شرایط عده طلاق

بعضی زوجین به دلایلی مختلفی مثل عدم تفاهم بارز، اعتیاد همسر، خیانت و … تصمیم به جدایی می گیرند و پس از شرکت در جلسات مشاوره ی دادگستری و اخذ رای عدم سازش طرفین، حکم طلاق حین شرکت در جلسات دادگاه صادر می شود. در بسیاری از پرونده های طلاق، موضوع رجوع به چشم می خورد؛ زن و مرد ممکن است بخاطر وجود فرزندان، وجود احساسات، واکنش اطرافیان و … دوباره تصمیم زندگی مجدد با همدیگر را بگیرند. مدت زمانی که زن باید بخاطر وجود اینگونه دلایل و احتمال رجوع و بارداری صبر کند و با مرد دیگری وارد رابطه نشود، با عنوان عده طلاق شناخته می شود. طی مقاله ی «شرایط عده طلاق» به مدت زمان این دوره، دلایل نگه داشتن آن، شرایط و … می پردازیم تا به طور کامل متوجه این مفهوم شوید.

عده طلاق چیست؟

عده به مدت زمان پس از جدایی زوج و زوجه (زن و شوهر) گفته می شود که طی آن زن باید از ایجاد هرگونه ارتباط‌ و نزدیکی با مرد دیگری پرهیز کند؛ اگر دلیل جدایی طلاق باشد با عنوان عده طلاق شناخته می شود. در ماده ۱۱۵۰ قانون مدنی به مفهوم عده پرداخته شده است:

«عده عبارت است از مدتی که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است نمی‌تواند شوهر دیگر اختیار کند.»

دلایل وجود عده طلاق چیست؟

عده طلاق از مواردی است که مستقیما براساس شرع قانونگذاری شده و از دیرباز در کشورهای مسلمان مرسوم بوده است؛ بارزترین دلایلی که اهمیت وجود این دوره زمانی را نشان می دهد، به شرح زیر است:

جلوگیری از اختلاط نسل:

بدیهی است که امکان بارداری زوجه پیش از ثبت طلاق، امری ممکن است؛ اگر زن پس از طلاق بلافاصله و بدون نگهداشتن عده با مرد دیگری نزدیکی برقرار کند، احتمال داشتن فرزند وی نیز وجود داشته و اصل نسب فرزند مورد ظن قرار می گیرد. بنابراین در قانون اسلام و شرع، گذراندن این مدت زمان (عده طلاق) برای اطمینان از باردار بودن یا نبودن زوجه و جلوگیری از اختلاط نسل الزامی است.

به دلیل اهمیت این موضوع، این حکم شرعی توسط قانون گذار به حکمی قانونی بدل شده است؛ البته شاید اهمیت این مورد بخاطر پیشرفت علم ژنتیک و تکنولوژی زیاد به چشم نخورد. همچنین لازم به ذکر است که این مورد بر طلاق بائنی(امکان رجوع در آن وجود ندارد.) که دلیل صدور حکمش «عدم بلوغ زوجه » باشد، دلالت نمی کند.

جلوگیری از هتک حرمت:

ازدواج سنت پیامبر است و نه تنها در بین مسلمانان، بلکه بین تمام افراد دنیا امری محترم و دارای ارزش و حرمتی بالا تلقی می شود. پس دلیل دیگر برای نگهداشتن عده طلاق، حفظ حرمت نکاح و زندگی مشترکی می باشد که به هر دلیلی اعتبارش را از دست داده است. در مواردی که عده جدایی، از نوع عده فوت همسر است، اهمیت این مورد بسیار بیشتر به چشم می خورد؛ برای احترام با شان مرحوم و خانواده اش.

انواع و شرایط عده

تا این بخش از مقاله «شرایط عده طلاق»، به چیستی و دلایل ضرورت وجود این قانون، با تشریح و بررسی اشاره شد؛ در ادامه مطالب به انواع و شرایط آن پرداخته می شود.

به طور کلی عده به دو دسته تقسیم می شود:

۱. عده طلاق

مدت زمان عدم امکان نزدیکی زن با مرد دیگری، پس از ثبت طلاق را عده طلاق می‌گویند؛ مدت زمان نگهداشتن عده طلاق در شرایط مختلف، متفاوت است:

الف) مدت عده برای زن باردار:

ماده ۱۱۵۳ قانون مدنی بدین شرح است: «عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضاء آن در مورد زن حامله تا وضع حمل است.» با استناد به این ماده، زنی که باردار می باشد باید تا زمان وضع حمل یا سقط شدن فرزندش عده طلاق را نگه دارد؛ بدان معنا که چه هشت ماه از بارداری مانده باشد و چه یک ماه، زمان اتمام عده مصادف با زمان اتمام بارداری است. گاهی اوقات در این حالت چالش و مشکل پیش می آید که پیشنهاد ما به شما این است که از بهترین وکیل طلاق کرمان بگیرید تا با راهکارهایی که ارائه می دهد، به بهتر حل شدن مشکلات کمک کند.

ب) مدت عده زن باروری که باردار نیست:

اگر زن باردار نباشد ولی بارور باشد (یعنی حیض ببیند)، مدت عده وی، طهر و پاک شدن از سه دوره حیض می باشد.

ج) مدت عده زن نابارور:

به این مورد در ماده ۱۱۵۱ قانون مدنی اشاره شده است: «عده طلاق و عده فسخ نکاح است، مگر این که زن با اقتضای سن عادت زنانگی نبیند که در این صورت عده او سه ماه است.» بنابر این ماده، اگر دلیل عدم دیدن حیض نابالغی زوجه باشد، زن باید پس از ثبت طلاق تا سه ماه عده را نگه دارد.

د) مدت عده زن یائسه:

به دلیل عدم احتمال بارداری زن یائسه، نیازی به نگهداشتن عده توسط وی پس از ثبت طلاق نیست.

ه) مدت عده زنی که نزدیکی برقرار نکرده است:

در ماده ۱۱۵۵ قانون مدنی به وضوح به این مورد اشاره شده است: «زنی که بین او و شوهر خود نزدیکی واقع نشده و همچنین زن یائسه نه عده طلاق دارد و نه عده فسخ نکاح ولی عده وفات در هر دو مورد باید رعایت شود.»

۲. عده فوت همسر:

به مفهوم عده وفات همسر طی ماده ۱۱۵۴ قانون مدنی پرداخته شده است: «عده وفات چه در دائم و چه در منقطع در هر حال چهار ماه و ده روز است، مگر این که زن حامل باشد که در این صورت عده وفات تا موقع وضع حمل است؛ مشروط بر این که فاصله بین فوت شوهر و وضع حمل از چهار ماه و ده روز بیشتر باشد و الا مدت عده همان چهار ماه و ده روز خواهد بود.»

پس این عده را باید زمانی نگهداشت که دلیل جدایی زوج و زوجه، فوت زوج است؛ بنابر متن قرآن کریم و قانون مدت زمان این عده، چهار ماه و ده روز می باشد. در تقابل با عده طلاق، زن یائسه باید عده فوت همسرش را نگهداشته و مدت زمان آن همان چهار ماه و ده روز است.

در صورت بارداری زوجه،

الف) باید تا پایان دوران بارداری، هیچگونه نزدیکی ای صورت نگیرد و عده نگهداشته شود.

ب) اگر مدت زمان کمتر از چهار ماه و ده روز از بارداری باقی مانده باشد، باید پس از وضع حمل یا سقط جنین نیز باید تا زمان موعد، عده نگهداشته شود.

مدت عده در صورت مفقود الاثری زوج (شوهر)

بر اساس ماده ۱۱۵۶ قانون مدنی، زوجه ای که زوج اش مفقودالاثر است و دادگاه حکم طلاق آن ها را صادر کرده است، باید پس از زمان ثبت طلاق، عده فوت همسر (به مدت چهار ماه و ده روز) را نگه دارد. شما می توانید برای اثبات مفقودالاثری زوج، از بهترین وکیل کرمان یا محل زندگی خود کمک بگیرید و روند پیگیری ها را با خیال راحت به او بسپارید.

مدت عده نکاح منقطع (ازدواج غیر رسمی یا صیغه)

• زن باردار: اگر طی نکاح منقطع فرزندی حاصل شود، زن باید تا زمان وضع حمل یا سقط جنین، عده را نگه دارد.

• عده فوت همسر: همانند ازدواج رسمی، در صورت فوت همسر زوجه باید به مدت چهار ماه و ده روز عده را نگه دارد.

• عده در صورت بذل نکاح: اگر زوج (شوهر) زمان باقی مانده از صیغه را به زوجه ببخشد، زوجه بالغ باید مدت دو بار پاکی از حیض و زوجه نابالغ باید مدت ۴۵ روز عده را نگه دارد.

کلام آخر

عده به مدت زمانی که باید تا نکاح بعدی زن بگذرد گفته می شود؛ امکان رجوع شوهر در این مدت وجود دارد. دلایل نگهداشتن عده جلوگیری از اختلاط نسل(مشخص بودن والد در صورت بارداری) و عدم هتک حرمت به مسئله نکاح می باشد. عده بر دو نوع است: عده طلاق: برای زن باردار تا اتمام وضع حمل، برای زن بارور سه دوره پاکی از حیض و برای زن نابالغ سه ماه می باشد؛ همچنین برای زن یائسه نیازی به نگهداشتن عده نیست و عده فوت همسر: عده فوت همسر چهار ماه و ده روز است؛ برای همسر باردار تا اتمام وضع حمل و در صورت کمتر بودن زمان باقی مانده بارداری از چهار ماه و ده روز، باید عده را پس از وضع حمل نیز نگهداشت. برای زن یائسه نیز همین مدت زمان تعریف شده است.

منبع: مستر وکیل