حقایقی تکان دهنده درباره مصرف نوشابه در ایران +باورهای غلط
امروزه نوشابه یکی از اصلی‌ترین نوشیدنی‌های سفره های ایرانی ها شده است. مصرف نوشابه در بین ایرانیان سالانه ۳ میلیارد لیتر می باشد و حدود چهار هزار میلیارد تومان (معادل یک ماه یارانه در کشور) هزینه صرف خرید نوشابه می کنند.
به طور متوسط هر ایرانی ۴۲ لیتر نوشابه در سال مصرف می کند که البته خبر بدی هم در این رابطه وجود دارد؛ طی ۲۰ سال اخیر مصرف نوشابه های گازدار در کشور نزدیک به ۱۵ درصد افزایش داشته و متاسفانه طی این مدت مصرف شیر و لبنیات تنها حدود یک دهم درصد رشد کرده است.
سرانه مصرف نوشابه در جهان حدود ۱۰ لیتر است و این یعنی میانگین مصرف نوشابه در ایرانیان ۴ برابر میانگین جهان است. هر چند ایرانی ها حدود یک چهارم آمریکایی ها نوشابه می‌نوشند اما از نکات مهمی که هر فرد به آن باید توجه کند این است که محتویات چیزی که می خوریم چیست؟
متخصصان به طور مداوم توصیه می کنند که از مصرف نوشابه به دلیل چاقی، مشکلات گوارشی به دلیل اسیدی بودن آن و ایجاد پوکی استخوان خودداری کرده و به جای آن شیر و دوغ را جایگزین کنید.
اما نکته‌ای که شاید باعث شود شما را از خوردن نوشابه بازداشته و حتی باعث بهت و وحشت شما شود میزان درصدهای مواد تشکیل‌دهنده نوشابه به نسبت شیر و دوغ است.
در تصویر زیر تفاوت مواد تشکیل دهنده نوشابه، شیر و دوغ را مشاهده می کنید نکته قابل توجه صفرهای است که در برابر مواد مفید نوشابه دیده شده و تنها چیزی که در نوشابه بیش از شیر و دوغ وجود دارد قند آن است این نوشیدنی جذاب، خوشمزه و دوست داشتنی برای بسیاری از افراد، چهار برابر دوغ و ۲ برابر شیر قند دارد.
قند بالای درون نوشابه‌ها عامل چاقی محسوب میشود. به عنوان مثال فردی که ۲ لیوان نوشابه بنوشد باید ۴۵ دقیقه تا یک ساعت بدود تا این کالری از بین برود.
اسید فسفریک موجود در نوشابه می‌تواند با کلسیم، منیزیم و روی موجود در روده اتصال پیدا کرده و از باز جذب کلسیم جلوگیری کند به این دلیل مصرف نوشابه پوکی استخوان به همراه دارد.
باورهای غلط درباره مصرف نوشابه
متخصصان تغذیه بر این عقیده هستند نوشابه های گازدار بدون ارزش غذایی با خاصیت اسیدی، پوسیدگی دندانها چاقی، سوء تغذیه و حتی تشدید بیماریهایی چون بیماریهای گوارشی، قلبی و ریوی و … را نیز می تواند در پی داشته باشد، اما چرا با دانستن این عواقب باز هم نوشابه می خوریم ؟
دکتر تیر‌نگ سیستانی متخصص تغذیه و رژیم درمانی بیان کرد: مصرف نوشابه های گاز دار به دلیل قند فراوان موجود در خود یک باره کالری زیادی را وارد بدن می کند و بدن با دریافت و جذب کالری مورد نیاز خود، کالری های اضافه این نوشابه ها را به چربی تبدیل کرده و به علاوه اشتهای فرد را برای دریافت کالری های اضافه ترغیب می کند بنابراین فرد مصرف کننده اشتهای بیشتری برای خوردن غذا پیدا کرده در نتیجه با افزایش وزن شدید رو به رو می شود اما مضرات نوشابه فقط به اضافه وزن ختم نمی شود بلکه مصرف بلند مدت آن فرد را دچار عواقب جدی تری نظیر سکته های قلبی ، پوکی استخوان ،پوسیدگی دندان ، سرطان لوزالمعده ، فشار خون و سنگ های کلیوی می کند.
وی افزود : خیلی از افراد بر این باور بسیار غلط هستند که مصرف نوشابه باعث هضم غذا در بدن می شود ،نوشیدنی های گاز دار نه تنها باعث هضم غذا نمی شود بلکه موجب رقیق شدن اسیدهای گوارشی شده و درنتیجه هضم غذا با مشکل مواجه خواهد شد. مواد غذایی پس از مصرف در درون معده از نظر دمایی تعدیل می شوند و به دمای مناسب برای هضم می رسند، این در حالی است که مصرف نوشیدنی های سرد به همراه غذا، تعدیل حرارت مواد غذایی را مختل می کند که در نتیجه هضم غذا با مشکل مواجه می شود.
یک باور غلط دیگر که در میان مردم رواج یافته این که نوشابه برای افرادی که سنگ کلیه دارند مفید است . مصرف زیاد نوشابه های گازدار باعث برداشته شدن کلسیم از استخوانها و ورود این کلسیم به درون خون می شود و به این ترتیب کلسیم استخوانی در خون جریان یافته و موجب رسوب کلسیم اضافی در کلیه ها خواهد شد که این امر در نهایت فرد را مبتلا به تشکیل سنگ کلیوی در کلیه می کند یا روند تشکیل این سنگ ها را در کلیه سرعت می بخشد بنابراین اگر فرد را دچار سنگ کلیه نکنند در بهبود آن چه بسا هیچ نقشی ندارد .
سیستانی در رابطه با نوشابه های رژیمی نیز خاطرنشان کرد: این فرآورده‌ها از شیرین‌کننده‌های مصنوعی که طعم بسیار شیرینی دارند تهیه می شود .اما در میان خبرهای ناخوشایندی هم در این خصوص مشاهده شد که در طولانی‌مدت خطراتی برای ما ایجاد می‌کنند یا سرطانزا هستند در مورد عوارض این شیرین‌کننده‌ها نگرانی‌های جدی اولیه وجود داشت که از جمله سرطانزا بودن آنها بود که به اثبات نرسید و حالا گفته میشود که مصرف میزان مجاز و متعارف این شیرین‌کننده‌ها بی‌خطر است. اما ناگفته نماند همه نوشابه های گازدار معمولی موجب چاقی می شوند که این طبیعی است. اما مصرف کنندگان نوشابه های رژیمی هم از این قاعده مستثنا نیستند و با اضافه وزن دست و پنجه نرم می کنند .
این متخصص تغذیه در مورد نوشینی های انرژی زا هم گفت: مهم ترین ضرر این نوع از نوشیدنی ها اعتیاد آور بودن آن است لذا علاوه بر آن تمام مضرات نوشابه های معمولی را دارا هستند و بی نظمی ضربان قلب، افزایش فشار خون، افزایش ضربان کم آبی بدن و بی خوابی میتوانند اثرات منفی کوتاه مدت آنها باشد. مصرف همزمان نوشابه ها ی انرژی زا و مشروبات الکلی باعث بروز ریتم نامنظم و غیر طبیعی قلب میشود و به هیچ عنوان نباید این دو را باهم مصرف کرد .
وی در رابطه با بهترین نوشیدنی برای ایرانیان اظهار کرد : برخی افراد معتقدند ماءالعشیر صنعتی و دلستر عوارض کمتری نسبت به نوشابه دارد این هم یکی دیگر از تصورات اشتباه در این رابطه است و ماءالشعیر مانند نوشابه عوارض بدی را به دنبال دارد. توصیه ما متخصصان تغذیه به افراد این است که تا حد امکان از نوشابه و مالشعیر پرهیز کنند و از آب و یا دوغ برای نوشیدن همراه غذا استفاده کنند .
منبع: جام جم