میخوام بخوابم، اما نمیشه ؛ساده ترین راهکارها برای یک خواب راحت
نخوابیدن به اندازه کافی و یا بدخوابیدن عوارض بسیار زیادی دارد و به سلامتی، فعالیت و ایمنی بدن آسیب میرساند. برای بیخوابی عوامل بسیاری وجود دارد. استرسهای زندگی روزمره میتواند خوب خوابیدن را از فرد بگیرد. همچنین کار و فعالیت زیاد و مشکلات جسمی و روانی نیز میتواند زمینهساز این مشکل باشد.
صادقنیت رئیس مرکز تحقیقات اختلالات خواب میگوید: انسان بالغ به طور طبیعی به هفت تا هشت ساعت خواب نیاز دارد که اگر این نیاز تامین نشود، مشکلات جدیتری فرد را درگیر خواهد کرد. البته این بی خوابیها ریشه در استرسهای روزانه دارد که باید درمان شوند.
بروز اختلال در خوابیدن، بیشتر به دنبال بروز فشارهای عصبی و نگرانیهای شدید به وجود میآید. دیگر عواملی که این عارضه را به دنبال دارد، شامل بیماریهای فیزیکی و دردهای شدید، سر و صداهای محیط، کافئین، الکل، افسردگی و شیفتهای کاری میشود. این روند میتواند افراد را با مشکلات بسیاری مواجه کند.
بدن به کمخوابی عادت نمیکند
صادقنیت ادامه داد: بدن به خوابیدن با مدت زمان مناسب و منظم نیاز دارد. هر چقدر هم که افراد در یک دوره زمانی طولانی دچار اختلال شوند، بازهم نمیتوانند بدن را از نیاز خود منصرف کنند و آن را به بیخوابی عادت دهند.
برخی کارهایی که افراد برای کنار آمدن با بیخوابی انجام میدهند، فقط مشکل آنها را تشدید میکند و این اختلال را وخیمتر میکند، اما در مقابل زمان خواب، کیفیت آن نیز بسیار مورد اهمیت است. بدخوابیدن میتواند روی روان و جسم انسان تاثیر مخرب داشته باشد. کسالت، خستگی و یا عدم عملکرد صحیح حافظه از جمله این اثرات هستند. برای رفع این مشکلات بهتر است این اختلال خواب را در فرد ریشهیابی کرد و آن را درمان نمود.
بنابراین نباید تصور کرد که کمخوابی و یا بدخوابی به مرور زمان عادی میشود و تاثیر چندانی روی مکانیسم بدن ندارد. این عارضه میتواند پیامدهای ناگواری را به همراه داشته باشد و ادامه داشتن آن این پیامدها را تشدید میکند.
درمان دارویی جواب نمیدهد
میتوان گفت هیچچیز به اندازه کمبود خواب بر ادراک و عملکرد افراد تاثیر نمیگذارد. گرچه اکثر افراد از کمبود خوابهای جزئی خود آگاه نیستند، اما این مشکل تاثیر زیادی بر رفتار و مهارتهای آنان خواهد گذاشت.
صادقنیت تاکید کرد: از آنجا که نیاز بدن به خواب هشت ساعت در روز است کمبود آن به سلامت انسانها آسیب میرساند و از آنجا که بیشتر عوامل دخیل در بیخوابی عوامل استرسزا هستند، درمانهای روحی و روانی بهترین گزینه خواهد بود.
درمانهای دارویی نیز میتوانند موثر باشند، اما هیچگاه مشکل بیخوابی را درمان نمیکنند و استفاده طولانی مدت از آنها ممکن است اعتیادآور باشد.
توصیههایی طبیعی توسط متخصصان به افرادی که دچار اختلالات خواب هستند، ارائه شده است که نشان میدهد فعالیتهای بدنی، محیط خواب، رژیم غذایی و ساعات خواب میتواند درمان مناسبی باشد.
ساده ترین راهکارها برای یک خواب راحت
یک عضو شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی با بیان اینکه :« کسب مهارت های مقابله با استرس و حل پرونده های باز در ذهن افراد نقش موثری در ساماندهی خواب آنها خواهد داشت.» تاکید کرد:«تا زمانی که فرد نتواند مسائل را حل کند ممکن است اختلالات خواب ادامه داشته باشد.»
کابوس ها انرژی شما را می گیرند
این روانشناسی بالینی افزود:« ممکن است فرد مشکلی در شروع و حین و لحظه بیداری نداشته باشد اما به دلیل کابوس هایی که می بیند کیفیت خواب خوبی ندارد و سرحال از خواب بیدار نمی شود و از انرژی کمی برخورداراست. چنین مشکلاتی بیشتر در افرد مبتلا به افسردگی دیده می شود.»
نقش استرس در اختلالات خواب
وی در پاسخ به اینکه آیا استرس می تواند موجب بروز اختلالات خواب شود تاکید کرد:« در بحث استرس یکی از مسائلی که باید در ابتدا مورد بررسی و تغییر قرار گیرد بحث خواب است. نکته قابل توجه این است که صرف منابع استرس مطرح نیست بلکه واکنش و نوع مقابله فرد با استرس نقش تعیین کننده ای دارد.»
ضعف مدیریت استرس عامل بی خوابی
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز افزود:« برخی از افراد نمی توانند استرس را به خوبی مدیریت کنند در اینجا دو بحث مطرح است اول ارزیابی اینکه منبع استرس را تهدیدآمیزتر از واقعیت ارزیابی می کنند و بحث دوم این است که فرد تصور می کند توان کافی برای مقابله با استرس ندارد، در نتیجه این نوع ارزیابی باعث می شود خواب خوبی را تجربه نکند.»
پرونده های باز ذهن، خواب را می رباید
این عضو شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی تاکید کرد:« کسب مهارت های مقابله با استرس و حل پرونده های باز در ذهن افراد نقش موثری در ساماندهی خواب آنها خواهد داشت تا زمانی که فرد نتواند مسائلی که ذهن وی را درگیر کرده است حل کند همچنان ذهن به هنگام خواب این مسائل را پردازش می کند که انرژی وی را می گیرد.»
با یوگا خواب آرام را تجربه کنید
وی ادامه داد:« مداخلاتی درمقابله با اختلالات خواب مطرح است که یکی از آنها بحث ورزش و آرام سازی است. ورزش چه از لحاظ فیزیولوژیکی و چه به لحاظ روانشناختی موثر واقع می شود. در کنار ورزش از آرام سازی هایی صحبت می شود که بخشی از آن توسط روانشناسان آموزش داده می شوند و بخشی دیگر آموزه هایی است که از مشرق زمین آمده و به نوعی توسط جامعه جهانی مورد توجه قرار گرفته است که از این میان می توان به یوگا اشاره کرد و پژوهش هایی نیز مفید بودن این روش را تایید کرده است.»
نکته های ساده برای پیشگیری از اختلالات خواب
دکتر پورشریفی درباره راه های پیشگیری از بروز اختلالات خواب گفت:« گاهی مشکلات خواب افراد با مداخلات ساده ای قابل تغییر است به عنوان مثال با داشتن افکار منفی، مشاهده اخبار قبل از خواب، دیدن فیلم های نامناسب و مطالعه کتاب هایی که باعث بروز هیجان های منفی می شود احتمال بیشتری دارد فرد دچار اختلال خواب شود بنابراین لازم است فرد در طول روز بویژه قبل از خواب از داده هایی که بار منفی ایجاد می کند خودداری کند.»
-اگر خوابتان نمی آید به رختخواب نروید
وی ادامه داد:« گاهی علت مشکلات خواب، شرطی سازی هایی است که به هنگام خواب رخ می دهد یعنی به هنگام گذاشتن سر بر روی بالش، افکار منفی به سراغ فرد می آید بنابراین بهتر است تا زمانی که فرد خواب آلوده نشده است به محل خواب مراجعه نکند.»
-مصرف غذاهای محرک ممنوع
این روانشناس بالینی افزود:« از دیگر مسائلی که می توان با رعایت آن به سادگی از بروز اختلالات خواب جلوگیری کرد خودداری از مصرف غذاهایی است که هوشیاری را زیاد می کند مثل مصرف چای و نوشیدنی های حاوی کافئین و مواد محرک است. برخی از افراد با پیاده روی و یا نحوه خوردن شام اختلالات خواب خود را کنترل می کنند.»
برای خواب راحت، مسائل را حل کنید
وی گفت:« آنچه که بدان اشاره شد مداخلات رفتاری برای کنترل اختلالات خواب است اما اصل مداخلاتی است که در ذهن فرد و به عبارت روانشناسان “شناختی” باید اتفاق افتد. تا زمانی که فرد نتواند مسائل را حل کنند ممکن است اختلالات خواب داشته باشد.»
اگر فرد به تنهایی قادر به حل مشکلات خود نبوده و اختلالات خواب وی ادامه داشته باشد توصیه می شود مداخلات تخصصی را از متخصصان سلامت از جمله روانشناسان، روانپزشکان و مشاوران دریافت کنند.»
مصرف خودسرانه قرص های خواب آور ممنوع
وی در پاسخ به اینکه آیا مصرف خودسرانه قرص های خواب آور مجاز است گفت:« مصرف هر دارویی اگر بدون تجویز پزشک و مطابق با نیاز فرد نباشد ممکن است موجب بروز مشکلات و آثار جانبی برای فرد شود. از طرفی برخی از مشکلات افراد بویژه مشکل اختلالات خواب، ممکن است با یک مداخلات معمولی روانشناختی و مشاوره ای برطرف شود. طبیعتا استفاده از دارو مگر به حسب ضرورت و بدون تجویز پزشک توصیه نمی شود.»
از مصرف داروهای تجویزی نترسید
پورشریفی با بیان اینکه برخی از افراد از مراجعه به روانپزشک و مصرف داروهای تجویزی خودداری می کنند تاکید کرد:« نگرانی کلی افراد در مورد اینکه ممکن است با مصرف داروهای تجویزی پزشک دچار مشکلاتی شوند گاهی بزرگنمایی می شود و باید گفت فایده دارویی که برحسب نیاز فرد توسط پزشک تجویز شده است از عوارض آن حتما بیشتر است.»
منبع :