دلیل امام رضا علیه السلام از پذیرفتن ولایتعهدی مامون چه بود
دلیل امام رضا علیه السلام از پذیرفتن ولایتعهدی مامون چه بود
دلیل امام رضا از پذیرفتن ولایتعهدی چه بود
دلایل پذیرفتن ولایتعهدی مامون توسط امام رضا(ع)
در مورد علت پذیرفتن ولایتعهدی مامون توسط امام رضا(ع) می‌توان به چند دلیل اشاره کرد:
۱. اجبار بر پذیرش
همان‌گونه که گفته شد، مأمون به امام رضا(ع) ابتدا پیشنهاد خلافت و سپس پیشنهاد ولایتعهدی را داد؛ که حضرتشان هر دو پیشنهاد را نپذیرفت.
این‌جا بود که مأمون در مقام تهدید برآمد و گفت:
عمر بن خطاب موضوع خلافت بعد از خودش را به شورای شش نفره‌ای – که امام علی(ع) یکی از آنان بود- محول کرد، و سپس فرمان داد که اگر هر کدامشان مخالفت کردند، گردنشان زده شود! بنابراین، اکنون شما باید این موضوع را قبول کنید! (وگرنه گردنتان زده خواهد شد).
امام(ع) در پاسخ ابن عرفه به این مطلب اشاره فرمود. او از امام(ع) پرسید: به چه انگیزه‌‌ای ولیعهدی را پذیرفتید؟ و پاسخ شنید: به همان انگیزه‌‌ای که جدم امام علی(ع) را وادار به ورود در شورا(ی شش نفره) نمود.
۲. تأیید حضور خاندان پیامبر(ص) در حکومت
یکی از دلائل قبول ولایتعهدی آن بود که مردم خاندان پیامبر(ص) را در صحنه سیاست حاضر بیابند و به دست فراموشی نسپارند و نیز گمان نکنند که آنان – همان‌گونه که شایع شده بود – تنها علما و فقهایی هستند که در عمل هرگز به کار ملت نمی‌آیند.
علاوه بر این‌که در نگاه مردم، امضای حکم ولایتعهدی امام از سوی مأمون، نوعی اعتراف ضمنی به آن بود که علویان شایسته حکومتند و نه او و دیگر عباسیان!
امام رضا (ع) که راهی جز پذیرش پیشنهاد مامون نداشت شروطی را اعلام نمود که من ولایتعهدی را به شرطی می پذیرم که «در هیچ عزل و نصبی دخالت نکنم، هیچ فرمانی صادر نکنم و هیچ مسئولیت رسمی به عهده نداشته باشم.» حضرت با این شرط ها به اهل بصیرت می فهمانند که من از روی ناچاری و اضطرار، ولایتعهدی را قبول می‌کنم پس از آن امام ع مبارزه خود را با حکومت مامون به شکلی ادامه دادند که مردم کاملا از شرایط سیاسی مطلع و اهداف شوم مامون در دادن مشروع کاذب به حکومت ناحق خود و همینطور تخریب جایگاه امامت و ولایت علی بن موسی الرضا ع آشکار گردید که اوج روشنگری حضرت در نماز عید سعید فطر صورت گرفت که مامون از ترس برپائی نماز و سخنرانی صریح بر علیه حکومت ، امام ع را از میانه راه برگردانده و اجازه اقامه نماز را به آن حضرت نداد .