نگاهی به فیلم (زهر مار) جواد رضویان /سوء استفاده تهیه کننده از عنوان یک بازیگر طنز

نقد و بررسی و خلاصه داستان فیلم زهر مار جواد رضویان

فیلم ضعیف، سخیف و مبتذل زهر مار را باید یک توهین واقعی به شعور و شخصیت تماشاگران جشنواره فجر محسوب کرد؛ فیلمی که کارگردان و نویسنده‌اش در نشست خبری پس از نمایش می‌گویند ژانر آن طنز نیست، اما از قرائن و شواهد اینطور برمی‌آید که قرار بوده باشد ولی درنیامده است.

وقتی زهر مار را می‌بینیم به این فکر می‌کنیم که فیلم‌هایی که به جشنواره راه پیدا نکرده‌اند چه کیفیتی داشته‌اند که این فیلم توانسته نظر هیئت انتخاب را تأمین کند. داستان فیلم سیدجواد رضویان که به عنوان یک فیلم اولی در بخش نگاه نو جشنواره فجر حضور دارد درباره یک مداح است که ظاهراً صیغه موقت برای مشتری‌هایش می‌خواند. کار و کاسبی خوبی برای خود دست و پا کرده و می‌خواهد در انتخابات شورای شهر شرکت کند.

یک شب یکی از رفقای قدیمی که خاطره خوشی از او ندارد برای انتقام‌گیری همراه زنی فاحشه که جای همسرش معرفی می‌کند به خانه مداح می‌رود تا او را مسموم کند ولی لیوان آغشته به دارو را اشتباهاً زن سرمی‌کشد و صبح از جایش بلند می‌شود و می‌بیند که دوست قدیمی مداح کیفش را دزدیده و فرار کرده پس یقه مداح را می‌چسبد که یا پول من را می‌دهی یا آبرویت را می‌برم. ادامه فیلم هم تا پایان کاملاً به سبک فیلمفارسی‌های پیش از انقلاب مسیرش را طی می‌کند.

نصرت کریمی فیلمفارسی‌سازی بود که پیش از انقلاب فیلم «محلل» را ساخت و آنقدر مبتذل بود که منجر به واکنش آیت‌الله مطهری شد. فیلم به قدری زننده بود که پس از انقلاب بزرگ‌ترین مانع ادامه فعالیت کارگردانش شد. زهر مار سیدجواد رضویان به لحاظ ابتذال تصویری هر چند قابل مقایسه با آن فیلم نیست، اما ابتذال ساختاری و مضمونی که بر فیلم سایه انداخته است. آنچه زهر مار جواد رضویان را مبتذل می‌کند سوژه آن نیست بلکه جنس پرداخت آن است. ساختن فیلم درباره یک مداح فاسد نمی‌تواند یک خط قرمز باشد چه اینکه پیش از این درباره مسائل روحانیون نیز آثاری ساخته شده است. همانطور که در همه اصناف و اقشار آدم‌های ناسالم پیدا می‌شوند در میان جامعه مداحان هم چنین احتمالی وجود دارد، اما زهر مار را نمی‌توان نقدی مؤثر و سازنده با رویکردی فرهنگی قلمداد کرد، چون نشانه‌گذاری‌های فیلم نه برای ارتقای اخلاق و تقویت فرهنگ بلکه بر ضد اخلاق و خانواده و فرهنگ متمرکز شده است. وقتی یک کارگردان مبتدی در اولین تجربه فیلمسازی‌اش خود را تمام و کمال به دست نویسنده‌ای منحرف می‌سپارد نتیجه‌ای جز یک خسران حرفه‌ای دشت نخواهد کرد.

به لحاظ فرم داستانی و تکنیک سینمایی نیز زهر مار یک فیلم دم‌دستی است که بدون هیچ‌گونه اشراف سینمایی و ذوق هنری ساخته شده است.

به احتمال زیاد نام سیدجواد رضویان به عنوان کارگردان به همراه سیامک انصاری کافی است تا فیلم با یک پوستر کمدی‌نما در گیشه فروش خود را تضمین کند و به فروش چندده‌میلیاردی نائل آید، اما از همین حالا باید به حال تماشاگر از همه جا بی‌خبر و بیچاره‌ای که همراه با خانواده برای دیدن این فیلم به سینما می‌رود دل سوزاند. وقتی انگیزه‌های مالی در جامعه به انگیزه‌های فرهنگی می‌چربد، به طور عادی فرهنگ قربانی پول خواهد شد.

اینجا دیگر حرف بر سر سلیقه سیاسی نیست. این فرهنگ ملی است که به پای سینماگران نابلد در حال ذبح شدن است و بخش عمده‌ای از تقصیر نیز بر گردن مدیران وزارت ارشاد است. وقتی فیلمی تا این اندازه ضعیف و مبتذل توسط هیئت داوران و دبیر جشنواره فجر به بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی- هنری کشور راه پیدا می‌کند در واقع پالس مثبت و چراغ سبز به مبتذل‌سازان می‌دهد تا در آینده برای تولید آثاری از این دست با فراغ بال بیشتری اقدام کنند و زهر مارهای پرتعدادتری به تماشاگران نگون‌بخت سینما پیشکش نمایند.

منتقد : روزنامه جوان آنلاین

سوء استفاده تهیه کننده از عنوان یک بازیگر طنز/ آیا بی اخلاقی در تسخیر گیشه پایان پذیر است؟!

جواد رضویان که سال ها با حضور گسترده خود در سینما و بالاخص در سریال های تلویزیونی،  حسابی جای خود را در میان مخاطبان باز کرده بود؛ امسال اولین فیلم سینمایی خود را با کمک و همراهی کمال تبریزی به جشنواره فیلم فجر آورد؛ فیلمی با عنوان زهر مار بنابر ادعای صورت گرفته ۲ ملیارد و شصت میلیون تومان هزینه ساخت آن شده است و سیامک صفری و شبنم مقدمی با محوریت سیامک انصاری، بازیگران اصلی آن می باشند. این همه در حالی است که به جرئت می توان گفت، اگر نام عوامل ساخت بر روی تیتراژ فیلم زهرمار نمی خورد؛ هیچ کس باور نمی کرد کارگردان این فیلم جواد رضویان است و در عین حال بسیاری پس از مشاهده فیلم حدس می زدند که این اثر یکی دیگر از تولیدات مبتذل سینمایی جواد نوروزبیگی است؛ تهیه کننده ای که در سال های اخیر به تولید آثار گیشه پسند، رغبتی جدی نشان داده و به واسطه پیشینه خود به راحتی می تواند از تمامی خطوط و حدود ممیزی در سینمای ایران تردد نماید؛ البته از حق نباید گذشت که زهرمار در جای جای خود اثری از کارگردان مارمولک و مازمور دارد؛ کارگردانی که ترجیح داده تا در این اثر سینمایی نقش مشاور را برگزیند و از برند و نشان یک بازیگر طنز سرشناس، از برای جهت جذب مخاطب سینمایی بهره گیرد.

فیلم سینمایی زهرمار، روایت حاج حشمت مداح و فرد مورد اعتماد مردم محل است که در تکیه ای که متعلق به همسر خود فعال بوده و به سبب اصرار مردم نامزد شرکت در انتخابات می شود. اما دوست دوران بچگی او که مجلات پُرن به مدرسه می آورد و به دلیل لو رفتنش توسط حشمت از مدرسه اخراج شده و اکنون یک معتاد خلافکار است و …؛ در پی انتقام بر آمده و زن شیادی را با انواع مواد مخدر و تحت عنوان همسر خود به خانه او می برد و خود فرار می کند و پس از آن زن با تهدید و پرده دری از او درخواست ۵۰ میلیون تومان پرداخت پول می کند و همین امر سبب می شود تا داستان نیم بندی و کم رمق اثر ادامه پیدا کند و در نهایت نیز زن شیاد اصلاح! ؛ دوست خلافکار پشیمان! و حاج حشمت هم سربلند! گردیده و بر طبق معمول این گونه آثار سینمایی، تصویری بالیوودی و هندی شده ای را برای مخاطب خود به ارمغان آورد و این همه در حالی است که مخاطب پیگیر سینمایی قطعا در مسیر فیلم و در تمام لحظات آن به جمله یکی از اعضا هیئت انتخاب فکر خواهد کرد که فرموده بودند: اگر می خواهید کمدی شریف ببینید زهرمار را ببنید!

منتقد : سید عرفان فاطمی

نشست خبری فیلم «زهرمار»

نشست خبری فیلم «زهرمار» با حضور جواد نوروزبیگی (تهیه‌کننده)، سیدجواد رضویان (کارگردان)، سیامک انصاری، شبنم مقدمی (بازیگران)، ثنا نوروزبیگی (طراح لباس)، پیمان عباسی (نویسنده)، عبدالله اسکندری (گریمور)، رضا خسروی (آهنگساز)، محمود خرسند (صداگذار) و با اجرای احسان کرمی در چهارمین روز جشنواره فیلم فجر برگزار شد:

در این نشست، جواد رضویان صحبت کرد و گفت: من تازه به این عرصه وارد شدم. از همه‌تان می‌خواهم من را بی‌رحمانه نقد کنید و جانب انصاف را رعایت کنید.

پیمان عباسی نویسنده این فیلم در پاسخ به سوالی مبنی بر این که آیا این فیلم طنز است یا خیر، گفت: این فیلم، کمدی نیست و زهرمار و تلخ است. اگر لحظاتی از فیلم شیرین است دلیل ندارد که بگوییم طنز است. باید بگویم که این فیلم، قصه کاملا اجتماعی دارد و به معضل مواد مخدر به همین شکل که می‌بینید، می‌پردازد.

رضویان در پاسخ به سوالی مبنی بر ضد ارزش بودن این فیلم گفت: به نظرم، این فیلم ضد ارزش نیست. ما می‌خواستیم به یک سری ارزش‌ها و وجوه انسانی بپردازیم. اگر این ارزش‌ها درنیامده است، من مقصر هستم.

او در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر شباهت این فیلم با فیلم رسوایی به کارگردانی مسعود ده‌نمکی گفت: خیلی به این موضوع باور ندارم. اگر این‌گونه باشد، هر دختری با هر آقایی باشد، رسوایی است.

شبنم مقدمی در مورد بازی متفاوت خود در این فیلم و تکراری نبودن نقش‌هایش گفت: همیشه سعی می‌کنم تا نقش تکراری انتخاب نکنم که مجبور شوم، تکراری بازی کنم و چشم بیننده را آزار بدهم.

جواد نوروز بیگی در پاسخ به سوالی مبنی بر واکنش‌های احتمالی از سوی مداحان در روند اکران این فیلم گفت: وقتی به چنین موضوع حساسی می‌پرداختیم، حساسیت من و جواد به این سمت بود که با جماعتی سر و کار داریم که نزدیک شدن به آنان سخت است و به همین دلیل باید دقت زیادی داشته باشیم. برادرم مداح است و ایشان نیز این فیلم را دیدند. این فیلم یک نقد اجتماعی به افراد مختلف است. این که اگر یک مداح در چنین مسیری قرار بگیرد، چه کاری می‌کند؟ آیا به وظیفه انسانی خود که همراهی با آن انسان درمانده است عمل می‌کند یا او را به حال خود رها می‌کند؟

جواد رضویان در توضیح این سوال گفت: باید بگویم که اتفاقی شبیه به همین اتفاق برای یکی از اشخاصی که جایگاه اجتماعی بالایی داشتند، رخ داده است و از همین منظر، ۶۰-۷۰ درصد موضوع آن مابه‌ازای بیرونی دارد.

پیمان عباسی، نویسنده این فیلم، توضیحات بیش‌تری از این ماجرا ارائه داد و گفت: ماجرای این فیلم به زمانی برمی‌گردد که من در دوران دبیرستان بودم. دو نفر بودند که بسیار دوست بودند اما یکی از آنان مجله‌ای ضد اخلاقی به همراه داشت و طرف دیگر برای انجام امر به معروف و نهی از منکر او را لو داده بود و همین اتفاق باعث شده بود که او دیگر درس خواندن را کنار بگذارد در حقیقت، اتفاقی شبیه به این موضوع برای یکی از روحانیون محله ما رخ داده بود.

سیامک انصاری در مورد بازی خود در این فیلم و نقش متفاوتش گفت: همراه با جواد رضویان تمرینات زیادی بر روی لحن و حرکات داشتیم تا توانستیم به این نقش برسیم. این نقش با نقش‌های قبلی من متفاوت بود و به همین جهت، تجربه جدیدی کسب کردم.

جواد رضویان از دغدغه خود برای ساخت این فیلم صحبت کرد و گفت: می‌خواستیم که فیلمی با موضوع نقد اجتماعی بسازیم. قطعا فقری که منتج به خیلی از اتفاقات می‌شود، سوژه اصلی ما بود. آن فقر می‌تواند فقر مالی یا فرهنگی باشد. این فیلم دست و پا زد تا چنین چیزی را به مخاطب خود منتقل کند.

او هم‌چنین در مورد انتخاب بازیگران این فیلم گفت: از مرداد ماه سال پیش با سیامک انصاری راجع به این فیلم صحبت کرده بودم و اولین و آخرین انتخابم سیامک انصاری بود. البته گزینه‌های دیگری نیز وجود داشت اما با تغییر سرمایه‌‌گذار باز هم بر روی سیامک انصاری تاکید داشتم چرا که او یک بازیگر ری‌اکت است و بازیگر موقعیت آور نیست. بنابراین او برای فیلمی که باید در موقعیت قرار بگیرد، مناسب‌تر است. هم‌چنین در مورد انتخاب خانم شبنم مقدمی نیز باید بگویم که چون ایشان قد بلندتری نسبت به سیامک داشت، او را انتخاب کردم. مواجهه این دو نفر از این جهت لازم بود.

رضویان در پاسخ به سوالی مبنی بر هدف خود از ساخت این فیلم تاکید کرد: در این فیلم، می‌خواستیم که از چهره واقعی جامعه‌مان آگاهی بدهیم. تقریبا همه جاهایی که در فیلم دیدید، مستند بود و می‌توانم این مکان‌ها را نشان بدهم. فکر می‌کنم که توقعی بهتر از اطلاعات دادن راجع به جامعه‌مان وجود ندارد.

در پایان این نشست، جواد نوروز بیگی راجع به هزینه تولید این فیلم صحبت کرد و گفت: هزینه تولید این فیلم ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان است که در دو مرحله خرج شد. هم در مرحله پیش تولید و هم در مرحله تولید.