گروه کاشی و سرامیک دیگر شگفتی‌ساز بورس نیست
صنعت کاشی و سرامیک یکی از گروه‌های بورسی است که از منظر ارزش بازار در مکان بیست و پنجم در میان ۳۶ گروه بورسی قرار دارد و ۱۰ نماد در آن فعالیت می‌کنند. این صنعت کوچک که کمتر از ۳/۰ درصد ارزش کل بازار را در اختیار دارد سال گذشته به یکی از شگفتی‌سازترین گروه‌های بورسی تبدیل شده بود.
به این ترتیب، در یک رکورد بی‌سابقه با رشد ۳۲۴ درصدی شاخص گروه، کاشی و سرامیک در مکان دوم پربازده‌ترین صنعت سال ۹۲ قرار گرفت. در واقع، در شرایطی که کل بازار تنها توانسته بود حدود ۱۰۸ درصد بازدهی داشته باشد، رشد این صنعت حدود ۳ برابر بازدهی متوسط بازار بود. صنعت مزبور که در اوج خود در سال ۹۲ به بازدهی ۴۴۱ درصدی نیز رسیده بود، در سال ۹۳ روند منفی را در پیش گرفته است. به این ترتیب، بیشتر نمادهای این گروه از ابتدای سال با صف فروش مواجهند و خریداری برای آن پیدا نمی‌شود.
به بررسی «دنیای اقتصاد»، طی پنج سال گذشته، سودآوری این گروه به جز سال ۹۱ قابل توجه بوده است. بر اساس این بررسی مشاهده می‌شود طی سال‌های مزبور، نسبت قیمت به درآمد گروه از متوسط بازار بالاتر نرفته و زیر ۶ واحد باقی مانده است. اما این نسبت در سال ۹۰ به ۷۵/۸ مرتبه رسیده که از مرزهای هشداردهنده عبور کرده است.
همین امر منجر شده تا در سال ۹۱، این گروه روندی منفی در پیش گیرد و نسبت قیمت به درآمد آنها در پایان سال به ۹/۳ مرتبه برسد که بسیار جالب توجه است. در واقع، رشد قیمتی شدید در سال ۹۰ و برآورده نشدن انتظارات سهامداران موجب شده است تا آنها در سال ۹۱ از گروه کاشی و سرامیک روی برگردانند. البته برای این موضوع می‌توان شرایط نه چندان مناسب کل بورس در سال ۹۱ را نیز در نظر گرفت.
به عبارت دقیق تر، زمانی که کلیت بازار وضع مناسبی ندارد، توجه سهامداران به سهم شرکت‌های بنیادی با ارزش بازار بالا بیشتر می‌شود و شرکت‌های کوچکی نظیر کاشی و سرامیک به حاشیه می‌روند. در حقیقت، بسیاری از سهامدارانی که در این گروه فعالیت می‌کنند با دیدهای کوتاه‌مدت وارد سهم شده و با استفاده از نوسان گیری کسب سود می‌کنند. حال در سالی مثل ۹۱ که سایر بازارها مثل ارز و طلا جذابیت زیادی برای اینگونه سهامداران داشت، عدم رشد شرکت‌های کاشی و سرامیک چندان دور از انتظار نبوده است.
کاشی و سرامیک در سال ۹۲
به‌طور مشابه، در سال ۹۲ نیز مشاهده می‌شود رشد خیره‌کننده قیمت سهام شرکت‌های کاشی و سرامیک منجر به افزایش نسبت قیمت به درآمد گروه و قرار گرفتن آن در محدوده ۱۰ واحدی است. این امر نشان می‌دهد که بار دیگر، شرکت‌ها در صورت‌های مالی خود نتوانسته‌اند انتظار سهامداران را برآورده کنند. اما آنچه مورد توجه است، علت رشد بی‌سابقه این گروه طی سال ۹۲ است. یکی از کارشناسان بازار سرمایه در این خصوص می‌گوید: سال گذشته، پیرو افزایش قابل توجه قیمت دلار، انگیزه شرکت‌های تولیدکننده کاشی و سرامیک به شدت افزایش یافت. پیش از این به علت بالا بودن هزینه حمل‌ونقل محصولات سرامیکی، شرکت‌های این گروه تمایلی به صادرات نداشته و عمده محصولات خود را در داخل کشور به فروش می‌رساندند. اما با سه برابر شدن نرخ دلار، انگیزه برای صادرات افزایش یافت.
حسام حسینی در ادامه می‌افزاید: ظرفیت اسمی تولید این صنعت ۵۰۰ میلیون متر‌مربع است، اما میزان فروش واقعی بسیار کمتر از این رقم است. در سال ۹۲ پیش‌بینی می‌شد که با افزایش قیمت دلار، این شرکت‌ها به‌منظور صادرات اقدام به شناسایی خریداران خارجی کنند. اما متاسفانه این شرکت‌ها در بازاریابی ضعیف عمل کردند و نتوانستند به جز در برخی موارد صادرات خود را افزایش دهند. بر این اساس، گرچه روی کاغذ میزان سودآوری این گروه باید به‌طور چشمگیری افزایش می‌یافت اما در عمل چنین نشد.
این تحلیلگر بورس در ادامه عنوان می‌کند: رکود در بازار مسکن داخل، عاملی دیگر در کاهش فروش محصولات این گروه محسوب می‌شود. در واقع، ساختمان‌سازان به عنوان اصلی‌ترین گروه هدف صنعت کاشی و سرامیک با رکود مواجه بودند که کاهش تقاضای محصولات سرامیکی را در پی داشت. بنابراین، آنچه سهامداران از شرکت‌های این گروه انتظار داشتند در پایان سال محقق نشد و این گروه در حال حاضر با P/E نسبتا بالایی در حال فعالیت
است.
چشم‌انداز ۹۳ روشن نیست
حال با توجه به محقق نشدن انتظارات سهامداران، نمادهای گروه کاشی و سرامیک از ابتدای سال با عرضه‌های سنگینی از سوی سهامداران همراه هستند. در این شرکت‌های کوچک، سهامداران حقوقی کمتر فعالیت می‌کنند که همین مساله منجر شده است تا این عرضه‌ها با حمایت قابل توجهی مواجه نشود. از سوی دیگر، هدفمندی یارانه‌ها یکی از عواملی است که این گروه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. حسینی در این رابطه می‌گوید: حدود ۱۰ درصد هزینه تولیدات محصولات سرامیکی مربوط به مصرف انرژی است. بنابراین افزایش قیمت حامل‌های انرژی می‌تواند حاشیه سود شرکت‌های این گروه را کاهش دهد. وی در ادامه می‌افزاید: از سوی دیگر، قیمت‌های جهانی نیز برای محصولات این گروه کاهش داشته است که خود می‌تواند کاهش سودآوری آنها را تشدید کند. در کنار این عوامل، ادامه رکود در بازار مسکن نیز وضعیت نامساعد این گروه را تشدید کرده است. این کارشناس بازار سرمایه در این خصوص عنوان می‌کند: هزینه‌های سربار در شرکت‌های تولیدی همواره با افزایش نرخ تورم بیشتر می‌شود. به عنوان مثال، حقوق کارکنان شرکت و سایر هزینه‌های تولید، به جز هزینه مصرف انرژی، با نرخ تورم رابطه مستقیم دارند.
بر این اساس، شرکت‌ها به‌منظور ثابت نگه داشتن حاشیه سود خود، قیمت فروش محصولات را افزایش می‌دهند. این در حالی است که در گروه کاشی و سرامیک، چنین وضعیتی وجود ندارد و آنها با توجه به کاهش تقاضا، هم در بازار داخل و هم در بازار خارج روبه رو هستند؛ در نتیجه نمی‌توانند قیمت فروش محصولات خود را افزایش دهند. در واقع، افزایش هزینه‌ها هم از منظر افزایش نرخ حامل‌های انرژی و هم از منظر افزایش هزینه‌های سربار و همچنین عدم توانایی افزایش قابل توجه قیمت فروش محصولات منجر شده تا شرکت‌های موجود در این گروه جذابیتی برای سهامداران نداشته باشند و صف‌های فروش در بیشتر نمادها شکل گیرد.
