ترکیب سیاسی و سوابق استانداران دولت تدبیر حسن روحانی
قانون، آنطور که او خود نیز گفته است، وزارت کشور با چالشهای درون سازمانی و برون سازمانی سنگینی مواجه است. اما برخی معتقدند چالشهای گفته شده از سوی رحمانی فضلی، ناظر بر برنامه او برای تغییرات جدی در بدنه کارشناسی وزارت کشور است. علاوه بر چالشهایی که وزیر کشور به آن اشاره کرده است، انتخاب استانداران که یکی از چالشهای همیشگی نمایندگان مجلس و دولت احمدی نژاد بود، گریبان دولت جدید را هم گرفته است. رئیس دولتهای نهم ودهم به درخواستهای نمایندگان وقعی نمیگذاشت و کار خود را میکرد. نمایندگان نیز کاری از دستشان ساخته نبود.
به نظر میرسد همین حساسیت و واکنشها باعث شده است که رحمانی فضلی به این فکر بیفتد که از همان ابتدا با مشورت گرفتن از نمایندگان، باب تعامل دولت و مجلس را بگشاید. زیرا استانداری و فرمانداری و هر نماینده دولت در شهرستانها و استان، اساسا جایی است که نمایندگان نیز میخواهند در آنها نظر بدهند. اما همین تعاملی که البته شکل نگرفت، باعث شد که وزیر سرعت را فدای دقت در انتصاب استانداران کند. همچنان که او نه تنها نتوانست مجلس را از خود راضی کند، که نارضایتی بخش زیادی از بدنه اجتماعی حامیدولت، به ویژه در استانها را نیز رقم زد.
استانداران به مثابه فصل انشقاق
انتخاب استانداران را میتوان به مثابه فصل انشقاق دولت با درخواستهای بدنه اجتماعی حامیان رئیس جمهور و دولت تلقی کرد. زیرا در اغلب استانها، استانداران تعیین شده حتی کف انتظارات رای دهندگان به روحانی را نیز تامین نمیکنند. این در حالی است که به باور کارشناسان، تعیین استانداران همسو با پیام انتخابات ۲۴ خرداد، میتوانست ضعفهای دولت در سیاست داخلی را جبران کند. زیرا با وزیر کشوری که سابقه همکاری جدی و نزدیکی با اصولگرایان دارد، این انتظار وجود داشت که سرخوردگی ناشی از عدم معرفی یونسی به عنوان وزیر کشور جبران شود.
آرایش سیاسی استانداران
تاکنون ۱۹ استاندار دولت یازدهم انتخاب شده اند. بیشتر آنان جهتگیری سیاسی اصلاحطلبی و مابقی یا اصولگرا یا میانهرو دارند. البته به اعتقاد یک منبع آگاه در وزارت کشور، ۶ استاندار اصولگرا و اصلاحطلب، را میتوان در گروه اعتداگرایان در نظر گرفت. هم این جهتگیریهای سیاسی استانداران و هم نحوه انتخاب نمایندگان عالی دولت در استانها، چالشها و بحثهایی را ایجاد کرده است. براساس همین بحثهاست که میتوان گفت وزارت کشور در تعیین استانداران، نه تنها جهتگیری دولت اعتدال در سیاست داخلی را نشان میدهد، بلکه ضعفهای دیگر دولت تدبیر و امید را نیز عیان میکند.
بررسی فعالیت های دولت در حوزه سیاست داخلی، نشان میدهد که دولت نتوانسته است در این حوزه هم راستا با درخواست رایدهندگان عمل کند. به همین دلیل به باور برخی انتخاب استانداران میتوانست تاحدودی کاستی های سیاست داخلی را جبران کند و نشان دهنده تدبیر دولت اعتدال در این زمینه باشد. باوجود این، دولتی که از ابتدا بنا را بر این گذاشته بود که مرزبندیهای خود با جریانهای سیاسی را روشن کند، در انتخاب استانداران وارونه عمل کرد و
پاسخ مناسبی به انتظارات نداد.
شرکت سهامی
رحمانی فضلی ملاکهایی را برای تعیین استانداران مطرح کرد، ملاکهایی که حتی از سوی خود دولت نیز در مواردی نادیده گرفته شد. اعتدال گرایی و معتدل بودن، ملاک عنوان شده از سوی وزیر کشور بود. با وجود اینکه به نظر میرسد وزارت کشور در انتخاب استانداران، توازن و اعتدال را حفظ کرده است اما در ادامه مشخص شد که منظور از اعتدال گرایی، بیشتر سابقه آشنایی و نزدیکی با مردان دولت داشتن، است. زیرا استاندار البرز همشهری رئیس دولت و استاندار خراسان جنوبی همکلاسی و دوست وزیر کشور است. خدمتگزار رئیس ستاد انتخابات قالیباف بود و میتوان این استاندار را سهم قالیباف از دولت اعتدال دانست. سهم خاتمی از استانداران دولت روحانی به جمشید انصاری رسید. او که هم نماینده اصلاحطلب مجلس هشتم بود و هم عضویت در بنیاد باران را دارد، توانست با حضور فعال در ستاد انتخاباتی روحانی کلید استانداری زنجان را بگیرد. در ادامه این تقسیم مرضیالطرفین، استانداری برخی استانها نیز به اعضای فعال ستاد انتخاباتی روحانی رسید. ربیع فلاح جلودار استاندار مازندران، محمدرضا مروارید استاندار ایلام، سید علی اکبر پرویزی استاندار خراسان شمالی، محمدحسین مقیمی استاندار مرکزی و حسن صادقلو استاندار گلستان از جمله اعضای ستاد انتخابات روحانی بودند که پاداش تلاشهای خود را گرفتند.
چنین انتصابهایی باعث شد، وزارت کشور و دولت اعتدالگرا که قصد داشت، یاران اتوبوسی دولت قبلی را از بدنه کشور خارج کند، خود اقدامی اتوبوسی داشته باشد. به گفته رحمتی رئیس ستاد انتخاباتی شهرستانهای خراسان رضوی روحانی، بعد از انتخابات، مسئولان ستادی، رئیس ستاد استان را عضوی از کابینه می دیدند، با این حساب دور از انتظار نیست که ۱۲ استاندار دیگر نیز یکی از اعضای فعال ستاد انتخاباتی روحانی در آن استان باشند. البته رحمتی تاکید دارد که اشتباه است استانداری با اولویت سیاسی تند روی کار بیاید.
بدعتی که کار دست وزیر داد
وزیر کشور اصولگرای دولت اعتدال، روندی را در تعیین استانداران باب کرد که تاکنون سابقه نداشته است. دعوت از نمایندگان مجلس برای تعیین نامزدهای استانداری، نه تنها توقعی را برای اعضای پارلمان اصولگرا ایجاد کرد، بلکه باعث بروز نوعی سردرگمیدر انتخاب استانداران نیز شد. دعوت رحمانی فضلی از همکاران لاریجانی، باعث شد که نمایندگان انتخاب استانداران را حق خود بدانند تا جایی که برخی اکنون این طور عنوان میکنند که استانداران اگر غیر از گزینههای ما باشد، دولت با چالش روبهرو خواهد شد.
باوجود این، گرچه برخی از استانداران تعیین شده با نامزدهای مطرح شده از سوی نمایندگان مغایرت دارد، اما مسئله این است که دولت نتوانسته است اعتدال یا تدبیر مورد ادعای خود را درباره کلیدداران استانی نیز جاری کند. بررسی استاندارانی که تاکنون انتخاب شده اند، نشان میدهد که در اغلب موارد نه تنها نمیتوان تدبیر مورد ادعای دولت را در این زمینه یافت، بلکه گویی دولت نمیداند که قرار است نمایندههای عالی دولت در استانها، در نهایت چه رویکرد سیاسی یا اجتماعی را داشته باشند. از آن گذشته، درخواست جدی مشورت از مجلس اصولگرا، آن هم از سوی دولتی که وامدار جریانهای سیاسی دیگر است، میتواند نوعی عقبگرد نسبت به خواستهای سیاسی گروههای اجتماعی یا سیاسی حامیتلقی شود. البته «قانون» فرض های دیگری را نیز در نظر گرفت، مانند اینکه شاید اساسا رویکرد سیاسی ، مدنظر نبوده است؟ به همین دلیل با سید رضا اکرمی، مشاور وزیر تماس گرفتیم که وی پاسخی به پرسش ما نداد.
ملاک های دو گانه
وقتی قرار شد نظر نمایندگان مجلس نیز در تعیین استانداران لحاظ شود، آنان نیز به نوبه خود ملاکهایی را مطرح کردند. تلفیق این دو ملاک باعث بروز وضعیت فعلی شد. به طور کلی، ملاک اصلی نمایندگان بومیبودن به همراه مدیر و توانمند بودن بود. به همین دلیل بود که از بعد از اعلام رحمانی فضلی برای مشورت گرفتن از نمایندگان، بازار لابیهای استانی با نمایندگان نیز داغ شد. از آنجا که رحمانیفضلی به تمام مشورتهای نمایندگان درباره انتخاب استانداران گوش نداد، شاهد جمعآوری امضا برای نخستین سوال و استیضاح از وزیر کشور دولت اعتدال هستیم. در بین انتقادهای نمایندگان از وزارتی در وسعت کشور، علاوه بر اینکه استانداران بومی نیستند، تاخیر در انتخاب و معرفی استانداران نیز به چشم میخورد.
البته رحمانی فضلی اعتقاد دارد به نسبت دولتهای گذشته تاخیری ندارد. با این حال به نظر میرسد تاخیر در معرفی استانداران بیدلیل هم نبود. برخی مشاوران روحانی نگران بودند معرفی استانداران پیش از جلسه رای اعتماد به سه وزیر پیشنهادی، تاثیر منفی بر اعتماد مجلس بر وزرا داشته باشد. البته این آیندهنگری دولت در کسب رای اعتماد موفق عمل نکرد. البته این تنها دلیل دولت برای تاخیر در معرفی استانداران نیست. به نظر میرسد رحمانی فضلی دست نگه داشت تا ببیند مجلسیها چه برخوردی با وزرای پیشنهادی دارند تا نسبت به انتخاب ۱۲ استاندار دیگر نیز تصمیمگیری کند.
آذربایجان شرقی
نام و نامخانوادگی: اسماعیل جبارزاده
سال تولد: ۱۳۳۹
محل تولد: شهرستان خوی از توابع آذربایجان غربی
تحصیلات: دکترای علوم آزمایشگاهی
گرایش سیاسی:اصلاحطلب/اعتدالگرا
مهمترین سوابق اجرایی: نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس چهارم، پنجم، ششم و هفتم.
زنجان
نام و نام خانوادگی: جمشید انصاری
سال تولد:۱۳۳۴
محل تولد: زنجان
تحصیلات: کارشناسی ارشد مدیریت مالی
گرایش سیاسی:اصلاحطلب
سوابق اجرایی: عضو شورای عالی اداری کشور به عنوان صاحب نظر به انتخاب رئیس جمهور وقت سید محمد خاتمی و نماینده دوره هشتم زنجان
لرستان
نام و نام خانوادگی: هوشنگ بازوند
سال تولد: ۱۳۴۱
محل تولد: نهاوند
تحصیلات: کارشناسی عمران
گرایش سیاسی:اعتدالگرا
مهمترین سوابق اجرایی: معاون اداری و مالی شرکت مس سرچشمه کرمان؛ عضو هیات رئیسه فدراسیون دوچرخه سواری و موسس و رئیس هیات مدیره چندین باشگاه فرهنگی ورزشی.
البرز
نام و نام خانوادگی: سید طاهر طاهری
سال تولد: ۱۳۳۰
محل تولد: سمنان
تحصیلات: کارشناسی مدیریت صنعتی از مدرسه عالی مدیریت گیلانلاهیجان و کارشناس ارشد مدیریت صنایع از دانشگاه علم و صنعت ایران
گرایش سیاسی:اصولگرا/اعتدالگرا
مهمترین سوابق اجرایی: مدیرعامل پیشین شرکت گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو و نماینده مردم شهرستان سمنان در دورههای پنجم و ششم.
ایلام
نام و نام خانوادگی: محمدرضا مروارید
سال تولد: ۱۳۳۶
محل تولد: ایلام
گرایش سیاسی:اصلاحطلب/اعتدالگرا
تحصیلات: کارشناسی کشاورزی و کارشناسی ارشد مدیریت دولتی
مهمترین سوابق اجرایی: معاون برنامه ریزی و اداری مالی استانداری کرمانشاه و رئیس مجمع شرکت حمل و نقل بین الملل مختلط ایران و روسیه.
اصفهان
نام و نام خانوادگی: رسول زرگرپور
سال تولد: ۱۳۳۳
محل تولد: اصفهان
تحصیلات: فوق لیسانس راه و ساختمان و دکترای رشته مدیریت استراتژیک
گرایش سیاسی: اصلاحطلب/اعتدالگرا
مهمترین سوابق اجرایی: مسئول جهاد سازندگی و مسئول پشتیبانی جنگ استان اصفهان، رئیس شورای عالی حمل و نقل و ترافیک کشور و معاون امور آب وزارت نیرو.
کهگیلویه و بویراحمد
نام و نام خانوادگی: سید موسی خادمی
سال تولد: ۱۳۴۷
محل تولد: کهگیلویه و بویراحمد
تحصیلات: دکترای استراتژیک
گرایش سیاسی: اعتدالگرا
سوابق اجرایی: معاون برنامه ریزی استانداری کهگیلویه و بویراحمد در دوران شورانگیز و معاون برنامه ریزی استانداری بوشهر در دولت خاتمی.
خوزستان
نام و نام خانوادگی: عبدالحسن مقتدایی
سال تولد: ۱۳۳۴
محل تولد: آبادان
تحصیلات: صنعت نفت
گرایش سیاسی: اصلاحطلب
مهمترین سوابق اجرایی: نماینده دوره های سوم و چهارم مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی و استاندار استان های خوزستان و هرمزگان.
همدان
نام و نامخانوادگی: محمدناصر نیکبخت
سال تولد: –
محل تولد: یاسوج
تحصیلات: –
گرایش سیاسی: اصلاحطلب/اعتدالگرا
مهمترین سوابق اجرایی: معاون پشتیبانی استانداری همدان، فرماندار کهگیلویه و بویراحمد. در مجلس.
یزد
نام و نامخانوادگی:سیدمحمد میرمحمدی
سال تولد:۱۳۲۷
محل تولد:اردکان
تحصیلات: کارشناس ارشد مدیریت
گرایش سیاسی: اعتدالگرا
مهمترین سوابق اجرایی: معاونت پارلمانی وزارت کشاورزی.
فارس
نام و نام خانوادگی: سید محمد احمدی
سال تولد: ۱۳۳۵
محل تولد: شهرستان فال
تحصیلات: دکترای حقوق بین الملل
گرایش سیاسی: اعتدالگرا
مهمترین سوابق اجرایی: معاون سیاسی و امنیتی استانداری فارس ، مشاور امور بین الملل وزیر.
سمنان
نام و نام خانوادگی:محمد زند وکیلی
سال تولد: ۱۳۳۶
محل تولد: تهران
تحصیلات: کارشناسی ارشد مدیریت و برنامهریزی
گرایش سیاسی:اعتدالگرا
مهمترین سوابق اجرایی: فرماندار شهرهای تهران، شیراز، اراک، خرمآباد، بروجرد و ملایر و شهردار مشهد، شیراز و قم.
خراسان جنوبی
نام و نام خانوادگی: وجه ا… خدمتگزار
سال تولد: ۱۳۳۸
محل تولد: شیروان
تحصیلات: لیسانس راه و ساختمان و فوقلیسانس مدیریت
گرایش سیاسی: اصولگرا
مهمترین سوابق اجرایی: معاون استانداری تهران و فرماندار شهرستان های کرج و قوچان و مدیر کلی ثبت احوال خراسان.
مرکزی
نام و نام خانوادگی: محمدحسین مقیمی
سال تولد: ۱۳۲۹
محل تولد: خمین
تحصیلات: کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک و کارشناسی ارشد مدیریت سیستم و بهرهوری
گرایش سیاسی: اصلاحطلب
مهمترین سوابق اجرایی: رئیس سازمان شهرداری ها و دهیاری هاو استانداری استان های خوزستان و کرمانشاه؛ نماینده مردم خمین در هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی و استاندار استان های خوزستان و کرمانشاه.
تهران
نام و نام خانوادگی: سید حسین هاشمی
سال تولد: ۱۳۳۲
محل تولد: سراب
تحصیلات: کارشناسی ارشد مهندسی صنایع
گرایش سیاسی: اصلاحطلب
سوابق اجرایی: نماینده دوره پنجم و ششم مجلس شورای اسلامی
و نماینده استان آذربایجان شرقی، شهر میانه و رئیس کمیسیون صنایع و معادن دوره هفتم و هشتم مجلس شورای اسلامی.
خراسان شمالی
نام و نام خانوادگی: سید علی اکبر پرویزی
سال تولد: ۱۳۴۰
محل تولد: اسفراین
تحصیلات: کارشناسی ارشد مدیریت توسعه
گرایش سیاسی: اصلاحطلب
سوابق اجرایی: نخستین معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان شمالی وفرماندار و شهردار اسفراین.
گلستان
نام و نام خانوادگی: حسن صادقلو
سال تولد: ۱۳۳۶
محل تولد: رامیان
تحصیلات: دکترای تاریخ
گرایش سیاسی: اصلاحطلب
مهمترین سوابق اجرایی: معاون وزارت آموزش و پرورش و نمایندگی مردم حوزه انتخابیه آزادشهر و رامیان در مجلس.
گیلان
نام و نام خانوادگی: محمدعلی نجفی
سال تولد:۱۳۳۵
محل تولد:آستانه اشرفیه
تحصیلات:دکترای مدیریت استراتژیک
گرایش سیاسی: اعتدالگرا
مهمترین سوابق اجرایی: معاونت طرح و برنامه و امور اقتصادی سازمان منطقه آزاد تجاری ــ صنعتی کیش و سرپرستی منطقه ویژه اقتصادی انزلی.
مازندران
نام و نام خانوادگی: ربیع فلاح جلودار
سال تولد: ۱۳۳۴
محل تولد: بابل
تحصیلات: فوق لیسانس و دکترای آموزش و ترویج کشاورزی
گرایش سیاسی:اصولگرا/ اعتدالگرا
مهمترین سوابق اجرایی: مشاور وزیر جهاد سازندگی و مسئول کشاورزی مرکز پژوهشهای مجلس