تعداد میلیاردرهای چین بیشتر از آمریکا شد! چرا و چگونه ؟

آنجا که پای خرید آنلاین به میان می‏آید، شاید بسیاری تنها به یاد وبسایت‌هایی مانند آمازون و ایبی (ebay) بیفتند. اما یک وبسایت چینی به نام “علی بابا” حالا عرصه را بر دیگر شرکت‌های فعال در زمینه تجارت الکترونیک تنگ کرده است.
علی بابا وبسایتی است برای معامله میان عرضه کنندگان کالا به صورت آنلاین همچون آمازون که در سال ۱۹۹۹ برای معامله‌های کوچک آنلاین توسط جک ما و ۱۷ نفر دیگر تاسیس شد.

اعداد و ارقام شگفت‌آورند؛ ۸۰ درصد از درآمد حاصل از تجارت اینترنتی در چین از علی باباست. تجارتی به ارزش سالانه ۳۰۰ میلیارد دلار. بر اساس پیش‌بینی‌ها تا سال ۲۰۲۰ حجم درآمد تجارت اینترنتی علی بابا از مجموع معاملات اینترنتی بریتانیا، ژاپن، آلمان، فرانسه و آمریکا بیشتر خواهد بود. تا زمانی که شرکت آمریکایی یاهو یک چهارم علی بابا خرید، این شرکت در غرب نامی بیگانه بود.

این وبسایت حالا با ۵۰۰ میلیون کاربر یکی از غول‌های تجارت الکترونیک است و حال و هوای وال استریت به سرش زده است.

ورود به وال‌استریت

وال استریت، بزرگ‌ترین بازار بورس جهان از نظر میزان معاملات و حجم مالی، منتظر بزرگترین رویداد در تاریخ خود است. شرکت‌های فعال در زمینه آی تی اغلب رقیب وال‌استریت را به عنوان عرصه‌ای برای ارائه‌ی سهام‌شان انتخاب می‌کنند: “نزدک” (Nasdaq) که بزرگ‌ترین بازار بورس شرکت‌های الکترونیک در آمریکا است. اما علی بابا برخلاف فیس بوک، وال استریت را انتخاب کرده است.

فیس‌بوک٬ بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی آنلاین سال ۲۰۱۲ عرضه عمومی سهام خود را آغاز کرد. ورود فیس‌بوک به بازار بورس٬ از بزرگ‌ترین تحولات دنیای اقتصاد و فن‌آوری در دهه دوم قرن حاضر بود. فیس بوک در آن زمان توانست ۱۶ میلیارد دلار سرمایه جذب کند. گوگل٬ جدی‌ترین رقیب فیس‌بوک در زمان عرضه عمومی اولیه سهام‌اش در سال ۲۰۰۴ سرمایه‌ای ۲ میلیارد دلاری جذب کرد. رکوردی که شکستن‌اش برای فیس‌بوک به‌طور حیرت‌انگیزی ساده بود. و اینک “علی بابا” می‌خواهد بزرگترین اتفاق را در تاریخ بازار بورس رقم بزند؛ صحبت از جذب ۲۱ میلیارد دلار سرمایه است.

موفقیت جهانی با دور زدن قوانین چین

وال استریت اولین انتخاب علی بابا نبود. سال ۲۰۰۷ هم این غول دنیای فناوری نوین، در هنگ کنگ پا به بازار بورس نهاد. علی بابا اما پس از ۶ سال بازار هنگ کنگ را ترک کرد. به گفته‌ی یک تحلیلگر امور اقتصادی، علی بابا حالا بخت خود را در آمریکا می‌آزماید، چرا که این شرکت ساختار فعالیت‌اش را که در هنگ کنگ پذیرفته نبود، می‌تواند در آمریکا حفظ کند.
شرکت‌هایی چون علی بابا را به اصطلاح variable-Interest Entity می‌نامند؛ شرکت‌های با منافع متغیر. کسی که سهام علی بابا را می‌خرد، سهمی از شرکت نصیب‌‌اش نمی‌شود بلکه در حقیقت سهمی از شاخه خدماتی این شرکت در جزایر کیمن می‌خرد. علی بابا با این ترفند قوانین چین را دور می‌زند؛ قوانینی که بر پایه آن به خارجی‌ها اجازه‌ی تصاحب هیچ رتبه‌ی مدیریتی در یک شرکت چینی داده نمی‌شود.

از این ترفند دیگر شرکت‌های چینی هم استفاده کرده‌اند. برای مثال بایدو، کپی چینی گوگل. سهام بایدو از سال ۲۰۰۵ تا کنون در “نزدک” ارائه می‌شود. تحلیل‌گران اقتصادی از گرایشی بین شرکت‌های چینی سخن می‌گویند که از سال ۱۹۹۰ آغاز شده و آن‌ها را به امید جذب سرمایه‌گذاران خارجی به نزدک و وال استریت کشانده است.

رد پای برندهای کپی‌شده بر روی علی بابا

اما این ساختار منتقدانی هم دارد. به سرمایه‌گذاران تقریبا هیچ حق مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها داده نمی‌شود. جک ما، موسس علی بابا به همراه چند شریک دیگر، صاحبان سهام‌های کنترلی و مدیریتی، بیش از نیمی از اعضای شورای نظارت را تعیین می‌کنند.

اسکات کسلر تحلیلگر اقتصادی می‌گوید: «اغلب شرکت‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی آمریکایی برای مسلط شدن بر بازار چین با مشکل روبرو هستند.» در چین تقریبا ردی از شبکه‌های اجتماعی غیر چینی نیست. آنچه که شرکت‌های آمریکایی را می‌تاراند، عرصه بی‌رقابت را برای بالیدن و ارائه خدمات توسط شرکت‌های چینی باز می‌کند. تنها در بازار معاملات تائوبائو  (وب سایت خرید و فروش آنلاین در چین) که آن هم متعلق به علی باباست، ۷ میلیون خریدار و فروشنده فعال وجود دارد. 
تائوبائو در نیمه‌های تابستان سال جاری به دلیل عرضه‌ی کالاهای برند تقلبی توسط فروشندگان در این سایت، خبرساز شد. یکی از مسئولان انجمن بین المللی “آنتی‌ کنترفیتینگ کولیشن” که علیه کپی‌برداری فعالیت می‌کند، می‌گوید: «فرهنگ کپی‌برداری چینی‌ها به همراه اشتهای سیری‌ناپذیر مصرف‌کنندگان آمریکایی که در کمین “فروش‌های فوق‌العاده”‌اند، منجر به این مشکل شده‌است.»

علی بابا با عرضه تقریبا ۸۰۰ میلیون کالا و ۵۰۰ میلیون کاربر، به یکی از هدف‌های اصلی برای مبارزه با کالاهای تقلبی و کپی شده تبدیل شده است. علی بابا برای پاسخ دادن به این انتقاد فرصت زیادی برای تامل نمی‌خواهد: «اگر یک شرکت ارائه دهنده کالاهای لوکس خودش در سایت ما حساب کاربری بازکند و خود اقدام به فروش کالا کند، این به این معناست که فروشندگان جنس‌های تقلبی کالاهایشان را جمع می‌کنند.»

راه علی بابا برای رسیدن به بازار بورس وال استریت آسان نبود. علی بابا نه تنها سرمایه گذاران، بلکه کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) را هم قانع می‌کرد.

روز ۱۹ سپتامبر وقت آن است که علی بابا در Roadshow خودنمایی کند. Roadshow نشست و همایشی است که به منظور معرفی شرکت‌هایی برگزار می‌شود که قصد ورود به بازار بورس را دارند. آشنایی ‌با فرصت‌ها و قابلیت‌هاى آن‌ها برای جذب سرمایه گذاران و نهادهاى بزرگ مالى از اهداف دیگر این نشست است. تازه پس از آن است که علی بابا در بازار بورس وال‌استریت پذیرفته خواهد شد.