علائم و انواع سرطان مجاری ادراری + نحوه درمان

سرطان مجاری ادراری یک نوع سرطان شایع است که از سلول‌ های مثانه شروع می‌شود. اکثر سرطان‌ های مثانه در مراحل اولیه، زمانی که سرطان قابل درمان است، تشخیص داده می‌شوند اما درمان سرطان مجاری ادراری کاملا وابسته به شرایط و میزان تهاجمی یا غیر تهاجمی بودن آن است.

مثانه یک اندام عضلانی توخالی در قسمت پایین شکم است که ادرار را ذخیره می‌کند. سرطان مجاری ادراری اغلب از سلول‌هایی که داخل مثانه را پوشانده‌اند، آغاز می‌شود. این سلول‌ها همچنین در کلیه‌ها و لوله‌هایی که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کنند، یافت می‌شوند. سرطان مثانه می‌تواند در کلیه‌ها و حالب‌ها نیز اتفاق بیفتد اما در مثانه بسیار شایع‌تر است. سرطان مثانه در مراحل اولیه قابل درمان است اما ممکن است حتی پس از درمان موفقیت‌آمیز هم عود کند و به همین دلیل، افراد مبتلا به سرطان مثانه معمولا برای سال‌ها پس از درمان به آزمایش‌های پیگیری نیاز دارند.

انواع سرطان مجاری ادراری چیست ؟

انواع مختلف سلول‌های مثانه می‌توانند سرطانی شوند. نوع سلول مثانه که در آن سرطان شروع می‌شود، نوع سرطان مثانه را تعیین می کند. پزشکان از این اطلاعات برای تعیین اینکه کدام درمان ممکن است برای شما بهترین نتیجه را داشته باشد، استفاده می‌کنند.

انواع سرطان مثانه عبارتند از:

کارسینوم اروتلیال مثانه

کارسینوم اروتلیال در سلول‌هایی که داخل مثانه را پوشانده‌اند به‌ وجود می‌آیند. سلول‌های اروتلیال زمانی که مثانه شما پر است، منبسط می‌شوند و زمانی که مثانه شما خالی است، منقبض می‌شوند. همین سلول‌ها داخل حالب‌ها و مجاری ادرار را می‌پوشانند و سرطان‌ها نیز می‌توانند در این فضا ایجاد شوند. کارسینوم اروتلیال شایع‌ترین نوع سرطان مثانه است.

کارسینوم سلول سنگفرشی مثانه

این نوع سرطان با تحریک مزمن مثانه مرتبط است که ممکن است در اثر عفونت یا استفاده طولانی مدت از کاتتر ادراری به وجود ‌آید. سرطان مثانه سلول سنگفرشی تقریبا نادر است. این بیماری در مناطقی از جهان که یک عفونت انگلی خاص را که یکی از علل شایع عفونت مثانه است (شیستوزومیازیس) دارد، شایع‌تر است.

آدنوکارسینوما

آدنوکارسینوما در سلول‌هایی شروع می‌شود که غدد ترشح کننده مخاط در مثانه را می‌سازند. آدنوکارسینوم مثانه بسیار نادر است.

برخی از سرطان‌ های مثانه شامل بیش از یک نوع سلول هستند.

علائم سرطان مثانه کدام است؟

علائم سرطان مجاری ادرار در زنان  و مردان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• وجود خون در ادرار
• تکرر ادرار
• ادرار دردناک
• کمر درد

نکته : هریک از این علائم ممکن است نشان‌دهنده مشکل یا بیماری دیگری باشند، بنابراین انجام آزمایش و بررسی توسط پزشک الزامی است.

عوامل مؤثر در خطر ابتلا به سرطان مثانه کدام است؟

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهند عبارتند از:

سیگار کشیدن

کشیدن سیگار، سیگار برگ، پیپ یا قلیان ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را با تجمع مواد شیمیایی مضر در ادرار افزایش دهد. وقتی سیگار می‌کشید، بدن شما مواد شیمیایی موجود در دود را پردازش می‌کند و مقداری از آن‌ها را توسط ادرار دفع می کند. این مواد شیمیایی مضر ممکن است به پوشش مثانه آسیب برسانند که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.

افزایش سن

خطر ابتلا به سرطان مجاری ادراری با افزایش سن افزایش می یابد. اگرچه ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد اما اکثر افرادی که در آن‌ها سرطان مثانه تشخیص داده می‌شود، بالای ۵۵ سال سن دارند.

جنسیت

مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به سرطان مثانه هستند.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص

کلیه‌ها نقش کلیدی در فیلتر کردن مواد شیمیایی مضر از جریان خون و انتقال آن‌ها به مثانه را دارند. به همین دلیل، تصور می‌شود که قرار گرفتن در اطراف برخی مواد شیمیایی ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهد. مواد شیمیایی مرتبط با خطر سرطان مثانه شامل آرسنیک و مواد شیمیایی مورد استفاده در ساخت رنگ، لاستیک، چرم، منسوجات و…است.

درمان سرطان قبلی

درمان با داروی ضد سرطان سیکلوفسفامید خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می‌دهد. افرادی که برای سرطان قبلی تحت پرتو درمانی لگن قرار گرفته‌اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مثانه هستند.

التهاب مزمن مثانه

عفونت‌ها یا التهاب‌های مزمن یا مکرر ادراری (سیستیت)، مانند استفاده طولانی مدت از سوند ادراری، ممکن است خطر ابتلا به سرطان مثانه سلول سنگفرشی را افزایش دهند. در برخی از مناطق جهان، کارسینوم سلول سنگفرشی با التهاب مزمن مثانه ناشی از عفونت انگلی معروف به شیستوزومیازیس مرتبط است.

سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان

اگر سرطان مثانه داشته‌اید، احتمال ابتلای مجدد به آن بیشتر است. اگر یکی از خویشاوندان خونی شما، والدین، خواهر و برادر یا فرزند، سابقه سرطان مثانه را داشته باشد، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری در شما بیشتر باشد. اگرچه به ندرت اتفاق می‌افتد که سرطان مثانه در خانواده‌ ها ایجاد شود.

راه‌های پیشگیری از ابتلا به سرطان مجاری ادراری

اگرچه هیچ راه تضمینی برای پیشگیری از سرطان مثانه وجود ندارد اما می‌توانید اقداماتی را برای کمک به کاهش خطر انجام دهید. برای مثال:

سیگار نکشید و اگر نمی‌کشید، شروع نکنید

اگر سیگار می‌کشید، با پزشک خود درباره راه حلی برای کمک به ترک سیگار صحبت کنید. گروه‌های حمایتی، داروها و روش‌های دیگر ممکن است به شما در ترک سیگار کمک کنند.

در استفاده از مواد شیمیایی احتیاط کنید

اگر با مواد شیمیایی کار می‌کنید، تمام دستورالعمل‌های ایمنی را دنبال کنید تا در معرض ابتلا قرار نگیرید.

میوه‌ها و سبزیجات را به رژیم غذایی خود اضافه کنید

به رژیم غذایی خود مواد غنی از انواع میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ را اضافه کنید. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در میوه‌ها و سبزیجات ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کنند

انواع درمان سرطان مجاری ادراری

در پاسخ به این سوال که آیا سرطان مثانه درمان قطعی دارد، باید بگوییم همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، سرطان مجاری ادراری انواع مختلفی دارد و ممکن است به صورت تهاجمی و غیر تهاجمی باشد. طول عمر بیماران سرطان مثانه هم کاملا وابسته به نوع سرطان و پیشرفت درمان دارد. در ادامه به بررسی راه‌های درمان هریک می‌پردازیم.

درمان سرطان مجاری ادراری غیر تهاجمی (سطحی)

برای این نوع سرطان روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد:

سیستوسکوپی با تخریب تومور مثانه

سیستوسکوپی یک روش سرپایی است که طی آن یک لوله نازک همراه با دوربین از طریق مجرای ادرار به مثانه منتقل می‌شود و به پزشک اجازه می‌دهد داخل مثانه را ببیند.
در طول سیستوسکوپی، پزشک ممکن است از این ابزارها برای برداشتن بافت، توقف خون‌ریزی با یک دستگاه الکتریکی خاص به نام الکتروکوتر یا حتی درمان سرطان مثانه با لیزر استفاده کند. اگر تومور سرطان مثانه به اندازه کافی کوچک باشد، ممکن است از این وسیله برای برداشتن سرطان استفاده شود.

برداشتن تومور سرطان مثانه از طریق مجرای ادرار

این روش زمانی استفاده می‌شود که تومور با استفاده از نیروی الکتریکی از مجرای ادرار خارج می شود.

درمان دارویی داخل مثانه (شیمی درمانی و ایمونوتراپی)

درمان دارویی داخل مثانه شامل قرار دادن داروها به طور مستقیم در مثانه از طریق کاتتر مجرای ادرار برای کاهش میزان عود تومورهای مثانه است. معمولا برای چندین کارسینوم در محل که یک منطقه بزرگ را پوشش می‌دهد یا برای تومورهای درجه بالا یا مراحل بالا استفاده می شود.

درمان سرطان مجاری ادراری تهاجمی (پیشرفته)

برای این نوع سرطان نیز راه‌های درمانی مختلفی توسط پزشک تجویز می‌شود:

جراحی سیستکتومی (برداشتن مثانه)

هنگامی که تومورهای سرطان مثانه به طور کامل به دیواره عضلانی مثانه حمله می‌کنند، یکی از راه‌ها، برداشتن مثانه است. به طور معمول، برداشتن کامل مثانه (سیستکتومی رادیکال) انجام می‌شود.
این روش معمولا تنها در صورتی استفاده می‌شود که سرطان محل منشأ خود را ترک نکرده باشد. علاوه بر این، سیستکتومی جزئی ممکن است یک گزینه جایگزین برای سرطان مثانه غیر تهاجمی عضلانی باشد، اگر همه درمان‌های دیگر شکست بخورند.

پرتو درمانی

پرتودرمانی به گونه‌ای برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود که سلول‌های سرطانی را از بین ببرد یا توانایی تولید مثل آن‌ها را تغییر دهد.

پرتودرمانی که برای درمان سرطان استفاده می‌شود، یک پرتوی ایکس با انرژی بالاست که از پرتوهای ایکسی که برای مطالعات تصویربرداری استفاده می‌شود، قوی‌تر است. پرتودرمانی به گونه‌ای برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود که سلول‌های سرطانی را از بین ببرد یا توانایی تولید مثل آن‌ها را تغییر دهد، در حالی که سلول‌های سالم اطراف کمتر تحت تأثیر قرار بگیرند.
در گذشته، پرتودرمانی به تنهایی برای سرطان مثانه مهاجم عضلانی استفاده می‌شده است اما درمان فعلی معمولا شامل رویکرد ترکیبی جراحی موضعی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی است. نقش پرتودرمانی در این رویکرد ترکیبی، از بین بردن سلول‌های سرطانی مثانه در مثانه است که برای جراح قابل مشاهده نیستند. شیمی درمانی برای تقویت اثرات پرتو و کشتن سلول‌های خارج از مثانه استفاده می‌شود.

شیمی درمانی

شیمی درمانی از عوامل شیمیایی برای تداخل با تکثیر و سایر عملکردهای طبیعی سلو‌ل‌ها استفاده می‌کند که منجر به کوچک شدن تومور یا مرگ سلول‌های سرطانی می‌شود. استفاده از دو یا چند داروی شیمی درمانی با هم مؤثرتر از یک دارو به تنهایی است. انواع مختلفی از شیمی درمانی وجود دارد. رایج ترین داروی شیمی درمانی مورد استفاده در سرطان مثانه، سیس پلاتین است.

ایمونوتراپی

ایمونوتراپی یک رویکرد درمانی سرطان است که از داروها و واکسن‌ها برای تقویت توانایی طبیعی سیستم ایمنی برای مبارزه با سرطان، به همان روشی که با عفونت‌ها مبارزه می‌کند، استفاده می‌کند. این رویکرد هنوز در حال تحقیق است و موارد زیادی برای کسب اطلاعات درباره باقی مانده است اما مطالعات بالینی نشان داده است که ایمونوتراپی در توانایی خود در درمان طیف گسترده‌ای از بدخیمی‌ها، از جمله برخی از انواع سرطان مثانه، نویدبخش است.

چند داروی ایمونوتراپی تایید شده توسط FDA برای درمان سرطان مثانه پیشرفته و متاستاز سرطان مثانه که پس از شیمی درمانی بدتر شده است، موجود است.

منبع : نی نی بان