لیست مهمترین و شایع ترین اختلالات روانشناسی

فرض کنید ذهنتان یک کامپیوتر است. وقتی این کامپیوتر درست کار نکند، ممکن است اطلاعات را اشتباه پردازش کند، احساسات نامنظمی را تجربه کند یا رفتارهای عجیبی از خود نشان دهد. اختلال روانی هم چیزی شبیه به این است. یعنی اختلال در نحوه فکر کردن، احساس کردن یا رفتار کردن افراد. اختلالات روانی انواع مختلفی دارند. مثلاً بعضی افراد ممکن است بیش از حد نگران باشند (اختلال اضطرابی)، بعضی دیگر ممکن است احساس غم و اندوه شدیدی داشته باشند (افسردگی) و برخی دیگر ممکن است صداهایی را بشنوند که دیگران نمی‌شنوند (اسکیزوفرنی). در ادامه، لیستی از شایع‌ترین اختلالات روانشناسی را در سرتاسر جهان معرفی و بررسی می‌کنیم.

لیست کامل اختلالات روانشناسی شایع برای بزرگسالان و کودکان

۱۵ تا از رایج‌ترین اختلالات روانشناسی بزرگسالان در طی سال‌های گذشته با کمک از منابع معتبر در فهرست زیر آمده‌اند:

1. افسردگی ماژور
2. خودکشی
3. هایپومانیا
4. اختلال پانیک
5. آگورافوبیا
6. فوبیای اجتماعی
7. اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)
8. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
9. اختلال مصرف الکل
10. اختلال مصرف مواد
11. اختلال روان‌پریشی
12. بی‌اشتهایی عصبی
13. بولیمیا عصبی (پرخوری عصبی)
14. اختلال اضطراب فراگیر
15. اختلال شخصیت ضد اجتماعی

فهرست اختلال‌های رایج برای کودکان هم تا حدودی شبیه به مواردی است که برای بزرگسالان گفته شده، اما با تغییراتی محسوس همراه است.

1. افسردگی ماژور
2. خودکشی
3. هایپومانیا
4. اختلال پانیک
5. آگورافوبیا
6. اختلال اضطراب جدایی
7. فوبیای اجتماعی
8. فوبیای خاص (ترس شدید و غیرمنطقی از یک شیء یا موقعیت خاص)
9. اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)
10. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
11. اختلال مصرف الکل
12. اختلال مصرف مواد
13. اختلال تورت (اختلال عصبی که با تیک‌های حرکتی و صوتی مشخص می‌شود.)
14. اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی (ADHD)
15. اختلال سلوک

در ادامه، توضیحاتی راجع‌ به چندتا از مهم‌ترین اختلال‌های مرتبط با روان آوردیم تا آشنایی بیشتری با آن‌ها داشته باشید.

اختلالات روانی ناشی از غم و اندوه

قبل از این‌که به سوال “چگونه باید با افراد سوگوار رفتار و به آنها کمک کنیم” پاسخ دهیم، باید بدانیم که این مدل از اختلال‌های روانشناسی تا چه حد در جهان، گسترده‌اند. حدود ۷ درصد از افراد سوگوار، سوگ پیچیده را تجربه می‌کنند که با تفکر بیش از حد در مورد مرگ، اجتناب از یادآوری‌ها یا نگرانی در مورد پیامدهای آن مشخص می‌شود. همچنین تقریباً ۵ تا ۱۰ درصد از کودکان و نوجوانانی که عزیزی را از دست داده‌اند، یکی از این اختلالات را تجربه می‌کنند.

اختلال وسواس فکری-عملی

با توجه به مطالعات انجام شده، شیوع اختلال OCD در ۱۰ سال گذشته افزایش یافته است. عواملی مانند افزایش آگاهی عمومی درباره اختلالات روانی، بهبود روش‌های تشخیص و تغییرات سبک زندگی مدرن، از جمله دلایل این افزایش هستند. علت دقیق این روند صعودی هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما برخی از عوامل احتمالی که روانشناسان به آن اشاره کرده‌اند، عبارتند از:

• افزایش فشارهای کاری، تحصیلی و اجتماعی می‌تواند خطر ابتلا به OCD را افزایش دهد.
• استفاده بیش از حد از فناوری، کاهش فعالیت فیزیکی و تغییرات در الگوهای خواب می‌توانند بر سلامت روان تأثیر گذاشته و خطر ابتلا را بیشتر کنند.
• برخی مطالعات نشان می‌دهند که عوامل ژنتیکی نیز در بروز OCD نقش دارند.

تشخیص OCD بر اساس ارزیابی علائم توسط یک متخصص سلامت روان انجام می‌شود. درمان OCD معمولاً ترکیبی از درمان‌های دارویی و روان‌درمانی است. درمان‌های روان‌درمانی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) به ویژه در درمان OCD مؤثر هستند.

اختلال استرس پس از سانحه

مطالعات متعدد نشان می‌دهند که شیوع PTSD در بسیاری از جوامع در حال افزایش است. عواملی مانند افزایش آگاهی عمومی در مورد سلامت روان، رویدادهای تروماتیک گسترده مانند جنگ‌ها، بلایای طبیعی و حملات تروریستی از جمله عواملی هستند که به افزایش شیوع این اختلال کمک می‌کند. علائم PTSD به طور کلی به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:

1. بازگشت خاطرات تروماتیک:
   • تجربه مجدد رویداد تروماتیک به صورت زنده
   • کابوس‌های شبانه مرتبط با رویداد
   • ناراحتی شدید در مواجهه با محرک‌هایی که یادآور رویداد هستند.
2. اجتناب از یادآوری‌ها:
   • تلاش برای اجتناب از افکار، احساسات، مکان‌ها، افراد یا اشیایی که یادآور رویداد هستند.
   • از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً لذت‌بخش بودند.
   • احساس جدا شدن از دیگران
3. تغییرات منفی در تفکر و خلق‌وخو:
   • باورهای منفی در مورد خود، دیگران یا جهان
   • احساس گناه یا شرم
   • مشکل تجربه احساسات مثبت
   • احساس بی‌امیدی نسبت‌به آینده
4. علائم افزایش برانگیختگی:
   • مشکل خوابیدن
   • تحریک‌پذیری یا عصبانیت
   • مشکل تمرکز
   • هوشیاری بیش از حد
   • واکنش‌های شدیدتر نسبت به تهدیدها

اختلال پانیک

اختلال پانیک یکی از اختلالات اضطرابی شایع است که با حملات ناگهانی و شدید ترس مشخص می‌شود. این حملات می‌توانند بسیار ترسناک باشند و باعث شوند فرد احساس کند که در حال مرگ است یا کنترل خود را از دست داده است.

علائم اختلال پانیک معمولاً به صورت ناگهانی و بدون هشدار ظاهر می‌شوند و می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• احساس تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم
• عرق کردن بیش از حد، حتی در هوای خنک
• لرزش در دست‌ها یا بدن
• احساس خفگی یا مشکل در تنفس
• احساس گلو بسته یا خفگی
• درد یا ناراحتی در قفسه سینه
• تهوع یا ناراحتی شکمی
• سرگیجه یا احساس سبکی سر
• لرزش یا بی‌حسی
• احساس جدا شدن از خود یا محیط اطراف
• ترس از از دست دادن کنترل یا دیوانه شدن
• ترس از مرگ

مهم است بدانید که این علائم معمولاً طی چند دقیقه به اوج خود می‌رسند و سپس به تدریج فروکش می‌کنند.

خوشبختانه، اختلال پانیک قابل درمان است. درمان‌های مؤثری مانند درمان شناختی رفتاری (CBT)، دارو درمانی و تکنیک‌های آرام‌سازی می‌توانند به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلال پانیک کمک کنند.

اختلال اضطراب جدایی در کودکان

اختلال اضطراب جدایی در کودکان به صورت ترس و نگرانی شدید از جدایی از والدین یا مراقبان اصلی بروز می‌کند. این ترس می‌تواند باعث بروز علائم مختلفی در کودک شود. نشانه‌های رایج اختلال اضطراب جدایی در کودکان عبارتند از:

• ترس از جدایی
• نگرانی در مورد آسیب دیدن والدین
• نگرانی در مورد از دست دادن والدین
• بدخلقی و گریه کردن هنگام جدایی
• شکایت از بیماری‌های جسمانی
• کابوس‌های شبانه
• امتناع از رفتن به مدرسه یا شرکت در فعالیت‌های اجتماعی
• چسبیدن به والدین