نامه وزیر اصلاحات و محرومیت دانشجویان از تحصیل
کامران دانشجو، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس به انتقاداتی که تعدادی از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح کرده‌اند پاسخ داد، تشریح آیین‌نام جدید بازنشستگی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها، ممنوع‌التحصیل شدن تعدادی از دانشجویان، تشریح آیین‌نامه جدید کمیته انضباطی، دانشجویان ستاره‌دار و نحوه برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی از مواردی بود که در این نشست مطرح شد.
دانشجو در این نشست ستاره‌دار شدن تعدادی از دانشجویان را برای نخستین‌بار به دوره اصلاحات و وزیر علوم آن زمان نسبت داد، تأکید کرد که براساس رأی کمیته انضباطی هیچ دانشجویی ممنوع التحصیل نمی‌شود و با تشریح آیین‌نامه جدید بازنشستگی اساتید تأکید کرد که اگر کسی خارج از ضوابط و مقررات بازنشسته شده است اعلام کند تا شخصا و بلافاصله وارد موضوع شود و با رئیس دانشگاه خاطی برخورد کند.
گفت‌وگوی فارس با وزیر علوم دولت دهم را بخوانید.
فارس: یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری از بازنشستگی اعضای هیئت علمی در دوران شما می‌گوید و مدعی است این بازنشستگی‌ها خارج از ضوابط صورت پذیرفته است. چه پاسخی دارید؟
دانشجو: براساس مقررات، بازنشستگی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها از گذشته وجود داشته است، روند بازنشستگی اعضای هیئت علمی در دولت‌های اصلاحات و سازندگی نیز وجود داشت ولی مقررات آن انقباضی بود در دوره مسئولیت من نیز بازنشستگی براساس مقررات وجود دارد. با این تفاوت که مقررات جدید انبساطی دیده شده است.
بازنشستگی اعضای هیئت علمی قبل از دوره من براساس آئین‌نامه‌ای صورت می‌گرفت که از طریق وزارت علوم و دانشگاه تهران تدوین شده بود.
*تشریح آئین‌نامه جدید بازنشستگی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها
آئین‌نامه قبلی ما را از حضور اساتید با درجه علمی بالا زود محروم می‌کرد و بر این اساس کار کارشناسی صورت گرفت و آئین‌نامه جدیدی در این راستا تدوین شد. در آئین‌نامه قبلی روند بازنشستگی برای مربیان و استادیاران ۳۰ سال خدمت و ۶۵ سال سن تعیین شده بود، این روند در آئین‌نامه جدید به ۳۵ سال خدمت یا ۶۵ سال سن تغییر کرده است.
براساس آئین‌نامه جدید بازنشستگی اعضای هیئت علمی در مجموع میزان سنوات خدمت مربیان و استادیاران در دانشگاه‌ها به نسبت آئین‌نامه قبلی ۵ سال افزایش داشته است. در آئین‌نامه قبلی بازنشستگی اعضای هیئت علمی برای دانشیاران ۶۵ سال سن تعیین شده بود.
در آئین‌نامه جدید محدودیت سنوات خدمتی برای دانشیاران وجود ندارد و میزان سن برای بازنشستگی این افراد تا ۷۳ سال نیز افزایش یافته است. ضمن اینکه در آئین‌نامه جدید بازنشستگی اعضای هیئت علمی میزان سن برای دانشیاران حدود ۸ سال اضافه شده است.
در آئین‌نامه قبلی، اعضای هیئت علمی با مرتبه علمی استاد تمامی با ۶۵ سال سن بازنشسته می‌شدند این درحالی است که در آئین‌نامه جدید سن بازنشستگی حداقل ۷۰ و حداکثر تا ۷۶ سال تعیین شده است و این امر نشان از افزایش ۱۱ ساله دارد. به این ترتیب بسیار روشن است که آئین‌نامه جدید نسبت به آئین‌نامه قبلی شرایط انبساطی خوبی دارد.
براساس ضوابط این آئین‌نامه، هر عضو هیئت علمی با تشخیص رئیس دانشگاه، علاوه بر سقف سنی عنوان شده امکان ادامه همکاری با دانشگاه را همچنان دارد به شرطی که موضوع در هیئت امنای دانشگاه ارائه شود و هیئت امنا نیز موافقت خود را اعلام کند.
اساتید بازنشسته دانشگاه‌ها می‌توانند فعالیت‌های پژوهشی خود را طبق روال گذشته در دانشگاه ادامه دهند و همچنین می‌توانند تا ۱۰ ساعت حق‌التدریس در دانشگاه داشته باشند.
فارس: اما می‌گویند آیین‌نامه جدید محدودیت ایجاد کرده است؟
دانشجو: کجای آئین‌نامه جدید بازنشستگی برای اعضای هیئت علمی محدودیتی بیشتر از آئین‌نامه قبلی ایجاد کرده است؟ چرا هیچ فردی صدایش در اجرای آئین‌نامه قبلی که بسیار انقباضی بود و افراد را با ۳۰ سال سنوات خدمتی یا ۶۵ سال سن بازنشسته می‌کرد، بلند نشد؟
آئین‌نامه جدید بازنشستگی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است، اما آئین‌نامه قبلی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه نشده و به تصویب این شورا نرسیده بود.
در بند ب ماده ۲۰ برنامه پنجم توسعه آمده است دانشگاه‌ها، مراکز و مؤسسات آموزشی عالی و پژوهشی و فرهنگستان‌هایی که دارای مجوز از شورای گسترش وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع قانونی ذی ربط هستند بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه‌های دولتی به ویژه قانون محاسبات عمومی، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنان و فقط در چارچوب مصوبات و آئین‌نامه‌های مالی و معاملاتی و اداری، استخدامی و تشکیلاتی مصوب هیئت امنا که حسب مورد به تأیید وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت درمان و آموزش پزشکی و در مورد فرهنگستان‌ها به تأیید رئیس جمهور برسد عمل می‌کنند.
براساس این قانون در صورتی که هیئت امنا آئین‌نامه بازنشستگی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها را تدوین کنند و به تأیید وزیر علوم برسد آئین‌نامه قابل اجرا خواهد بود، اما من آئین‌نامه جدید بازنشستگی اعضای هیئت علمی را برای تقویت و ثبات بیشتر به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کردم و در نهایت آئین‌نامه جدید در این شورا به تصویب رسید.
فارس: چرا آیین‌نامه بازنشستگی اساتید را به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رساندید؟
دانشجو: هدف از تصویب آئین‌نامه بازنشستگی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در شورای عالی انقلاب فرهنگی ایجاد یک وحدت رویه بود، در آئین‌نامه جدید، اساتید بیشتر از آئین‌نامه قبلی می‌توانند در دانشگاه‌ها بمانند و فعالیت کنند و دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی می‌توانند از خدمات اساتید با مرتبه علمی بالا تا سن ۷۶ سالگی به صورت تمام وقت بهره‌مند شوند.
شورای عالی انقلاب فرهنگی را به عنوان شورای بالا دستی قبول دارم و قائل به این موضوع هستم که وزارت علوم باید تحت نظر این شورا سیاستگذاری و عمل کند. براین اساس به صورت داوطلبانه آئین‌نامه جدید بازنشستگی اعضای هیئت علمی را به شورا ارائه کردم تا در آنجا به تصویب برسد.
زمانی که آئین‌نامه را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه دادم، اعضای شورا از جمله دکتر عباسپور که در آن زمان رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس بود به من گفت چرا این آئین‌نامه را به شورا آورده‌ای؟ زیرا تصویب آئین‌نامه بازنشستگی اعضای هیئت علمی از اختیارات هیئت امناء و وزیر علوم است.
قصد داشتم شورای عالی انقلاب فرهنگی نظرش را درباره این آئین‌نامه اعلام کند و شورا نیز این موضوع را به بنده تفویض کرد اما بعد از بررسی‌های مجدد، آئین‌نامه را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال کردم و براین اساس در شورا برای آئین‌نامه رأی گیری انجام شد.
فارس: تعدادی از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری مدعی هستند که در دوران شما عده‌ای خارج از ضوابط و مقررات بازنشسته شده‌اند، نظرتان در این زمینه چیست؟
دانشجو: هر کسی ادعا دارد خارج از ضوابط و مقررات بازنشسته شده است به بنده اعلام کند، در صورت بازنشستگی غیرقانونی و خارج از ضوابط حاضر هستم شخصا و بلافاصله وارد موضوع شوم و با رئیس دانشگاه خاطی برخورد کنم. سال‌هاست که این ادعا مطرح می‌شود اما تا کنون به رغم تأکید بنده حتی یک مصداق هم اعلام نشده است.
*براساس رأی کمیته انضباطی هیچ دانشجویی ممنوع التحصیل نشده است
فارس: می‌گویند کمیته انضباطی در دوران شما دانشجویان را ممنوع التحصیل کرده‌اند.
دانشجو: کمیته انضباطی دانشگاه‌ها تخلفات را بررسی می‌کند و مرجع تشخیص جرم نیستند، بر اساس رأی این کمیته هیچ دانشجویی ممنوع‌التحصیل نمی‌شود.
در سال ۷۷ یک مصوبه با امضای رئیس دولت آن زمان که رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز بود، ابلاغ شد که بر اساس این مصوبه آرای کمیته انضباطی غیر قابل برگشت و غیر قابل اعتراض بود. ما مخالف این موضوع بودیم و فکر می‌کنیم دانشجو اگر حکمی برایش صادر می‌شود (حتی در مورد تخلف) باید بتواند به حکم مربوطه اعتراض کند و مرجع دیگری هم آنرا مجدداً بررسی کند.
قوه قضائیه و دیوان عدالت اداری این موضوع را بررسی کردند و طی بررسی‌های انجام شده، مقرر شد هرکسی بتواند به دیوان عدالت اداری شکایت کند. ضمن اینکه هرفردی بخواهد می‌تواند فرجام‌خواهی کند و پرونده‌اش را در کمیته انضباطی مرکزی نیز بررسی کند. البته همانطور که عرض کردم کمیته‌های انضباطی مرجع تشخیص و صدور حکم برای جرم نیست. جرم را باید مرجع قضایی رسیدگی و قاضی حکم صادر کند.
*تدوین آئین‌نامه جدید کمیته انضباطی
در آئین‌نامه جدید کمیته انضباطی مراحل اعتراض برای دانشجویان بیشتر شده و دانشجویان می‌توانند دو بار اعتراض کرده و در نهایت نیز می‌توانند اعتراض خود را به دیوان عدالت اداری ارائه دهند.
من مرجع تشخیص نیستم و همیشه دوران در همه دولت‌ها روال این بوده است که برای پذیرش دانشجو در مقطع بالاتر از سوی مراجع قضایی، امنیتی و ذی‌صلاح دیگر استعلام می‌شود و این موضوع مربوط به حال حاضر نیست.
* ستاره‌دار شدن دانشجویان به دوران اصلاحات برمی‌گردد
فارس: ستاره‌دار شدن دانشجویان را به دولت دهم نسبت می‌دهند، نظرتان در این زمینه چیست؟
دانشجو: ستاره‌دار شدن دانشجویان مربوط به سال‌های دولت اصلاحات است، خوب است همه بدانند مواردی که برخی از کاندیداها در مورد ستاره‌دار شدن بعضی دانشجویان می‌گویند و آن را به این دوره نسبت می‌دهند نیز اولین بار در دوره اصلاحات وزیر علوم آن زمان با یک ستاره یا دو ستاره و سه ستاره‌شدن دانشجویان مطرح شد.
اما به هر حال طبق مصوبه سال ۱۳۶۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی برای ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر باید از مراجع ذیربط استعلام کرد که اگر جواب استعلام نیاید یا منفی باشد سازمان سنجش آموزش کشور پرونده را ناقص تلقی کرده و به فرد اطلاع می‌دهد تا پیگیری‌های لازم برای رفع مشکل صورت گیرد. تعداد این دانشجویان هم بسیار پایین است.
در دوران مسئولیت اینجانب سعی شده همه آیین‌نامه‌ها انبساطی شود و تسهیل‌کننده باشد، نامه وزیر علوم دوران اصلاحات که منتشر شده است حاکی از این است که وی صدور دستور برخورد قضایی، نظامی و امنیتی با دانشجویان را خواستار بود و تعدادی از دانشجویان متعهد و حزب‌اللهی را با همان حکم کمیته انضباطی که غیر قابل فرجام‌خواهی بود، از تحصیل برای چند ترم محروم کرد و تعدادی هم از ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر محروم شدند.
این در حالی است که ما آیین‌نامه‌ای را نوشته‌ایم که حتی دانشجویان انصرافی هم بتوانند به ادامه تحصیل برگشته و تحصیلات خود را تکمیل کنند. لذا این که برخی از کاندیداها اعلام می‌کنند که وزارت علوم جلوی ادامه تحصیل دانشجویان را میگیرد کذب محض است.
*تدوین آئین‌نامه برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی
فارس: تعدادی از کاندیداها به عدم برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی در دوران مسئولیت شما انتقاد می‌کنند.
دانشجو: به نظرم مقام معظم رهبری نخستین بار در سال ۱۳۸۱ به صورت مستقیم موضوع برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی را عنوان فرمودند و در سال بعد یعنی دی ماه ۱۳۸۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی هم برگزاری کرسی‌ها را به وزارت علوم ابلاغ کرد ولی در دوران اصلاحات یعنی در دوران همین آقایان کاندیداهای معترض به عدم برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی هیچ گونه اقدام خاصی در این مورد صورت نگرفت تا اینکه در سال ۱۳۸۸ شاید یک ماه بعد از شروع مسئولیت اینجانب، وقتی با دانشگاهیان خدمت مقام معظم رهبری رسیدیم ایشان از عدم برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی گله فرمودند.
ما هم در راستای اطاعت از فرمایشات ایشان بلافاصله طی دو ماه اولین آیین‌نامه کرسی‌های آزاداندیشی را در آذرماه سال ۱۳۸۸ تدوین کردیم و برگزاری این کرسی‌ها آغاز شد.
البته پس از یک سال و در نهایت با نظر تشکل‌های دانشجویی آیین‌نامه اصلاح شده دیگری تدوین و ابلاغ شد و برگزاری صدها کرسی آزاداندیشی در دانشگاه‌ها بیانگر فعالیت این کرسی‌ها است در نتیجه تنها سه ماه پس از شروع مسئولیت اینجانب آیین‌نامه ابتدایی تدوین و فعالیت کرسی‌های آزاداندیشی براساس ضوابط و مقررات در سراسر دانشگاه‌ها برگزار شد.
البته به تدریج هم معایب آن برطرف شد که البته هنوز جای بازنگری دارد. نکته جالب این است که در دوره اصلاحات خودشان هیچ اقدامی نکردند و حالا مثل بقیه موارد در این مورد هم مدعی شده‌اند.
وزارت علوم قائل به این امر است که همه باید تحصیل کنند و در این راستا تعداد دانشگاه‌های کشور از ۱۳۰۰ دانشگاه در سال ۸۴ به ۲۴۷۱ دانشگاه در حال حاضر رسیده است. حتی به دانشجویان انصرافی هم فرصت مجدد داده‌ایم و آیین‌نامه تنظیم کردیم که بتوانند به تحصیل برگردند.