از شب های برره تا ستایش و آوای باران / مروری بر ۲۰ سال برنامه‌های ماندگار شبکه ۳ + عکس
۱۱ روز پیش شبکه ۳، ۲۱ساله شد . ۱۴آذر ۱۳۷۲ بود که با افتتاح این شبکه، مسیر تازه‌ای در گسترش شبکه‌های تلویزیونی باز شد. تاسیس شبکه۳ اولین اقدام رییس وقت سازمان، علی لاریجانی بود.
شبکه۳، اول از یک اتاق در ساختمان۱۳ طبقه تولید در محوطه جام‌جم شروع به کار کرد اما به سرعت صاحب ساختمانی مجزا در انتهای خیابان گلخانه شد تا شبکه ۳ اولین شبکه‌ای باشد که ساختمانش بیرون محوطه جام‌جم قرار می‌گیرد. محمدجعفر صافی با سابقه مدیریت در شبکه۱ به عنوان اولین مدیر شبکه۳ منصوب شد. ۹سال بعد علی‌اصغر پورمحمدی که حالا معاون سیما شده جایگزین صافی شد و با ۱۰سال مدیریت عنوان طولانی‌ترین مدیر شبکه را از آن خود کرد. حالا دو سالی است که مجید زین‌العابدین سکان شبکه۳ را به‌دست گرفته است.آن سال‌ها، سال‌های تحول در کشور بود. تاسیس همشهری اولین روزنامه رنگی، راه‌اندازی فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهروند و… چهره شهر را تغییر داده بود. جالب این که همان سال ویدئو آزاد شد و در پی آن ویدئو‌کلوپ‌ها تاسیس شدند که هجوم مردم را برای دیدن و کرایه گرفتن فیلم در پی داشت.در این وضعیت، نیاز تلویزیون به ایجاد شبکه‌ای پر هیجان و جوان‌پسند بیش از پیش احساس شد و شبکه۳ با شعار توجه به جوانان و با طراحی لوگوی اختصاصی از راه رسید. در ابتدا با پخش روزی ۳/۵ ساعت برنامه شروع شد و بعد از گذشت سه سال به پخش ۲۴ ساعته رسید.
خرداد۷۷
ایران در جام‌جهانی
سال ۷۷ سالی مهم برای فوتبال ایران بود. تیم ملی فوتبال ایران بعد از حماسه ملبورن در هشتم آذر۱۳۷۶ برای اولین‌بار بعد از انقلاب راهی جام‌جهانی شد. همین اتفاق کافی بود تا شبکه ۳ حق پخش زنده مسابقات را خریداری کند. برای اولین‌بار مسابقات جام‌جهانی فوتبال ۱۹۹۸ فرانسه به طور مستقیم از تلویزیون خودمان پخش می‌شد. همان سالی که ایران با آلمان، یوگسلاوی و آمریکا هم‌گروه شده بود. در بازی با امریکا، یک آبی (زرینچه) به یک قرمز (استیلی) پاس دادند و ضربه سر استیلی در نیمه اول و شوت مهدوی‌کیا در نیمه دوم، برای مردم هیجان و شادی زیادی آفرید. این خوشحالی فوتبالی بهانهای شد برای ریختن مردم به خیابان‌ها. شادی دسته‌جمعی مردم در خیابان‌ها تقریبا از همان سال‌ها باب شد.
تیر ۷۸
تولد ۹۰
یک سال بعد از حضور موفق ایران در جام‌جهانی موجی از فوتبال‌دوستی و هیجان در بین مردم ایجاد شد و حواشی باشگاه‌های فوتبال هم باعث شد تا برنامه۹۰ با دید کارشناسی به همت عادل فردوسی‌پور شکل بگیرد.۹۰ یک برنامه فوتبالی زنده و طولانی است که ۱۵سال با اجرای یک مجری و تهیه‌کننده روی آنتن شبکه۳ می‌رود. برنامه۹۰ با وجود حواشی زیاد و به چالش کشیدن مسائل بازیکنان و مدیران باشگاه و داوران فوتبال و انتقاد از آنها، همچنان به کارش ادامه می‌دهد و فردوسی‌پور، دوشنبه‌شب‌های به یادماندنی را برای مخاطبان شبکه۳ ساخته است.
تابستان ۷۹
سیتا آمد
شاید برای اولین‌بار بود که مردم چهره یک عروس هندی را از تلویزیون خودمان در شبکه۳ می‌دیدند. سریال مسافری از هند، با موضوع جذاب دردسرهای یک جوان هند رفته و عروس آورده به کارگردانی قاسم جعفری این‌قدر گل کرد که در آمار شبکه۳ مخاطبان ۹۶درصدی داشت. رونمایی از بازی سروش گودرزی (رامین) و بازی‌های جذاب نسرین مقانلو و ایرج نوذری از شاخصه‌های این سریال بود.
تابستان ۸۰
خط قرمز کجاست؟
نخستین‌بار قاسم جعفری پا روی خط قرمز گذاشت و سریال مهیج و جوان‌پسند خط قرمز را برای شبکه۳ کلید زد. قصه چند جوان پر شر و شور که آرزوهای بزرگ دارند و برای دست یافتن به آرزوها و رویاهای‌شان خانه را ترک می‌کنند و راهی جاده‌ای نامعلوم می‌شوند. این سریال توانست در زمان خودش توجه۹۰درصد بیننده‌های تلویزیون را به خود جلب کند. خط قرمز با یک موسیقی شاد و ضربدار پرنشاط شروع می‌شد ولی مشکلاتی که در ادامه این گروه در مسیر خود پیدا می‌کردند، نشان می‌داد که خیلی هم خبری از شادمانی در دنیای خارج از خانه و خانواده نیست.
پاییز ۸۰
میگن فرشته روزشو …
یکی از وظایف و سیاست‌گذاری‌های شبکه۳ ساخت سریال‌های مناسبتی نوروز، رمضان و محرم بود که با سریال گمگشته توسط رامبد جوان در رمضان۸۰ شروع شد. سریالی که با بازی آتیلا پسیانی در نقش دو برادر دو قلو؛ یکی خلافکار و دیگری عابد و مومن، قصه معمایی جالبی آفرید. موسیقی تیتراژ این سریال با صدای مجید اخشابی هم حسابی گل کرد. بعد از این سریال بود که سریال‌های مناسبتی دیگری هر سال تولید شد.
سال ۸۲
آغاز دوران پورمحمدی
محمدجعفر صافی رفت و علی‌اصغر پورمحمدی رییس شبکه شد. دهه۸۰ معروف است به دهه طلایی سریال در تلویزیون. رشد کیفی در زمینه فرهنگی در برنامه‌های تلویزیونی اعم از سریال، ورزشی و اجتماعی چشمگیر بود. تدبیر و حمایت‌های رییس جدید شبکه در این زمینه بی‌تاثیر نبود. در همین دوران بود که شوراهای طرح و برنامه‌ریزی و نظارت بر ساخت سریال‌ها، اتاق فکر با حضور مشاورانی مثل علیرضا افخمی و حجت‌الاسلام گلی و… تشکیل و منجر به ساخت سریال‌های ماندگار شد.
پاییز ۸۳
افطار با دار و دسته عطاران
خانه‌به‌دوش ساخته رضا عطاران بهترین سرگرمی دور همی خانواده‌ها پای سفره افطار بود. شبکه۳ با سریال‌های طنز بعد از افطارش بیننده‌های زیادی را به سمت خودش جذب می‌کرد. این سریال زمانی ساخته شد که موج سفر و مهاجرت به خارج از کشور مخصوصا کشور مالزی برای کار و کسب درآمد بالا گرفته بود. مریم امیرجلالی از اکتشافات عطاران در این کار بود.
تابستان ۸۳
داغ مثل کوله پشتی
می‌شود گفت اولین برنامه‌های اجتماعی- انتقادی تلویزیون در شبکه۳ پا گرفت. یکی از این برنامه‌ها که مورد علاقه مردم بود، برنامه کوله‌پشتی با اجرای فرزاد حسنی بود. این برنامه زنده در سه تابستان ۸۳ و ۸۴ و۸۵ و۸۶ هر روز غروب پخش می‌شد. جذابیت این برنامه به لحن ویژه حسنی در گفت‌وگوها و به چالش کشیدن مهمانش بود. شوک و بهونه و گلبرگ مثل کوله‌پشتی از همین دسته برنامه‌هایی بود که علی زاهدی تهیه‌کنندگی آن را برعهده داشت.
مهر ۸۴
من چی کاره بیدم؟!
مجموعه ۹۰ قسمتی شب‌های برره اوج کارگردانی مهران مدیری، طنزپرداز تلویزیون ایران است. مدیری از معدود کارگردانانی است که در کارهایش شکست و رکود را تجربه نکرده است. شب‌های‌برره داستان کیانوش استقرارزاده است که با نوشتن مقاله‌ای به نقطه‌ای دوردست تبعید می‌شود و باقی داستان در روستای خیالی برره می‌گذرد. از ویژگی‌های این سریال خلق لهجه و واژه‌های جدیدی بود که توسط مدیری اختراع شد و متعلق به هیچ کجا نبود و به سرعت نقل زبان مردم شد. هنوز هم این واژه‌ها در گویش مردم وجود دارد.
تابستان ۸۵
برای نرگس اشک بریز!
نرگس، اولین سریال ملودرام بلند تلویزیون در دوره بعد از انقلاب بود که سیروس مقدم را به سلطان سریال‌سازی، تبدیل کرد. پخش هر شب این سریال در جذب مخاطب بی‌تاثیر نبود. خانواده‌ها به عادت شبانه هر شب راس ساعت۱۱ برای دیدن نرگس دور هم جمع می‌شدند. از اتفاقات تلخ این سریال تصادف و مرگ پوپک گلدره از هنرمندان دوست‌داشتنی تلویزیون بود. این‌قدر موضوع این سریال و عاقبت شخصیت‌ها، جذاب شده بود که شایعه شد انتهای داستان لو رفته و مقدم مجبور شده پایان دیگری برایش بسازد.
پاییز ۸۶
کار قریب عیاری
شبکه ۳ تولیدات فاخری به لحاظ تاریخی و پرهزینه بودن داشته که یکی از آنها سریال«روزگار قریب» عیاری است. سریالی که پنج سال ساخت و فیلم برداری آن طول کشید و یک سال روی آنتن بود. سفارش کار به عیاری، کارگردان نام‌آور سینمای ایران، از افتخارات شبکه۳ محسوب می‌شود. عیاری هم برای این سریال کم نگذاشت و رفتاری کاملا سینمایی با پلان‌ها و بازیگرانش داشت. روزگار قریب کاری سفارشی درباره زندگی دکتر قریب، پزشک حاذق اطفال بود. این سریال نشان داد که یک کار سفارشی هم می‌تواند تاثیرگذار باشد.
اسفند ۸۶
حاتمی‌کیا هم به میدان آمد
شبکه ۳ در یک طرح حمایتی از اهدای عضو به بیماران نیازمند، تصمیم گرفت ساخت این سریال حساس را به ابراهیم حاتمی‌کیا بسپارد. حاتمی‌کیا با پیش‌زمینه‌های معنوی که داشت سریال حلقه سبز را به ماورا کشید و داستانی علمی- تخیلی خلق کرد، ولی دست آخر داستان نتیجه رضایت‌بخشی داشت. روح یک معلول به نام حسن گلاب که مرگ مغزی شده و در انتظار اهدای عضو است، با اینکه قلبش هدیه شود مخالف است ولی روح حسن در بین ماجرا عاشق پزشک خود گلبهار می‌شود و در پایان روح گلبهار هم بر اثر تصادف به روح حسن می‌پیوندد و اعضای هردو نفر هدیه می‌شود.
نوروز ۸۷
من اشتباهی‌ام
دو سال متوالی مرد هزار چهره و مرد دوهزار چهره سریال هر شب نوروز بود. این سریال در لایه طنزش انتقادی بود و به معضل بیکاری و بی‌نظمی در جامعه اشاره داشت. مسعود شصت‌چی شیرازی به عنوان یک فرد از قشر بیکار جامعه، مدام در پایتخت به دنبال کار می‌گردد و سعی می‌کند وارد هر دسته و جماعتی بشود، ولی دست آخر همین آدم دست و پا چلفتی وارد باند قاچاق شده و دستگیر می‌شود و آنگاه تلاش می‌کند که خودش را تبرئه کند. شصت‌چی بعدها به عنوان یک نماد در بین مردم معروف شد. بعد از این مدیری از تلویزیون رفت تا اینکه هم‌اکنون با اتاق عمل به شبکه تهران برگشته است.
تابستان ۸۷
من این ماهو ماه عسل می‌کنم
با توجه به حمایت شبکه ۳ از برنامه‌های گفت‌وگو محور اجتماعی، برنامه زنده ماه عسل با اجرا و تهیه‌کنندگی احسان علیخانی قبل از افطار روی آنتن رفت. این برنامه به سرعت طرفدار پیدا کرد. مهمان‌ها و سوژه‌های‌شان در کنار اجرای خوب احسان علیخانی از دلایل محبوبیت این برنامه بود. البته بعضی‌ها هم معتقدند این برنامه با پرداختن به آدم‌های داغدار و مصیبت‌دیده خون به جگرشان می‌کند. این برنامه شش ساله بارها مجری عوض کرد (فرزاد حسنی و علی ضیا) و تا اینکه همین امسال، رمضان ۹۳ هم با اجرای خود علیخانی ادامه داشت.
اردیبهشت ۸۹
۹۰ سینمایی
در آغاز سال۸۹ در گروه برنامه‌سازان اجتماعی تصمیم گرفته شد تا در زمینه سینمایی هم برنامه‌ای کارشناسانه و انتقادی مثل ۹۰ (فوتبالی) داشته باشیم. برنامه هفت با اجرای فریدون جیرانی به همین منظور ساخته شد. بعد از دو سال یعنی اردیبهشت۹۱ تیم جدید با اجرای محمود گبرلو وارد کار شد و تا امروز این برنامه هر جمعه شب روی آنتن است.
آذر ۸۹
ستایش‌های پی در پی
سعید سلطانی پس از ساخت سریال‌های موفق و دیدنی پس از باران و خانه‌ای در تاریکی دست به ساخت زندگی دختری به نام ستایش زد که جمعه‌شب‌ها پخش می‌شد و بیننده زیادی پیدا کرد. زندگی مصیبت‌بار ستایش کشش داشت .این سریال، از معدود سریال‌هایی است که به تریلوژی یا سه فصل شدن رسیده و قسمت سومش در حال ساخت است.
بهار ۹۰
موج کره‌ای در گلخانه
یک‌باره موج جدیدی از سریال‌های کره‌ای وارد واحد دوبله شبکه۳ و خانه‌ها شد. استقبال مردم از سریال‌های کره‌ای مخصوصا سریال افسانه جومونگ باعث شد این حلقه بازتر شود و این سریال‌های فله‌ای از کشور کره جنوبی خریداری شود. تاثیر این سریال روی مردم به گونه‌ای بود که مدل مانتو ، طرح پارچه و اسباب بازی بچه‌ها به نام شخصیت‌های آن ساخته شد و بازار کاسب‌ها را گرم کرد.
تابستان ۹۲
با بازی پژمان جمشیدی
برای اولین‌بار بود که پای یک بازیکن فوتبال به دنیای بازیگری باز شد. سروش صحت بر اساس زندگی پژمان جمشیدی داستانی را نوشت و کارگردانی کرد که خیلی طرفدار پیدا کرد و از همه مهم‌تر پژمان جمشیدی که قبلا در تیم‌های سایپا، پرسپولیس و پاس به‌عنوان بازیکن فوتبال شناخته می‌شد، حالا به‌عنوان یک عضو مسلم دنیای هنر شناخته شد و بعد از این سریال بلافاصله در چندین تئاتر بازی کرد. حالا هم در حال بازی در پژمان۲ است.
شهریور ۹۱
پایان دوره پورمحمدی
پورمحمدی رفت و مجید زین‌العابدین رییس جدید شبکه۳ شد. زین‌العابدین که متولد۱۳۵۴ و از اعضای تحریریه خبر۲۰:۳۰ بود مدت کوتاهی بعد از قائم‌مقامی شبکه۳ به جای پورمحمدی نشست. پورمحمدی هم به قوه قضاییه و وزارت دادگستری رفت و مسوولیت امور رسانه‌ای آنجا را بر عهده گرفت. زین‌العابدین جوان در دوران بحران‌ها و مشکلات مالی سازمان، سکان‌دار شبکه۳ شد اما تغییری در ساختار و مدیران شبکه ایجاد نکرد.
آذر ۹۲
بازگشت به اوج
آوای باران به کارگردانی حسین سهیلی‌زاده در ۴۰قسمت هر شب ساعت ۲۰:۴۵ پخش شد. قصه تاجر پولداری که بعد از سال‌ها به‌دنبال دختر گمشده خود می‌گردد، آن اندازه جذاب بود که مردم را پای تلویزیون بنشاند. خصوصا که بعدا بفهمد دختر پیدا شده‌اش قلابی است و دختر واقعی‌اش سال‌ها بین مشتی گدا و حلبی‌نشین بزرگ شده است. در این سریال بازی مهران احمدی در نقش شکیب، رییس گداها مثال‌زدنی بود.