حکم روزه مسافر بعد از اذان ظهر چیست؟
اگر شخصی روزه دار باشد و در حین روزه مجبور به مسافرت باشد، نیازی به قضای روزه ندارد و می‌تواند روزه خود را ادامه دهد. اما اگر روزه‌دار از هر روشی به جای خود روزه را بگیرد مانند خوردن، آرام کردن خود با آب و مایعات و …، از بامداد تا ظهر همان روز به عنوان قضا روزه خود را بگیرد. بنابراین، در صورتی که شخص بیشتر از یک روز مسافرت کند و قبل از شروع روز جدید به خانه بازگردد، باید روزه قبلی خود را کامل کند و در صورتی که امکان دارد، ادامه دهد، در غیر این صورت، باید به عنوان قضا به روزه قبلی‌اش ادامه دهد. لازم به ذکر است که بهتر است این مسئله را با مرجع دینی خود مشورت کنید.
مسائل روزه گرفتن در سفر
فهرست مطالب
مسائل مهمی که مربوط به روزه مسافر می‌باشد غیر از آنچه در مسائل قبل گذشت، بدین قرار است:
۱. مسافری که باید نمازش را شکسته بخواند، چنانچه قبل از ظهر از شهر خارج شده باشد، بعد از حد ترخص باید روزه اش را نیز افطار نماید و بعد از ماه مبارک و اتمام سفر آن را قضا کند. اما اگر مسافری در ماه مبارک رمضان، بعد از ظهر سفرش را آغاز نماید، دیگر نمی‌تواند افطار کند، بلکه باید آن روز را همچنان روزه باشد، زیرا این رخصت و مجوز مخصوص کسانی است که قبل از زوال ظهر از موطن خود خارج می‌شوند. از این رو کسانی که بعد از ظهر از شهر خارج می‌شوند، چنانچه قبل از غروب افطار نمایند، علاوه بر قضای آن، باید کفاره آن را نیز بپردازند.
۲. اگر مسافری قبل از ظهر به وطن یا محلی که می‌خواهد ده روز در آنجا بماند رسید، باید آن روز را روزه بگیرد، البته اگر قبل از آن عملی که مبطل روزه است، از وی سر نزده باشد. اما اگر قبل از رسیدن به مقصد، کاری که روزه را باطل میکند (از قبیل خوردن و آشامیدن و غیره) از او صادر شده باشد، دیگر نمی‌تواند آن روز را روزه بگیرد، بلکه باید بعد از ماه مبارک، آن را قضا نماید.
۳. اگر کسی در شهری پس از رؤیت هلال شوال (شب عید فطر) به شهر دیگری سفر نماید که در آنجا هلال ماه رؤیت نشده و شب آخر ماه رمضان محسوب میشود، وی نیز باید مطابق مردم آن دیار، این روزه را روز آخر ماه رمضان محسوب نموده و روزه بگیرد.
۴. در مواردی که روزه برای مسافر نه تنها حرام نیست بلکه واجب یا جایز است، از جمله آن موارد:
الف: روزه نذری که مقید به سفر باشد، لذا واجب است در سفر طبق نذر خود روزه بگیرد.
ب: سه روزه روزه بدل از قربانی حج، یعنی کسی که در حج قربانی نداده است، واجب است و در سفر حج سه روز و پس از بازگشت به وطن، هفت روز روزه بگیرد.
ج: سه روز روزه در مدینه برای قضای حاجت، برای مسافرین مستحب است.
حکم روزه مسافر بعد از اذان ظهر مکارم شیرازی
پرسش : اگر شخصی بعد از اذان ظهر درماه رمضان مسافرت نماید، روزه‌ی او چه حکمی دارد؟
پاسخ : هرگاه روزه‌دار بعدازظهر مسافرت نماید باید روزه خود را تمام کند.
اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت کند روزه اش چگونه است
احکام روزه مسافر از دیدگاه مقام معظم رهبری
١٧١۴- مسافرى که باید نمازهاى چهار رکعتى را در سفر دو رکعت بخواند، نباید روزه بگیرد؛ و مسافرى که نمازش را تمام مى‌خواند، مثل کسى که شغلش مسافرت، یا سفر او سفر معصیت است، باید در سفر روزه بگیرد.
١٧١۵- مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، ولى اگر براى فرار از روزه باشد، مکروه است.
١٧١۶ -اگر غیر روزه رمضان روزه معین دیگرى بر انسان واجب باشد، بنا براحتیاط واجب نباید در آن روز مسافرت کند، و اگر در سفر باشد، باید قصد کند که ۱۰ روز در جایى بماند و آن روز را روزه بگیرد، ولى اگر نذر کرده باشد روز معینى را روزه بگیرد، مى‌تواند در آن روز مسافرت نماید.
١٧١٧- اگر نذر کند روزه بگیرد و روز آن را معین نکند، نمى‌تواند آن را در سفر بجا آورد. ولى چنانچه نذر کند که روز معینى را در سفر روزه بگیرد، بایدآن را در سفر به‌جا آورد؛ و نیز اگر نذر کند روز معینى را چه مسافر باشد یا نباشد، روزه بگیرد، باید آن روز را اگرچه مسافر باشد روزه بگیرد.
١٧١٨- مسافر مى‌تواند براى خواستن حاجت، سه روز در مدینه طیبه روزه مستحبى بگیرد.
١٧١٩ -کسى که نمى‌داند روزه مسافر باطل است، اگر در سفر روزه بگیرد و در بین روز مساله را بفهمد، روزه‌اش باطل مى‌شود، و اگر تا مغرب نفهمد، روزه‌اش صحیح است.
١٧٢٠ – اگر فراموش کند که مسافر است، یا فراموش کند که روزه مسافر باطل مى‌باشد و در سفر روزه بگیرد، روزه او باطل است.
١٧٢١- اگر روزه‌دار بعدازظهر مسافرت نماید، باید روزه خود را تمام کند، و اگر پیش از ظهر مسافرت کند، وقتى به حد ترخص برسد، یعنى به جایى برسد که دیوار شهر را نبیند و صداى اذان آن را نشنود، باید روزه خود را باطل کند، و اگر پیش از آن روزه را باطل کند، بنابر احتیاط کفاره نیز بر او واجب است.
١٧٢٢- اگر مسافر پیش از ظهر به وطنش برسد، یا به جایى برسد که مى‌خواهد ۱۰ روز در آن جا بماند، چنانچه کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام نداده، باید آن روز را روزه بگیرد، و اگر انجام داده روزه آن روز بر او واجب نیست.
١٧٢٣- اگر مسافر بعدازظهر به وطنش برسد، یا به جایى برسد که مى‌خواهد ۱۰ روز در آن جا بماند، نباید آن روز را روزه بگیرد.
١٧٢۴- مسافر و کسى که از روزه گرفتن عذر دارد، مکروه است در روز ماه رمضان جماع نماید و در خوردن و آشامیدن کاملا خود را سیر کند.
روزه مسافر قبل از ظهر به وطن برسد مکارم
روزه مسافر از نظر آیت‌الله مکارم شیرازی
مسأله ۴۳۹ ـ مسافرى که باید نمازهاى چهار رکعتى را در سفر، دو رکعت بخواند، نمى تواند در آن سفر روزه بگیرد؛ ولى باید قضاى آن را بجا آورد، و مسافرى که نمازش را تمام مى خواند؛ مثل کسى که شغل او سفر است، باید در سفر روزه بگیرد.
مسأله ۴۴۰ ـ اگر روزه دار بعد از ظهر مسافرت کند، باید روزه خود را تمام کند و صحیح است.
مسأله ۴۴۱ ـ اگر روزه دار پیش از ظهر مسافرت کند، وقتى به «حدّ ترخّص» برسد؛ یعنى به جایى برسد که صداى اذان شهر را نشنود و اهل آنجا او را نبینند، باید روزه خود را رها کند و اگر پیش از آن روزه را باطل کند، علاوه بر قضا، بنابراحتیاط واجب، کفّاره هم دارد.
مسأله ۴۴۲ ـ مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، ولى اگر براى فرار از روزه باشد مکروه است.
مسأله ۴۴۳ ـ اگر مسافر، پیش از ظهر به وطنش برسد، یا به جایى برسد که مى خواهد ده روز در آنجا بماند، چنانچه تا آن وقت، کارى که روزه را باطل مى کند انجام نداده است، باید آن روز را روزه بگیرد و اگر انجام داده، باید بعداً قضاى آن را بجا آورد.
مسأله ۴۴۴ ـ اگر مسافر بعد از ظهر به وطنش یا به جایى که مى خواهد ده روز در آن جا بماند برسد، نباید آن روز را روزه بگیرد، و بعداً قضاى آن را بجا مى آورد.
آیت‌الله سیستانی
مسأله ۲۰۹۷. مسافری که باید نمازهای چهار رکعتی را در سفر دو رکعت بخواند، نباید روزه بگیرد – چه روزه واجب باشد و چه روزه مستحب – و از این حکم، موارد زیر استثناء میشود:
الف. کسی که از قربانی واجب در حجّ تمتّع ناتوان است، واجب است به جای آن ده روز، روزه بگیرد که باید سه روز اوّل آن را در بین همان سفر حج روزه بگیرد؛ هرچند مسافر باشد و هفت روز باقیمانده را پس از برگشتن به وطن به جا آورد و توضیح احکام آن در کتاب مناسک حجّ ذکر شده است.
ب. کسی که در مناسک حج تمتّع در وقوف عرفات، قبل از غروب آفتاب، از سرزمین عرفات خارج شود و دوباره به عرفات برنگردد، باید یک شتر کفّاره بدهد و اگر نتواند این کفّاره را بدهد باید هیجده روز، روزه بگیرد و می‌تواند این هیجده روز را در همان حال سفردر مکّه و یا در راه برگشتن و یا بعد از بازگشت به وطن به جا آورد و تفصیل احکام آن در کتاب مناسک حجّ ذکر شده است.
ج. کسی که روزه مستحبّی روز معیّنی را نذر کرده که آن را در سفر یا آن‌که چه در سفر باشد یا درسفر نباشد، به جا آورد که توضیح آن در فصل احکام روزه مستحبّی ذکر میشود.
د. مسافری که می‌خواهد در مدینه منوّره برای طلب حاجت سه روز روزه بگیرد که توضیح آن در فصل احکام روزه مستحبّی ذکر میشود.
مسأله ۲۰۹۸. مسافری که نمازش را تمام می‌خواند مثل کسی که شغلش مسافرت، یا سفر او سفر معصیت است، می‌تواند در سفر روزه بگیرد؛ بلکه در مورد روزه واجب معیّن مثل روزه ماه مبارک رمضان باید در سفر روزه بگیرد.
مسأله ۲۰۹۹. مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد؛ ولی برای فرار از روزه، مسافرت مکروه است؛ چه قبل از گذشتن بیست و سوّم ماه رمضان و چه بعد از آن باشد و همچنین به طور کلّی سفر در ماه رمضان کراهت دارد، مگر اینکه برای حجّ یا عمره یا به سبب ضرورتی باشد.
حکم مسافرت روزه دار در قبل و بعد از ظهر ماه مبارک رمضان چیست؟
کسی که بعد از ظهر در ماه رمضان به مسافرت می رود، اگر بخواهد روزه اش را نخورد، حکم شرعی چیست؟ آیا باید قبل از اذان صبح برگردد یا می تواند قبل از اذان ظهر مراجعت نماید؟
پاسخ
۱. مسافرت در حال روزه، در بعد از ظهر از ماه مبارک رمضان اشکالی نداشته و روزه (آن روز) صحیح است.[۱]
۲. همچنین شخصی که مسافر است اگر پیش از ظهر به وطنش یا به جایی که می خواهد ده روز در آنجا بماند، برسد، چنان چه کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام نداده، باید آن روز را روزه بگیرد.[۲]
مثلاً اگر شخص روزه دار بعد از ظهر روز سه شنبه از وطن خود یا جایی که ده روز در آن قصد ماندن کرده بود به جایی مسافرت نماید، روزه آن روزش(سه شنبه) صحیح است و برای این که روزه روزه روز چهارشنبه اش نیز صحیح باشد باید قبل از ظهر در روز چهارشنبه به وطن خود یا جایی که می خواهد ده روز در آنجا بماند، برسد، و در صورتی که کاری را هم که روزه را باطل می کند، انجام نداده باشد، و بعد از رسیدن به این مکان، نیت روزه کند، روزه اش صحیح است.
[۱] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج۱، ص ۹۵۳، م ۱۷۲۱.
[۲] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج۱، ص ۹۵۴، م ۱۷۲۲و ص ۹۵۳، م ۱۷۲۱.