردانی و کرمی خورد. ولی بازهم از این عزیزان تشکر میکنم که باوجود اینکه خودشان بشدت از شکستشان ناراحت بودند تا دقیقه آخر به دیگر اعضای تیم انرژی میدادند و این جای تقدیر دارد. آنها مثل همه ما میدانند اینچئون پایان کار نبود و این راه ادامه دارد. ما هنوز تورنمنتهای مختلفی در پیش داریم و راهمان به پایان نرسیده است و باید همچنان تلاش کنیم و در کنار هم باشیم. برنامهریزی ویژهای برای حضور در رقابتهای جهانی سال آینده (اردیبهشت ماه) خواهیم داشت. فراموش نکنید کسانی تکواندوکاران ما را در اینچئون شکست دادند که خودشان در نهایت مدال طلای این بازیها را کسب کردند. حریف ازبکستانی که یوسف کرمی به آن باخت یک تکواندوکار معمولی نیست، او قهرمان آسیا و قهرمان رقابتهای گرند پریکس است و واقعا سه امتیاز بحثبرانگیز به او دادند که مبارزه ۵ بر ۴ شد و یوسف باخت. سجاد مردانی نیز همین شرایط را داشت. دو ضربه سه امتیازی زد که به نظر ما امتیاز او را ندادند و در لحظات پایانی در حالی که ۵ بر ۴ از حریف جلو بود، یک اخطار گرفت. به هر حال در مسابقات این مسائل هم پیش میآید.
در مورد یوسف کرمی پیش از عزیمت تیم ملی به اینچئون صحبت بر سر این بود که او پس ازاین بازیها به کادر فنی اضافه میشود، اما اظهارنظر روزهای گذشته شما خلاف این گمانهزنیها را نشان داد. سرانجام یوسف کرمی در مربیگری چه خواهد بود؟
هنوز فدراسیون در این رابطه تصمیمی نگرفته است. مطلبی که باید در اینجا مورد توجه باشد این که دوست داریم تمام قهرمانانی که بازنشسته میشوند در خدمتشان باشیم، اما کادر فنی محدودیتهایی دارد و فکر میکنم فدراسیون هر زمان بتواند، از تمام قهرمانان استفاده خواهد کرد. یوسف کرمی، فرمانده تیم ما بود و برای ما فوقالعاده عزیز است و ما هیچ وقت فرماندههای تیم را فراموش نخواهیم کرد، همچنان که فرماندههای قبلی را هم فراموش نخواهیم کرد. به هر حال در شرایطی که در تیم ملی بزرگسالان با محدودیت مواجه هستیم، فکر میکنم حضورش در تیمهای پایه خیلی مفید خواهد بود.
موفقیت اینچئون در حالی محقق شد که پیشتر در رقابتهای قهرمانی آسیا (خردادماه ـ ازبکستان) نیز قهرمان شده بودید، اما حتی قبل از آن مسابقات هم برخی نگاه تردیدآمیزی به عملکرد شما داشتند و برخی حتی منتظر زمین خوردن تیم بودند. این دیدگاهها ریشه در چه دارد؟
تمام این صحبتها را به حساب بیاطلاعی از کیفیت و کمیت برگزاری مسابقات مختلف تکواندو در مقطع فعلی میگذارم. شاید خود من هم اگر در جریان این رقابتها قرار نداشتم، مثل دوستان همین قضاوتها را داشتم. معتقدم آنها خانواده تکواندو هستند و دلسوزان تکواندو. همه اعضای تکواندو به ما انرژی میدهند. باید اینگونه ببینیم منتقدان به این دلیل درباره ما قضاوت دیگری میکردند که میخواستند ما با جدیت بیشتری کار کرده و حواسمان جمع باشد و ریزبینتر و با جدیت دوچندانی کار کنیم.
تیم تحت رهبری شما در حالی در اینچئون بهترین نتیجه تاریخ تکواندوی ایران در بازیهای آسیایی را کسب کرد که به هر ترتیب با توجه به رویکرد جدید دو سال اخیر فدراسیون تکواندو، نتیجه این رقابتها تا حد زیادی در ادامه یا قطع همکاری شما با تیم ملی موثر بود. همینطور است؟
از بدو شروع کار در سمت سرمربیگری تیم ملی پروژه و برنامه مد نظر ما که ارائه کردیم به بازیهای المپیک ریودوژانیروی ۲۰۱۶ منتهی میشد، اما به هر ترتیب خواسته یا ناخواسته تمام رویدادهایی که در حضور ما در بازیهای المپیک موثر است؛ اعم از رقابتهای جهانی، قارهای و رقابتهای بینالمللی در قرارداد ما تاثیرگذار است. به عبارتی با اینکه قرارداد ما تا المپیک است، اما ادامه همکاری در این سمت منوط به نتایجی است که به دست میآوریم. خدا را شکر قدم به قدم جلو میرویم البته افت و خیز در کار به هر حال وجود دارد، هرچند من نام آن را افت و خیز نمیگذارم و اگر در مسابقهای نتیجه مطلوب نگرفتیم، دوستان منتقد هم چنانچه موشکافانه آن رقابتها را بررسی کنند با ما همنظر خواهند شد که افتی در کار نبوده است. به هر حال باوجود حضور در تورنمنتهای جایزه بزرگ و… ما دو دوره به اوج رسیدن آمادگی برای تیم ملی را مد نظر داشتیم؛ یکی رقابتهای قهرمانی آسیا و دیگری همین بازیهای اینچئون که خوشبختانه در اولی قهرمان شدیم و در دومی هم همگان درخشش تکواندوی ایران را دیدند.
پرسش دیگری که اینجا مطرح میشود این است که ما چگونه در کرهجنوبی، تکواندوی این کشور را در بخش مردان پشت سر گذاشتیم و در حالی که آنها سه طلا کسب کردند ما چهار طلا به دست آوردیم، ما خیلی پرقدرت شده بودیم یا آنها ضعیف شده بودند و چون رقابت مستقیم نداشتیم، موفق ظاهر شدیم؟
شک نداشته باشید این موفقیت ریشه در پرقدرت شدن ما دارد. ما میگوییم به خاطر قهرمانیهای پیاپی تکواندوکاران باید از آنها تجلیل شود و به آنها انرژی داد، نه اینکه موفقیتها را زیر سوال برد. چرا باید تیم ملی را تضعیف کنیم؟ این تیم مایه غرور ملی و نشاط اجتماعی است. جوانان ما پیشرفت کردهاند، اگر ما طلا میگیریم دلیل بر ضعیف بودن آنها نیست، دلیل بر اجرای ایدهآل برنامههای حمایت فدراسیون و سازمان تیمهای ملی و همدلی کادر فنی و بازیکنان است، از این زاویه که زاویه درستی هم هست، باید موفقیت را دید.
در شرایطی که همواره ورزشهای انفرادی ما ساز و کار مشخصی برای برگزاری رقابتهای انتخابی تیم ملی بهطور شفاف وجود ندارد و عمدتا سلایق شخصی حرف آخر را در انتخاب ترکیب نهایی تیم ملی میزند، اما دیدیم که شما به معنی واقعی کلمه رقابتهای انتخابی را در دستور کار قرار دادید و ترکیب تیم ملی را هم در رقابتهای قهرمانی آسیا و هم بازیهای آسیایی نفرات برتر رقابتهای انتخابی تشکیل دادند و آنها صاحب هوگوی تیم ملی شدند، چه ذهنیتی پس این اقدام وجود دارد؟
به هر حال مهمترین نکتهای که باعث میشود ورزشکار در کمال آرامش بتواند در تیم ملی انجام وظیفه کند، آرامش خاطر بابت آگاهی از شرایط تیم ملی و شرح وظایف خودش است. از همان ابتدای سال باتوجه به وجود پتانسیل بالایی که در تکواندو وجود داشت رقابتهای انتخابی را برگزار کردیم. این انتخابی در حالی برگزار شد که ما دو دسته تکواندوکار در اردوی تیم ملی داشتیم؛ نخست افرادی که در ردهبندی فدراسیون جهانی برای حضور در رقابتهای گزینشی المپیک حضور داشتند و دسته دوم بازیکنان جوان بودند. باتوجه به دیدگاهی که داشتیم، میخواستیم روی تکواندوکاران برتر متمرکز شویم. این تمرکز بنا به دلایلی همچون محدودیتهای مالی فدراسیون، کم شدن حاشیهها و تسریع در پیشرفت تیم در دستور کار قرار گرفت. اگر دقت کنید تیم ملی ما بدون اینکه کسی متوجه شده یا به عبارتی حاشیهای برای تیم ایجاد شود، پوستاندازی کرده است. ما نسبت به دوره گذشته بازیهای آسیایی پنج تغییر در ترکیب تیم ملی داشتیم که از این پنج تغییر در چهار وزن صاحب مدال طلا شدیم. کمتر کادری چنین ریسکی میکند، اما صداقت کادر فنی قوت قلبی بود برای تمام تکواندوکاران.
به پوستاندازی اشاره کردید، به هر حال شکست تکواندوکاران پرافتخاری مانند علیرضا نصر آزادانی و محمد باقریمعتمد و دیگران در رقابتهای انتخابی موضوع کوچکی نیست. آنها چگونه با این مساله کنار آمدند؟
همه تکواندوکاران بخوبی این مساله را پذیرفتند، چراکه ما صداقت کامل داشته و هیچگونه اعمال نظری در رقابتهای انتخابی نداشتیم و فقط نظارهگر بودیم. بچهها پذیرفتند رفاقت بین این بچهها آنقدر عمیق شده است که کسی تا از نزدیک این صمیمیت را نبیند، باورش نمیشود. چون همه میدانند هدف فقط سربلندی تیم ملی است. وقتی بچهها به مجموعه تیم ملی میاندیشند همین نتایج هم حاصل میشود، چون میدانیم وقتی اردونشینانی که همراه ما به اینچئون نیامدند، آرزوی سربلندی تیم ملی را داشتند و دعای خیرشان پشت سر اعضای تیم بود.
از صحبتهای شما اینگونه برمیآید که همچنان رویکرد برگزاری رقابتهای انتخابی شفاف ادامه خواهد داشت و هیچکس حاشیه امنی در تیم ملی نخواهد داشت و شرایط برای همه یکسان خواهد بود. همینطور است؟
مطمئن باشید این روند ادامه خواهد داشت. مهمترین رویداد پیش روی ما رقابتهای جهانی سال آینده است که اردیبهشت برگزار میشود و ما پس از حضور در رقابتهای جایزه بزرگ منچستر (آبان ماه) مرحله نخست رقابتهای انتخابی را برگزار میکنیم. قهرمانان رقابتهای قهرمانی کشور، رقابتهای آزاد کشوری، برترینهای لیگ و قهرمانان تورنمنت ۹۳ را در قالب یک انتخابی محک میزنیم و برترینها را برای حضور در اردوی تیم ملی گزینش میکنیم. این افراد با تکواندوکارانی که در اردو هستند رقابت درون اردویی برگزار خواهند کرد و آنهایی که در ردهبندی فدراسیون جهانی برای کسب سهمیه المپیک حضور دارند همچنان در این اردوها و اعزام به رقابتهای گزینشی باقی خواهند ماند و آنهایی که ردهبندی ندارند، از اردو حذف میشوند و ترکیب تیم ملی برای حضور در تورنمنتها و رقابتهای رسمی باز هم بر اساس انتخابی خواهد بود.
البته این درست که پشتوانهسازی کار سرمربی تیم ملی نیست، اما به هر حال هر چند شاهد ظهور نسل جدیدی در تیم ملی تکواندو هستیم، اما آیا شما حواستان به این موضوع هست که همپای این تکواندوکاران، کسان دیگری را بالا بکشید تا فردا اگر این نفرات در تیم ملی نباشند، دست تیم ملی خالی نماند؟
خود ما که بدمان نمیآید کار تیم ملی توسعه دوچندانی داشته باشد، اما یادتان باشد ما با محدودیت مالی فدراسیون مواجه هستیم و از حیث اعزام به رقابتهای گزینشی المپیک بار مالی زیادی متوجه فدراسیون شده است، اما فکر میکنم به محض اینکه شرایط مالی فدراسیون بهبود پیدا کند یک تیم ملی امید را راهاندازی خواهیم کرد، چون ظرفیت لازم وجود دارد و ما میتوانیم جوانان قبراقی داشته باشیم و بهتدریج آنها را به تیم ملی بزرگسالان تزریق کنیم. بهتدریج از آن جهت که شرایط تیم ملی بزرگسالان واقعا متفاوت است و ویترین فدراسیون تیم ملی بزرگسالان بوده و استمرار نتیجهگیری در آن مهم است.
به حضور در مسابقات جهانی اشاره کردید. آیا مسابقات جهانی هم در ارتقای ردهبندی تکواندوکاران برای حضور در المپیک تاثیرگذار است؟
رقابتهای جهانی ۱۲۰ امتیاز در ردهبندی جهانی برای کسب سهمیه المپیک تاثیر دارد. اصولا تمام مسابقاتی که شرکت میکنیم دارای امتیاز است و این دارای امتیاز بودن باعث میشود تمام نخبگان دنیا در آن حضور داشته باشند، اما سنگینترین مسابقات ما مسابقات گرند پریکس است، چون ۳۲ نفر برتر هشت وزن دنیا در چهار وزن المپیکی حضور یافته و برای کسب بهترین نتیجه مبارزه میکنند.
فکر میکنید فدراسیون جهانی از این شیوه کسب سهمیه المپیک چه اهدافی را دنبال میکند؟
معتقدم در این رقابتها فدراسیون جهانی دنبال ارتقای سطح فنی بازیکن، مربی و داور و برگزارکنندگان جهت تثبیت تکواندو در بازیهای المپیک است.
این ارتقای فنی را خود شما بهعنوان مربی در رقابتها یگرندپریکس حس میکنید؟
واقعا کیفیت و سطح فنی رقابتهای گرند پریکس را تا کسی از نزدیک نبیند، باورش نمیشود. وقتی حریف اول قهرمان المپیک است، حریف دوم قهرمان جهان است و به همین ترتیب تا فینال تمام حریفان شما مدال دار جهان هستند، در این شرایط شما باید روح بزرگی داشته باشید تا قهرمانی مطلق خود را تثبیت کنید.
صحبتهای متفاوتی درباره سقف کسب سهمیه المپیک برای هر کشور شنیده میشود، آیا همچون دورههای گذشته تنها با دو تکواندوکار در المپیک حاضر میشویم یا این محدودیت به چهار تکواندوکار افزایش یافته است؟
هر کشور میتواند با چهار تکواندوکار در المپیک ریو حاضر شود، اما شرایط به این ترتیب است که شش نفر برتر هر وزن میتوانند مستقیم جواز حضور در المپیک بگیرند و دیگران در رقابتهای کسب سهمیهای بین قارهای دو سهمیه کسب کنند و امیدواریم ما بتوانیم هر چهار سهمیه را کسب کنیم.
صرفنظر از رقابتهای قارهای آیا فکر میکنید در مسابقههای گزینشی المپیک نیز موفق بودهاید؟
فکر میکنم ارزیابی کادر فنی در این زمینه براساس ردهبندی تکواندوکاران است. وقتی دو، سه بازیکن پیش از این در ردهبندی اصلا حضور نداشتند و الان در ردههایی همچون چهارم، پنجم، نهم و دهم حضور دارند، این یعنی عملکرد تیم ملی در این بخش هم موفق و رو به جلو بوده است.
باتوجه به پایان بازیهای آسیایی به نظر میرسد شما دیگر با فراغ بال بیشتر جهت حضور در رقابتهای المپیک پیش خواهید رفت، چراکه دیگر تراکم مسابقه وجود نخواهد داشت، همینطور است؟
اینکه بازیهای آسیایی تمام شد و خوشبختانه با موفقیت ما همراه بود به طور طبیعی فوقالعاده مهم بوده و روحیه تیم ما را بسیار بالا برده است، اما تراکم مسابقه و کار ما همچنان پا برجاست، زیرا پس از آنکه در روزهای آینده در رقابتهای گرند پریکس منچستر شرکت کردیم، باید خودمان را برای پیکارهای جام جهانی مکزیک و همچنین پیکارهای گرندپریکس این کشور که با حضور هشت تکواندوکار برتر هر وزن و به فاصله یک روز از جام جهانی برگزار میشود، خودمان را آماده کنیم، همچنین باتوجه به در پیش بودن رقابتهای جهانی در اردیبهشت قصد داریم تا پیش از شرکت در پیکارهای جهانی در دو تورنمنت بینالمللی ازجمله تورنمنت هلند شرکت کنیم. ملاحظه میکنید تراکم کار و برنامه ما همچنان پابرجاست با این تفاوت که به لطف درخشش در تاشکند و اینچئون روحیه تیم به مراتب بهتر از گذشته است.
پرسش آخر ما این است که اگر هم برنامههای مد نظر شما به درستی پیش برود و در رقابتهایی مانند پیکارهای جهانی سال آینده نیز موفق ظاهر شوید، هدف شما در المپیک چه خواهد بود؛ کسب حداکثر سهمیه یا بهترین نتیجه؟
مطمئنا ما به صرف حضور در المپیک نباید بسنده کنیم و قطعا در المپیک نیز به دنبال کسب مدال و درخشش هستیم.